Ziarnołusk białogardły
| Saltator grossus[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
 Osobnik dorosły | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ziarnołusk białogardły | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ziarnołusk białogardły[4], grubonos białogardły[5] (Saltator grossus) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w Ameryce Centralnej i Ameryce Południowej. Wyróżnia się 2 podgatunki[6][7]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku – na podstawie holotypu pochodzącego z Kajenny w Gujanie Francuskiej – dokonał szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 1766 roku, nadając mu nazwę Loxia grossa[2]. Czasami bywał traktowany jako jeden gatunek z ziarnołuskiem okopconym (Saltator fuliginosus), a niekiedy oba te taksony wydzielano do osobnego rodzaju Pitylus[8]. Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki S. grossus[6][7]:
- S. g. saturatus (Todd, 1922)
- S. g. grossus (Linnaeus, 1766)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Niewielki ptak o średnim, dosyć grubym, silnym i zaokrąglonym dziobie, obie szczęki tego samego jasnopomarańczowo-czerwonego lub czerwonego koloru. Samce są stalowoszare. Skrzydła stalowoszare z czarnymi obrzeżami lotek. Kantarek, policzki, dolna część gardła i górna część piersi tworzą czarną obwódkę wokół białego podbródka i środkowej części gardła. Nogi brązowoszare lub czarnoszare. Tęczówki ciemnobrązowe. Samice zazwyczaj nieco ciemniejsze od samców, brzuch i dolna część ciała jaśniejsze z lekkim zielonkawym odcieniem. U samic brak czarnej obwódki wokół podbródka, który jest szarobiały z mniejszym kontrastem niż u samców. Osobniki młodociane są ciemniejsze niż osobniki dorosłe. Długość ciała 19–20,5 cm, masa ciała 41–53 g[6]. Według BirdLife International średnia masa ciała to 44 g[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ziarnołusk białogardły występuje na terenach położonych do wysokości 1300 m n.p.m.[3][9] Poszczególne podgatunki występują:
- S. g. saturatus – we wschodnim Hondurasie, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, w północno-zachodniej Kolumbii (na zachód od łańcucha Andów) i zachodnim Ekwadorze[8],
- S. g. grossus – w południowo-wschodniej Kolumbii, południowej Wenezueli (w departamentach Bolívar i Amazonas), w rejonie Gujana, północnej Brazylii, wschodnim Ekwadorze, wschodnim Peru i w północnej Boliwii (w departamencie Beni i północno-zachodniej części departamentu Santa Cruz)[6].
Jest gatunkiem osiadłym[6][9].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są wilgotne lasy, obrzeża lasów oraz lasy wtórne do wysokości 1200 m n.p.m., sporadycznie spotykany jest na większych wysokościach dochodzących do 1700 m n.p.m.[6] Żywi się ziarnami, owocami i stawonogami, w tym owadami. Żeruje głównie w koronach drzew oraz średnich i wysokich piętrach wilgotnych lasów. Występuje zazwyczaj w parach, czasami w stadach mieszanych z innymi gatunkami[6].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy trwa w zależności od miejsca zamieszkania od marca od kwietnia, czasami maja, a w departamencie Santander w Kolumbii we wrześniu[6] Gniazda w kształcie miseczek są zbudowane z traw, korzeni, suchych liści itp., wyścielone drobną roślinnością i korzonkami. W lęgu 2–3 jaja o barwie niebiesko-białej z brązowym plamkowaniem. Brak dalszych szczegółowych danych[6][8].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnołusk białogardły jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2004 roku. Wcześniej był zaliczany do kategorii Lower Risk/Least Concern. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity, ale występujący punktowo[3][9]. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 9,34 mln km²[9]. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za potencjalnie spadkowy. Spowodowane jest to przewidywanym zmniejszeniem się naturalnego habitatu o około 15% w ciągu trzech pokoleń (około 12 lat), co może skutkować spadkiem liczebności populacji w tym okresie nawet o 25%[3][10][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Saltator grossus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Slate-colored Grosbeak Saltator grossus (Linnaeus, 1766) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e Saltator grossus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: SALTATORINAE Bonaparte, 1853 - Ziarnołuski - Saltators (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-03].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 380, 1999.
- ↑ a b c d e f g h i j D. Brewer: Slate-colored Grosbeak Saltator grossus, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
- ↑ a b c Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 414. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c d e Slate-colored Grosbeak Saltator grossus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
- ↑ Slate-colored Grosbeak Saltator grossus. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].