USS Shark (SS-8)
_and_Shark_(SS-8);H98835k.jpg) USS „Shark” i „Porpoise” ok. 1905 r. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
11 stycznia 1901 |
| Wodowanie |
19 października 1901 |
 US Navy
| |
| Wejście do służby |
19 września 1903 |
| Wycofanie ze służby |
16 stycznia 1922 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
19,5 m |
| Szerokość |
3,6 m |
| Zanurzenie |
3,2 m |
| Zanurzenie testowe |
25 m |
| Rodzaj kadłuba |
jednokadłubowy |
| Materiał kadłuba |
brąz manganowy |
| Napęd | |
| 1 silnik benzynowy o mocy 160 KM 1 silnik elektryczny o mocy 70 KM 1 śruba | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 184 Mm przy 8 w. |
| Uzbrojenie | |
| 5 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
1 x 450 mm (18") |
| Załoga |
7 |
USS Shark (SS-8) – amerykański okręt podwodny z początku XX wieku i okresu I wojny światowej, siódma zamówiona jednostka typu A. Została zwodowana 19 października 1901 roku w Crescent Shipyard w Elizabeth i przyjęta w skład US Navy 19 września 1903 roku. W listopadzie 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na oznaczenie literowo-numeryczne A-7. Okręt skreślono z listy floty 16 stycznia 1922 roku.
Projekt i dane taktyczno–techniczne[edytuj | edytuj kod]
USS „Shark”, zaprojektowany przez inż. Johna Hollanda, stanowił rozwinięcie jego poprzedniego projektu Holland VI – pierwszego okrętu podwodnego zakupionego przez US Navy[1][2]. Oprócz większych wymiarów i wyporności, na śródokręcie przeniesiono zbiorniki balastowe w celu poprawy manewrowości[1]. „Shark”, podobnie jak wszystkie okręty typu A, był jednostką pół-eksperymentalną (m.in. testowano na nim różne rodzaje kiosków i peryskopy)[3].
„Shark” był małym okrętem podwodnym o konstrukcji jednokadłubowej. Długość całkowita wykonanej ze brązu manganowego jednostki wynosiła 19,5 metra, szerokość 3,6 metra i zanurzenie 3,2 metra[1][2][4]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 107 ton, a w zanurzeniu 123 tony[1][2][4]. Okręt napędzany był na powierzchni przez 4-cylindrowy silnik benzynowy Otto o mocy 160 koni mechanicznych (KM)[1][2][5]. Napęd podwodny zapewniał silnik elektryczny prądu stałego o mocy 70 KM[5][6][a]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 8 węzłów na powierzchni i 7 węzłów w zanurzeniu[1][2][5]. Zasięg wynosił 184 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 21 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[1]. Energia elektryczna magazynowana była w akumulatorach kwasowo-ołowiowych o zmiennym napięciu od 70 do 160 V, które zapewniały 2 godziny podwodnego pływania przy pełnym obciążeniu[2][7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 25 metrów[8].
Okręt wyposażony był w dziobową wyrzutnię torped kalibru 450 mm (18")[b], z łącznym zapasem pięciu torped[1][2]. Załoga okrętu składała się jednego oficera oraz sześciu podoficerów i marynarzy[1][2][7].
Budowa i przebieg służby[edytuj | edytuj kod]
USS „Shark” (Submarine Torpedo Boat No. 8) zbudowany został w Crescent Shipyard w Elizabeth[2][10][11]. Stępkę okrętu położono 11 stycznia 1901 roku[10], został zwodowany 19 października 1901 roku[1][2], a do służby przyjęto go 19 września 1903 roku[10].
Pierwszym dowódcą jednostki został por. mar. Charles P. Nelson. Przez pierwsze 3,5 roku okręt stacjonował w Centrum Uzbrojenia Torpedowego w Newport, gdzie brał udział w badaniach nad zastosowaniem uzbrojenia torpedowego, szkoleniu i eksperymentach[12]. W marcu 1907 roku został wcielony do 1. Flotylli Torpedowej, a następnie był używany w Akademii Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych w Annapolis. 21 kwietnia 1908 roku „Shark” został wycofany ze służby, a następnie po częściowym demontażu wraz z bliźniaczym „Porpoise” na pokładzie węglowca USS „Caesar” rozpoczął podróż na Filipiny[12]. 14 sierpnia 1908 roku w Cavite okręt ponownie przyjęto do służby w 1. Dywizjonie Okrętów Podwodnych we Flocie Azjatyckiej[1][c]. 17 listopada 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na oznaczenie literowo-numeryczne A-7. W okresie I wojny światowej, pod dowództwem por. mar. Arnolda Marcusa, okręt patrolował wejście do Zatoki Manilskiej i eskortował lokalne konwoje[12]. W dniu 24 lipca 1917 roku w trakcie patrolu w Zatoce Manilskiej na okręcie zapaliły się opary benzyny i doszło do pożaru. Dowódca wydał załodze rozkaz opuszczenia okrętu, a sam próbował ocalić jednostkę osadzając ją na mieliźnie. Wszyscy poparzeni członkowie załogi zmarli w kilka dni po wypadku, a na cześć bohaterskiego dowódcy został nazwany zwodowany w 1919 roku niszczyciel USS „Marcus”.
12 grudnia 1919 roku w Cavite A-7 został wycofany ze służby i przeznaczony na okręt-cel. 17 lipca 1920 roku okręt otrzymał numer identyfikacyjny SS-8[2][10]. Z listy floty został skreślony 16 stycznia 1922 roku[2][3][10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Opracowania znacznie różnią się wartościami mocy silnika elektrycznego: Paul E. Fontenoy podaje 160 KM[1], zaś Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921 - 150 KM[2].
- ↑ Amerykańskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[9].
- ↑ Załogi obu okrętów mieszkały na pokładzie kanonierki USS „Elcano”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 152.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 127.
- ↑ a b Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 153.
- ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 584.
- ↑ a b c Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: 2001, s. 25.
- ↑ Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: 2011, s. 10.
- ↑ a b Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: 2011, s. 11.
- ↑ Ivan Gogin: 'A' submarines (1903). Navypedia. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
- ↑ Tony DiGiulian: Torpedoes of the United States of America. www.navweaps.com. [dostęp 2016-11-24]. (ang.).
- ↑ a b c d e Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: 2001, s. 27.
- ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 151.
- ↑ a b c Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: 2011, s. 13.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: Osprey Publishing, 2011. ISBN 978-1-84908-185-6.
- Ten artykuł zawiera treści udostępnione w ramach domeny publicznej przez Dictionary of American Naval Fighting Ships. Treści te są umieszczone tutaj.
- Tony DiGiulian: Torpedoes of the United States of America. www.navweaps.com. [dostęp 2016-11-24]. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: 'A' submarines (1903). Navypedia. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
- Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).