Nicetas Got
| męczennik | |
 Północnorosyjska ikona z XIX w. | |
| Data śmierci |
ok. 372 |
|---|---|
| Czczony przez | |
| Wspomnienie | |
| Patron |
wyspy Nisyros |
Nicetas Got, Nikita Męczennik cs. Wielikomuczenik Nikita[1] (zm. ok. 372) – męczennik chrześcijański (zwany w Bizancjum megalomartyr – wielkomęczennik), święty Kościoła katolickiego i prawosławnego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Nicetas żył w IV wieku. Był pogańskim dowódcą wojskowym, pochodził z wpływowej i bogatej rodziny z plemienia Gotów żyjącego nad Dunajem. Chrzest przyjął z rąk biskupa Teofila, uczestnika I Soboru Powszechnego w Nicei[1]. Według greckiej Passio posiadał arystokratyczne pochodzenie i był spokrewniony z biskupem Teofilem[2]. Kiedy książę Atanaryk rozpoczął prześladowania chrześcijan w swoim kraju, został upomniany przez Nicetasa, aby zaprzestał tego procederu. Niezadowolony z tego faktu książę zażądał od Nicetasa wyparcia się wiary chrześcijańskiej. Nicetas odmówił i został przez władcę skazany na tortury a następnie na śmierć przez spalenie. Ciało męczennika, na rozkaz Atanaryka, porzucono bez pogrzebania. Pod osłoną nocy zwłoki zabrał jego przyjaciel Marian z Cylicji.
Świątynie i relikwie[edytuj | edytuj kod]
Ciało świętego zostało pochowane w domu Mariana w Mopsuestii w Cylicji[1]. Dom Mariana począł obfitować w wiele łask i błogosławieństw. Ponieważ dom ten nie mógł pomieścić wielkich tłumów wiernych, zbudowano świątynię, dokąd przeniesiono relikwie świętego[3]. Relikwie męczennika zostały później przeniesione do Konstantynopola (XII w.), a następnie do Monasteru Wysokie Deczany w Serbii[1]. W XIV wieku miano je przenieść do Wenecji[2].
Patronat[edytuj | edytuj kod]
Święty Nicetas jest patronem greckiej wyspy Nisiros. Za patrona mają go zarówno świątynie katolickie jak i prawosławne m.in.:
U wyznawców prawosławia jest orędownikiem za dzieci chore na padaczkę. Uważany jest również za opiekuna ptaków pływających. Jego kult ma charakter powszechny, chociaż koncentruje się na Bałkanach[1].
Ikonografia[edytuj | edytuj kod]
Na ikonach męczennik przedstawiany jest w zbroi rzymskiego rycerza, z narzuconym na nią jasnoczerwonym płaszczem. Jest mężczyzną w sile wieku z krótką, jasnokasztanową brodą. W dłoniach trzyma narzędzia walki: pikę i miecz, a na niektórych ikonach również krzyż męczeński[1].
Dzień obchodów[edytuj | edytuj kod]
Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 15 września.
W Kościele greckokatolickim, jak i prawosławnym, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego wspomnienie wielkiego męczennika obchodzone jest 15/28 września[c] tj. 28 września według kalendarza gregoriańskiego[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ liturgia katolicka
- ↑ liturgia prawosławna
- ↑ podwójne datowanie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Jarosław Charkiewicz, wlk. męcz. Nicetas [online], Cerkiew.pl [dostęp 2022-07-18].
- ↑ a b Nicetas (Niketas), sekcja Niketas Got. Deon.pl. [dostęp 2022-07-18].
- ↑ Roman Piętka, Żywot Świętego Męczennika Nikity "Nicetas", 1985, s. 2-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Nikoniuk, Kostomłoty droga ku jedności, Kostomłoty: Parafia Katolicka Obrządku Bizantyjsko-Słowiańskiego, 2008, s. 59-60.