Torpedowce typu Tb VII

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Torpedowce typu Tb VII
Ilustracja
Torpedowiec Tb 11
Kraj budowy

 Austro-Węgry

Użytkownicy

 K.u.K. Kriegsmarine
 Regia Marina
 Królestwo SHS

Stocznia

Danubius(inne języki), Fiume

Wejście do służby

1910–1911

Wycofanie

1918–1926

Zbudowane okręty

6

Okręty w służbie

0

Dane taktyczno-techniczne[1][2]
Wyporność

normalna: 131,5 tony

Długość

44,2 metra na wodnicy

Szerokość

4,4 metra

Zanurzenie

1,45 metra

Napęd

1 maszyna parowa potrójnego rozprężania,
2 kotły,
moc 2400 KM,
1 śruba

Prędkość

26,5 węzła

Załoga

20

Uzbrojenie

2 działa kal. 47 mm (2 x I)
2 wt kal. 450 mm (2 x I)

Multimedia w Wikimedia Commons

Torpedowce typu Tb VII – austro-węgierskie torpedowce z początku XX wieku. W latach 1909–1911 w krajowej stoczni Danubius(inne języki) we Fiume zbudowano sześć okrętów tego typu. W 1910 roku oznaczenia numeryczne jednostek zmieniono z cyfr rzymskich na arabskie. Torpedowce weszły w skład Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine w latach 1910–1911. Okręty wzięły czynny udział w I wojnie światowej; w jej trakcie załoga SM Tb 11 zdezerterowała i okręt trafił w ręce Włochów, gdzie służył w Regia Marina pod nazwą „Francesco Rismondo” do 1925 roku. W grudniu 1918 roku, już po zakończeniu wojny, były SM Tb 12 pod banderą Państwa Słoweńców, Chorwatów i Serbów wszedł na mieliznę nieopodal Spalato. W wyniku podziału floty po upadku Austro-Węgier trzy torpedowce przyznano Wielkiej Brytanii, a dwa Włochom (wliczając wrak Tb 12). Większość została złomowana, jedynie były Tb 7 pływał we włoskiej służbie celnej do 1926 roku.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

Po zamówieniu w stoczni STT(inne języki) w Trieście ośmiu przybrzeżnych torpedowców typu Tb I Węgrzy wymusili na dowództwie Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine złożenie zamówienia na budowę podobnych jednostek w węgierskiej stoczni Danubius(inne języki) we Fiume, mimo że nie miała ona dostatecznego doświadczenia w konstrukcji okrętów[3]. W rezultacie ograniczono liczbę zamówionych w stoczni STT jednostek typu Tb I z ośmiu do sześciu, a w stoczni Danubius złożono zamówienie na sześć zbliżonych konstrukcyjnie okrętów[3][4]. Projekt torpedowców typu Tb VII bazował wizualnie na jednostkach typu Tb I, różnił się jednak powiększoną wypornością, innym typem napędu i usytuowaniem reflektora[1][4]. Już w trakcie prób morskich ujawniły się usterki i poważne wady konstrukcji, m.in. niebezpieczny przechył podczas pływania z prędkością maksymalną, spowodowany dużym momentem obrotowym pojedynczej śruby[2][4].

Wszystkie okręty typu Tb VII zbudowane zostały w krajowej stoczni Danubius we Fiume (pod numerami stoczniowymi 23–28)[2][4]. Stępki torpedowców położono w 1909 roku, a zwodowane zostały latach 1909–1910[1][5].

Torpedowce typu Tb VII[1][6]
Okręt Stocznia Położenie stępki Wodowanie Wejście do służby Los
SM Tb VII (Tb 7) Danubius 13 lipca 1909 30 grudnia 1909 29 lipca 1910 przekazany Włochom w 1920, pływał w służbie celnej do 1926
SM Tb VIII (Tb 8) 11 sierpnia 1909 24 lutego 1910 20 maja 1910 przekazany Wielkiej Brytanii w 1920, złomowany
SM Tb IX (Tb 9) 28 sierpnia 1909 22 marca 1910 20 maja 1910 przekazany Wielkiej Brytanii w 1920, złomowany
SM Tb X (Tb 10) 1 października 1909 14 maja 1910 13 lipca 1910 przekazany Wielkiej Brytanii w 1920, złomowany
SM Tb XI (Tb 11) 23 października 1909 24 maja 1910 31 grudnia 1910 zdezerterował do Włoch w 1917, służył jako „Francesco Rismondo” do 1925
SM Tb XII (Tb 12) 10 listopada 1909 31 maja 1910 23 maja 1911 wszedł na mieliznę w 1918, przekazany Włochom w 1920, złomowany

Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]

Jednostki typu Tb VII były przybrzeżnymi torpedowcami o długości na wodnicy 44,2 metra (43,3 metra między pionami), szerokości 4,4 metra i zanurzeniu 1,45 metra[2][5][a]. Wyporność normalna wynosiła 131,5 tony[1][4]. Okręty napędzane były przez trzycylindrową pionową maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 2400 KM, do której parę dostarczały dwa opalane paliwem płynnym kotły wodnorurkowe typu White-Forster[2][4][b]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość 26,5 węzła[2][4].

