Wilcza (województwo śląskie)

Wilcza
	wieś
	; neogotycki pałac w Wilczy
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	gliwicki
Gmina	Pilchowice
Liczba ludności (2011)	2138
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	44-189
Tablice rejestracyjne	SGL
SIMC	0219069
	Położenie na mapie gminy Pilchowice Wilcza
	Położenie na mapie Polski Wilcza
	Położenie na mapie województwa śląskiego Wilcza
	Położenie na mapie powiatu gliwickiego Wilcza
	50°11′30″N 18°35′27″E/50,191667 18,590833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilcza – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice.

Pierwsze zapiski o wsi pochodzą z 1486 roku. Dawniej dzieliła się ona na Wilczę Górną i Dolną.

Na południowym wschodzie Wilcza posiada eksklawę o nazwie Wilcza-Czuchów, oddzieloną od głównego obszaru wsi pasmem Knurowa. Jest to więc zarazem ekslawa gminy Pilchowice.

W latach 1945–1954 siedziba gminy Wilcza. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy drapieżnika wilka^[3]. W swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia on najwcześniejszą nazwę wsi jako Wilcza podając jej znaczenie „Wolfsdorf”, czyli po polsku „Wieś wilków”^[3]. Nazwa wsi została później fonetycznie zgermanizowana^[3] i utraciła swoje pierwotne znaczenie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W XIX wieku wymieniane są dwie wsie Ober oraz Nieder Wilcza^[4]. W połowie XIX wieku w obu miejscowościach dominowała ludność polska. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje stosunki ludnościowe na terenie wsi: Ober Wilcza – „Im Dorfe befinden sich 98 Haushaltungen mit 508 nur der polnischen Sprache(...).” (pol. We wsi znajduje się 98 gospodarstw domowych z 580 mieszkańcami tylko polskiej mowy), a w sąsiedniej Nieder Wilcza „Das Dorf enhalt in 99 Haushaltungen 495 polnisch Sprechende(...).”, czyli w tłumaczeniu na język polski „Wieś składa się z 99 gospodarstw domowych, z 495 osobami polskiej mowy(...)”^[4].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

We wsi znajdują się:

pałac neogotycki z drugiej połowy XIX wieku, mieszczący się w parku z drugiej połowy XIX wieku o geometrycznym układzie,
kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja z 1755 roku, restaurowany w 1961 r.; budował go cieśla Jakub Sedlaczek; drewniany, konstrukcji zrębowej, z wieżą konstrukcji słupowej, oszalowany, nakryty dachem gontowym^[5],
kapliczka z końca XIX wieku z obrazem Matki Boskiej Królowej Polski,
gospoda z przełomu XIX i XX wieku,
kamień graniczny z 1883 roku z napisem „trimerc” nad przydrożnym rowem przy ulicy Karola Miarki 36a,
pomniki przyrody (dęby szypułkowe).