Aleksiej Leonow
Aleksiej Leonow w 1974 | |
Data i miejsce urodzenia |
30 maja 1934 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
11 października 2019 |
Narodowość | |
Funkcja |
pilot-kosmonauta, |
Łączny czas misji kosmicznych |
7 dni 33 minuty i 8 sekund |
Misje | |
Stopień wojskowy | |
Odznaczenia | |
|
Aleksiej Archipowicz Leonow, ros. Алексей Архипович Леонов (ur. 30 maja 1934 w Listwiance, zm. 11 października 2019 w Moskwie) – radziecki kosmonauta, generał-major pilot, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1965, 1975), Lotnik Kosmonauta ZSRR i artysta malarz fantastyczny. Pierwszy człowiek, który wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1953 ukończył szkołę lotniczą, a później Akademię Lotniczą im. Żukowskiego. Do czasu przyjęcia do grupy kosmonautów 7 marca 1960 pełnił służbę jako pilot wojskowy. W oddziale kosmonautów do 26 stycznia 1982.
Dwukrotnie leciał w kosmos. Za pierwszym razem od 18 marca do 19 marca 1965 statkiem kosmicznym Woschod 2, w charakterze drugiego pilota. Podczas lotu jako pierwszy człowiek wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną w skafandrze typu Bierkut. Spacer trwał 12 minut i 9 sekund. Powrót do wnętrza statku okazał się niezwykle utrudniony z powodu powiększenia się objętości skafandra w warunkach próżni kosmicznej. Wydarzenie upamiętniła poczta ZSRR na okolicznościowym znaczku pocztowym.
W 1967 wszedł w skład grupy kosmonautów przygotowujących się do lotu na Księżyc.
Osobny artykuł:Drugi lot odbył na statku Sojuz 19 razem z Walerijem Kubasowem. Start nastąpił 15 lipca 1975 o 12:20 GMT z kosmodromu Bajkonur, a lądowanie 21 lipca 1975. W ramach programu Sojuz-Apollo statek Sojuz 19 pod dowództwem Aleksieja Leonowa podczas lotu kilkakrotnie łączył się z amerykańskim statkiem Apollo. Było to pierwsze w historii połączenie na orbicie statku amerykańskiego (Apollo) i statku radzieckiego (Sojuz 19). Łącznie w obu pojazdach leciało trzech astronautów amerykańskich i dwóch kosmonautów radzieckich. Obie kapsuły wystrzelono 15 lipca 1975 w odstępie siedmiu i pół godziny. Dwa dni później pojazdy wykonały manewr cumowania, a po trzech godzinach od połączenia dowódcy statków – Thomas Stafford i Aleksiej Leonow podali sobie ręce przez otwarte włazy.
W latach 1970–1991 był zastępcą komendanta Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina w Gwiezdnym Miasteczku pod Moskwą.
Jako malarz tworzył obrazy o tematyce związanej z podbojem kosmosu.
Leonow zmarł w Moskwie 11 października 2019, w wieku 85 lat[1] i został pochowany w Federalnym Cmentarzu Wojskowym w Mytiszczi.
Odznaczenia i nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (23 marca 1965, 22 lipca 1975)
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy (2 marca 2000)
- Order Lenina – dwukrotnie
- Order Czerwonej Gwiazdy
- Order Przyjaźni
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III stopnia
- Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Tytuł honorowy i odznaka Lotnik Kosmonauta ZSRR
- Medal „Za nienaganną służbę” II stopnia (ZSRR)
- Medal „Za nienaganną służbę” III stopnia (ZSRR)
- Nagroda Państwowa ZSRR (1981)
- Nagroda Leninowskiego Komsomołu
- Odznaka Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR
- Medal „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej (Bułgaria)
- Order Georgi Dymitrowa (Bułgaria)
- Order Karla Marksa (NRD)
- Order Zasługi Cywilnej (Syria)
- Order Za zasługi III klasy (Ukraina)
- Order Flagi WRL z brylantami I klasy (Węgry)
- Bohater Pracy (Wietnam)
- Nagroda im. Ludviga Nobla (2007)
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Jego nazwiskiem Arthur C. Clarke nazwał statek kosmiczny w swojej powieści 2010: Odyseja kosmiczna.
- znaczki poczty ZSRR
-
Pierwszy sztuczny satelita ziemi
-
Start statku kosmicznego
-
Człowiek w otwartym kosmosie
-
Pojazd z Ziemi na powierzchni Księżyca
-
Lądowanie na powierzchni Wenus
-
Lądownik Mars-3
Wykaz lotów
[edytuj | edytuj kod]Loty kosmiczne, w których uczestniczył Aleksiej A. Leonow | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Nr | Data startu | Statek kosmiczny | Data lądowania | Funkcja | Czas trwania | |
1 | 18 marca 1965 | Woschod 2 | 19 marca 1965 | Drugi pilot | 1 dzień 2 godziny 2 minuty i 17 sekund | |
2 | 15 lipca 1975 | Sojuz 19 | 21 lipca 1975 | Dowódca misji | 5 dni 22 godziny 30 minut i 51 sekund | |
Łączny czas spędzony w kosmosie — 7 dni 33 minuty i 8 sekund |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zmarł Aleksiej Leonow – pierwszy człowiek, który odbył spacer kosmiczny. urania.edu.pl, 2019-10-11. [dostęp 2022-02-21].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 14, s. 340, Moskwa 1969-1978 (ros.)
- Biographies of USSR / Russian Cosmonauts (ang.) [dostęp 30 maja 2010]
- Леонов Алексей Архипович – Герои страны (ros.) [dostęp 30 maja 2010]
- Radzieccy generałowie majorowie lotnictwa
- Rosyjscy Bohaterowie Związku Radzieckiego
- Laureaci Nagrody Państwowej ZSRR
- Odznaczeni Medalem „Za nienaganną służbę”
- Odznaczeni Orderem „Za Służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR”
- Odznaczeni Orderem Czerwonej Gwiazdy
- Odznaczeni Orderem Flagi (Węgry)
- Odznaczeni Orderem Georgi Dimitrowa
- Odznaczeni Orderem Karla Marksa
- Odznaczeni Orderem Lenina
- Odznaczeni Orderem „Za zasługi dla Ojczyzny”
- Nagrodzeni tytułem Lotnik Kosmonauta ZSRR
- Radzieccy kosmonauci
- Rosyjscy kosmonauci
- Artyści fantastyczni
- Urodzeni w 1934
- Zmarli w 2019
- Apollo-Sojuz