Okręty wyposażone były w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działa kalibru 47 mm SFK L/44[2][1]. Jednostki wyposażone były w reflektor, umieszczony z tyłu pomostu bojowego[1][7].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 20 oficerów i marynarzy[1][4].

Służba[edytuj | edytuj kod]

Pierwszych pięć torpedowców typu Tb VII zostało wcielonych do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine w 1910 roku (SM Tb VII, SM Tb VIII, SM Tb IX, SM Tb X i SM Tb XI, a SM Tb XII w 1911 roku[5][6]. W 1910 roku oznaczenia torpedowców zmieniono z cyfr rzymskich na arabskie (Tb 7 – Tb 12)[2][1]. W momencie wybuchu I wojny światowej SM Tb 7 i SM Tb 9 wchodziły w skład 11. Grupy Torpedowców Sił Obrony Lokalnej w Poli, a SM Tb 8, SM Tb 10, SM Tb 11 i SM Tb 12 przyporządkowane były 19. Grupie Torpedowców Sił Obrony Lokalnej, stacjonując w Sebenico[1][8]. Jednostki pełniły służbę patrolową wokół baz, eskortowały zespoły okrętów i używane były do trałowania[1][7]. W nocy z 23 na 24 maja 1915 roku SM Tb 7 wziął udział w bombardowaniu prowincji Ankona[9]. 5 października 1917 roku zbuntowała się załoga SM Tb 11, która zdezerterowała i poddała okręt Włochom, którzy wkrótce wcielili go do Regia Marina pod nazwą „Francesco Rismondo” (służył do 1925 roku)[1][5]. Pod koniec października 1917 roku SM Tb 9 uczestniczył w działaniach floty związanych z bitwą pod Caporetto[10]. Po zakończeniu wojny, w grudniu 1918 roku były Tb 12 pod banderą Państwa Słoweńców, Chorwatów i Serbów wszedł na mieliznę nieopodal Spalato[2][5].

Z powodu rozpadu monarchii habsburskiej 1 listopada 1918 roku na jednostkach opuszczono po raz ostatni banderę KuKK[11]. W wyniku przeprowadzonego w styczniu 1920 roku podziału floty austro-węgierskiej trzy okręty typu Tb VII zostały przyznane Wielkiej Brytanii (Tb 8, Tb 9 i Tb 10), zaś Tb 7 i wrak Tb 12 Włochom[12][13]. Trzy przyznane Brytyjczykom okręty i Tb 12 zostały złomowane we Włoszech, a były Tb 7 używany był we włoskiej służbie celnej do 1926 roku[2][6].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 340, Koszela 2019 ↓, s. 176 i Csonkaréti 2004 ↓, s. 311 podają, że szerokość wynosiła 4,3 metra, a zanurzenie 1,5 metra
  2. ↑ Greger 1976 ↓, s. 56 podaje, że maksymalna moc siłowni wynosiła 2600 KM.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Koszela 2019 ↓, s. 176.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Gogin 2024 ↓.
  3. ↑ a b Koszela 2019 ↓, s. 175–176.
  4. ↑ a b c d e f g h i Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 340.
  5. ↑ a b c d e Greger 1976 ↓, s. 56.
  6. ↑ a b c Csonkaréti 2004 ↓, s. 311.
  7. ↑ a b Samek 2012 ↓, s. 139.
  8. ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 274.
  9. ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 68.
  10. ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 131.
  11. ↑ Rochowicz 2003 ↓, s. 43.
  12. ↑ Greger 1976 ↓, s. 56–58.
  13. ↑ Rochowicz 2003 ↓, s. 46–47.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Ivan Gogin: No.7 torpedo boats (1910-1911). Navypedia. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  • René Greger: Austro-Hungarian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1976. ISBN 0-7110-0623-7. (ang.).
  • Witold Koszela: Zapomniana flota. Okręty Austro-Węgier w I wojnie światowej. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-199-2.
  • Robert Rochowicz. Losy okrętów floty Austro-Węgier po 30 października 1918 roku. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 4-5 (41), 2003. ISSN 1426-529X. 
  • Andrzej Samek: Flota, której już nie ma. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowkiej, 2012. ISBN 978-83-7242-678-9.
Torpedowce typu Tb VII

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Torpedowce_typu_Tb_VII&oldid=73596248”