Ural

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Ented (dyskusja | edycje) o 00:52, 15 gru 2017. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Ural z podziałem na strefy
Ural

Ural (ros. Урал) – łańcuch górski w Rosji. Stanowi fragment umownej granicy między Europą i Azją.

Łańcuch o rozciągłości południkowej od Morza Karskiego na północy do środkowego odcinka rzeki Ural na południu. Długość łańcucha wynosi ponad 2000 km, szerokość 40-150 km. Najwyższym szczytem jest Narodnaja o wysokości 1895 m n.p.m.

Ural jest fałdowym górotworem hercyńskim. Wyższe partie gór zbudowane są głównie ze skał metamorficznych i magmowych (gnejsy, kwarcyty, łupki krystaliczne). Niższe warstwy zbudowane są z różnorodnych skał osadowych.

Ural dzieli się na:

  • Ural Polarny – od Zatoki Bajdarackiej do źródeł Chułgi; bardzo wąski łańcuch o rzeźbie alpejskiej i wysokości do 1499 m n.p.m. (Pajer)
  • Ural Subpolarny – lasotundra i tundra, w najwyższych partiach gór rzeźba alpejska i małe lodowce, wysokość do 1894 m (Narodnaja – najwyższy szczyt Uralu)
  • Ural Północny – do gór Oslanka; tworzy liczne równoległe pasma o zaokrąglonych szczytach, wysokość do 1617 m n.p.m. (Telpozis)
  • Ural Środkowy (Ural Rudny) – do rzeki Ufy; mocno spłaszczony i obniżony do 1119 m n.p.m. (Oslanka)
  • Ural Południowy – do rzeki Ural; rozległy masyw z licznymi południkowymi łańcuchami o wysokości do 1640 m n.p.m. (Jamantau).

Ural oddziela Nizinę Wschodnioeuropejską na zachodzie od Niziny Zachodniosyberyjskiej na wschodzie. Południowy Ural graniczy z wyżyną Wielki Syrt (Obszczyj Syrt) na zachodzie i z Płaskowyżem Turgajskim na wschodzie. Południowe przedłużenie Uralu stanowią niskie góry – Mugodżary, a dalej na południe – płaskowyż Ustiurt.

Wschodnim podnóżem Uralu Międzynarodowa Unia Geograficzna poprowadziła granicę między Europą i Azją.

Klimat o cechach kontynentalnych, na północy subpolarny, na południu umiarkowany. Opady od 500 mm na wschodnich zboczach, do 800 mm na zachodnich. Na północy niewielkie lodowce (o łącznej powierzchni około 25 km²). Zbocza rozcięte przez liczne rzeki należące do dorzeczy Wołgi, Obu, Uralu i Peczory. Na wschodnich zboczach niewielkie jeziora: Tawatuj, Argazi, Turgojak i inne. Roślinność na północy jest tundrowa, ku południu przechodzi w lasy iglaste (tajga) i liściaste. Na samym południu występują lasostepy i stepy.

Ural posiada bogate złoża mineralne: żelazo, miedź, chrom, mangan, nikiel, boksyty, złoto, platynę, węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropę naftową, sól kamienną, sól potasową, kamienie szlachetne, azbest i inne.

Zaludnienie na północy jest niewielkie, ku południowi wzrasta do 25 osób/km².