Aleksiej Leonow
| ||
![]() Aleksiej Leonow w 1974 | ||
Data i miejsce urodzenia | 30 maja 1934 Listwianka | |
Data i miejsce śmierci | 11 października 2019 Moskwa | |
Narodowość | Rosjanin | |
Funkcja | pilot-kosmonauta, dowódca misji | |
Łączny czas misji kosmicznych | 7 dni 33 minuty i 8 sekund | |
Misje | Woschod 2, Sojuz-Apollo | |
Stopień wojskowy | generał major Radzieckich Sił Powietrznych | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Aleksiej Archipowicz Leonow, ros. Алексей Архипович Леонов (ur. 30 maja 1934 w Listwiance, zm. 11 października 2019 w Moskwie) – radziecki kosmonauta, generał-major pilot, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1965, 1975), Lotnik Kosmonauta ZSRR i artysta fantastyczny. Pierwszy człowiek, który wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1953 ukończył szkołę lotniczą, a później Akademię Lotniczą im. Żukowskiego. Do czasu przyjęcia do grupy kosmonautów 7 marca 1960 pełnił służbę jako pilot wojskowy. W oddziale kosmonautów do 26 stycznia 1982.
Dwukrotnie leciał w kosmos. Za pierwszym razem od 18 marca do 19 marca 1965 statkiem kosmicznym Woschod 2, w charakterze drugiego pilota. Podczas lotu jako pierwszy człowiek wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną w skafandrze typu Bierkut. Spacer trwał 12 minut i 9 sekund. Powrót do wnętrza statku okazał się niezwykle utrudniony z powodu powiększenia się objętości skafandra w warunkach próżni kosmicznej.
W 1967 wszedł w skład grupy kosmonautów przygotowujących się do lotu na Księżyc.

Drugi lot odbył na statku Sojuz 19 razem z Walerijem Kubasowem. Start nastąpił 15 lipca 1975 o 12:20 GMT z kosmodromu Bajkonur, a lądowanie 21 lipca 1975. W ramach programu Sojuz-Apollo statek Sojuz 19 pod dowództwem Aleksieja Leonowa podczas lotu kilkakrotnie łączył się z amerykańskim statkiem Apollo. Było to pierwsze w historii połączenie na orbicie statku amerykańskiego (Apollo) i statku radzieckiego (Sojuz 19). Łącznie w obu pojazdach leciało trzech astronautów amerykańskich i dwóch kosmonautów radzieckich. Obie kapsuły wystrzelono 15 lipca 1975 w odstępie siedmiu i pół godziny. Dwa dni później pojazdy wykonały manewr cumowania, a po trzech godzinach od połączenia dowódcy statków – Thomas Stafford i Aleksiej Leonow podali sobie ręce przez otwarty właz Sojuza.
W latach 1970–1991 był zastępcą komendanta Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina.
Znany był również jako malarz tworzący obrazy o tematyce związanej z podbojem kosmosu.
Leonow zmarł w Moskwie 11 października 2019, w wieku 85 lat[1] i został pochowany w Federalnym Cmentarzu Wojskowym w Mytiszczi
Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

- Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (23 marca 1965, 22 lipca 1975)
- Order Za Zasługi dla Ojczyzny IV klasy (2 marca 2000)
- Order Lenina – dwukrotnie
- Order Czerwonej Gwiazdy
- Order Przyjaźni
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III stopnia
- Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Tytuł honorowy i odznaka Lotnik Kosmonauta ZSRR
- Medal „Za nienaganną służbę” II stopnia (ZSRR)
- Medal Za nienaganną służbę III stopnia (ZSRR)
- Nagroda Państwowa ZSRR (1981)
- Nagroda Leninowskiego Komsomołu
- Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR”
- Medal „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej (Bułgaria)
- Order Georgi Dymitrowa (Bułgaria)
- Order Karla Marksa (NRD)
- Order Zasługi Cywilnej (Syria)
- Order Za zasługi III klasy (Ukraina)
- Order Flagi WRL z brylantami I klasy (Węgry)
- Bohater Pracy (Wietnam)
- Nagroda im. Ludviga Nobla (2007)
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- Jego nazwiskiem Arthur C. Clarke nazwał statek kosmiczny w swojej powieści 2010: Odyseja kosmiczna.
Wykaz lotów[edytuj | edytuj kod]
Loty kosmiczne, w których uczestniczył Aleksiej A. Leonow | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ||||||
2 | ||||||
Łączny czas spędzony w kosmosie — 7 dni 33 minuty i 8 sekund |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Soviet Cosmonaut Alexei Leonov Dies at 85 (ang.). Sputnik News, 2019-10-11. [dostęp 2019-10-11].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 14, s. 340, Moskwa 1969-1978 (ros.)
- Biographies of USSR / Russian Cosmonauts (ang.) [dostęp 30 maja 2010]
- Леонов Алексей Архипович – Герои страны (ros.) [dostęp 30 maja 2010]
- ISNI: 0000 0001 1084 5662
- VIAF: 113913029
- ULAN: 500080708
- LCCN: n82012449
- GND: 118727591
- NDL: 00996567
- BnF: 14056744r
- SUDOC: 113696361
- NKC: xx0029328
- NTA: 073922587
- CiNii: DA0848521X
- Open Library: OL2814957A
- PLWABN: 9810595258805606
- NUKAT: n2004006462
- LNB: 000272033
- NSK: 000312319
- LIH: LNB:V*383135;=BJ
- WorldCat: lccn-n82012449
- Generałowie majorowie Sił Zbrojnych ZSRR
- Bohaterowie Związku Radzieckiego
- Laureaci Nagrody Państwowej ZSRR
- Odznaczeni Orderem „Za Służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR”
- Odznaczeni Orderem Czerwonej Gwiazdy
- Odznaczeni Orderem Flagi (Węgry)
- Odznaczeni Orderem Georgi Dimitrowa
- Odznaczeni Orderem Karola Marksa
- Odznaczeni Orderem Lenina
- Odznaczeni Orderem „Za zasługi dla Ojczyzny”
- Nagrodzeni tytułem Lotnik Kosmonauta ZSRR
- Radzieccy kosmonauci
- Rosyjscy kosmonauci
- Artyści fantastyczni
- Sojuz-Apollo
- Urodzeni w 1934
- Zmarli w 2019