Zlatá Idka

Zlatá Idka
Państwo	Słowacja
Kraj	koszycki
Powiat	Koszyce-okolice
Starosta	Stanislav Rusnák
Powierzchnia	16,87 km²
Wysokość	662 m n.p.m.
Populacja (2023); • liczba ludności; • gęstość	; 412; 23,86 os./km²
Nr kierunkowy	055
Kod pocztowy	044 61
Tablice rejestracyjne	KS
	Położenie na mapie kraju koszyckiego Zlatá Idka
	Położenie na mapie Słowacji Zlatá Idka
	48°45′06″N 21°00′23″E/48,751667 21,006389
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Zlatá Idka (pierwotnie niem. niem. Goldeidau, Goldidka, węg. Aranyidka)– wieś (obec) na Słowacji położona w kraju koszyckim, w powiecie Koszyce-okolice.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Leży 24 km na zach. od Koszyc.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Od XIII w. Złota Idka była żywym ośrodkiem górnictwa. Kopano tu srebro i złoto. Pierwsze zabudowania, rozrzucone po mocno rozczłonkowanym zboczu, powstawały wokół sztolni i pieców hutniczych^[5]. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1349^[6]. W 1459 r. wieś wraz z kopalniami - czyli „baniami” - na blisko trzy wieki przeszła na własność miasta Koszyce. Dopiero w XVIII w. powróciła do majątków korony, która po okresie zastoju podjęła tu ponownie intensywne prace poszukiwawcze oraz wydobycie rudy miedzi, przetapianej w miejscowej hucie. W połowie XIX w. wydobywano tu rocznie średnio 2300 kg srebra i 4,1 kg złota. W 1850 r. wybudowano kolejny zakład hutniczy, w którym przerabiano rudy antymonu. Wielowiekowe „bańskie” tradycje zanikły w czasie I wojny światowej. Po dawnej górniczej świetności Złotej Idki pozostało do dziś już niezbyt wiele śladów, do których należą m.in. zakratowane wyloty sztolni wydobywczych i odwadniających, pozostałości pieców hutniczych, słabo widoczne hałdy skały płonnej oraz gęsta sieć dawnych górniczych dróg i dróżek^[5].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 409 osób, w tym 196 kobiet i 213 mężczyzn^[7].

W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco^[8]:

Słowacy – 97,97%
Czesi – 0,58%
Polacy – 0,29%
Węgrzy – 0,29%

Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco^[8]:

Katolicy rzymscy – 87,21%
Grekokatolicy – 0,29%
Ewangelicy – 0,29%
Ateiści – 9,59%
Nie podano – 2,33%

Zmiany liczby ludności w miejscowości Zlatá Idka od 1996 roku.
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki pw. Wszystkich Świętych. Murowany, w stylu barokowo-klasycystycznym, z 1768 r. Jednonawowy, prezbiterium zamknięte wielobocznie. Wieża, wtopiona w fasadę frontową, nakryta dzwonowatym hełmem. Przebudowywany w latach 1830 i 1853 (po pożarze).

Wiejska dzwonnica w części wsi zwanej Rieka. Prosta, trójkondygnacyjna budowla, murowana na rzucie kwadratu, nakryta wysokim dachem krytym gontem. Pochodzi z 1823 r. Fasada dzwonnicy z łamanego kamienia, nieotynkowana.

Dawny budynek zarządu kopalń w części wsi zwanej Rieka. Murowany, dwukondygnacyjny budynek nakryty dachem mansardowym, został wzniesiony w stylu barokowym w 1767 r. W I połowie XIX w. przebudowany na przydrożny zajazd^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 16,87S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
↑ ^a ^b ^c Barański Mirosław J.: Radarowa góra. Kojšovská Hoľa, w: „Gazeta Górska” R. XXVII, nr 1 (105), zima 2019, s. 42-49
↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. (słow.).
↑ ^a ^b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).

[1] Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).

[2] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 16,87S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).

[3] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.

[4] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.

[BM-5] Barański Mirosław J.: Radarowa góra. Kojšovská Hoľa, w: „Gazeta Górska” R. XXVII, nr 1 (105), zima 2019, s. 42-49

[6] Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).

[7] Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. (słow.).

[spis-8] Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]