Amílcar Cabral
| ||
_1978,_MiNr_2293.jpg) Znaczek pocztowy z podobizną Cabrala | ||
| Data i miejsce urodzenia | 12 września 1924 Bafatá | |
| Data i miejsce śmierci | 20 stycznia 1973 Konakry | |
| Odznaczenia | ||
| ||
Amílcar Lopes Cabral (ur. 12 września 1924, zm. 20 stycznia 1973) pochodzący z Gwinei Portugalskiej, inżynier agronom, działacz polityczny na rzecz wyzwolenia Gwinei Portugalskiej (Gwinei Bissau) oraz Wysp Zielonego Przylądka spod portugalskiego kolonializmu. Współzałożyciel (1956) PAIGC, Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka. Pod względem ideowym zwolennik marksizmu[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 12 września 1924 w miejscowości Bafata w Gwinei Portugalskiej. Był synem Kabowerdyjczyków. W wieku 12 lat osiedlił się wspólnie z rodzicami w ich dawnej ojczyźnie na Wyspach Zielonego Przylądka. Jego ojciec, Juvenal Lopes był posiadaczem ziemskim, który zmarł przed urodzeniem Amílcara. Młodzieniec pozostał pod opieką dziadka, a następnie matki chrzestnej, Simoy Borges[2]. Po ukończeniu wczesnej edukacji na krótko podjął się pracy w drukarni, którą porzucił po otrzymaniu stypendium[2]. W 1945 roku wyjechał do Lizbony, gdzie rozpoczął studia agronomiczne. W trakcie studiów założył Centrum Studiów Afrykańskich, organizację skupiającą afrykańskich studentów w Portugalii. Jednym z członków założonego przez Cabrala centrum był przyszły prezydent Angoli Agostinho Neto[1]. W trakcie pobytu w portugalskiej stolicy wraz z kilkoma innymi afrykańskimi studentami opracował teorie polityczne dotyczące kolonializmu i ruchu wyzwoleńczego. Po ukończeniu studiów w 1950 roku powrócił do Afryki i został zatrudniony przez władze kolonialne jako agronom. Zajmował się rolnictwem i gospodarką leśną. Początek lat 50. spędził pracując w Gwinei Portugalskiej[1][3][4].
Po powrocie do podjął działalność niepodległościową. Początkowo zamierzał doprowadzić do upadku kolonializmu dostępnymi, legalnymi środkami. Stanowisko zmienił po wyjeździe do Angoli w 1955 roku (pracował tam jako agronom) gdzie nawiązał kontakt z tamtejszymi nacjonalistami[4]. We wrześniu 1956 roku znalazł się w gronie pięciu współzałożycieli Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC). Wśród członków założycieli PAIGC znalazł się między innymi jego brat Luís i Aristides Pereira. Celem partii było wyzwolenie Gwinei Portugalskiej i Wysp Zielonego Przylądka spod rządów kolonialnych[5][1]. W grudniu tego samego roku ponownie do Angoli gdzie uczestniczył w formowaniu Ludowego Ruchu Wyzwolenia Angoli (MPLA). Cabral został członkiem tejże organizacji[5]. W 1957 roku wziął udział w paryskim spotkaniu dotyczącym dekolonizacji Afryki portugalskiej. Później odwiedził stolicę Ghany, Akrę, gdzie odbywał się szczyt panafrykański[4]. Odwiedził ponadto Tunis i Londyn gdzie uczestniczył w tamtejszych konferencjach poświęconych walce z kolonializmem. Zaznaczał że nie zamierza walczyć z Portugalczykami, lecz z systemem kolonialnym[4].
W 1960 roku zyskał schronienie w już niepodległej Gwinei. Korzystając z sąsiedztwa z Gwineą Portugalską, rozwijał w tym kraju emigracyjnego struktury PAIGC. Prowadził szkolenie wojskowo-ideologiczne partyjnych formacji zbrojnych, które po raz pierwszy wykorzystał w walce w 1962 roku. W 1963 roku wypowiedział rządowi kolonialnemu otwartą wojnę. Gwinea Portugalska stała się główną lokacją walk (PAIGC wycofał się szybko z działań zbrojnych na Wyspach Zielonego Przylądka)[4]. Po roku walk PAIGC zdołał wyzwolić część obszarów Gwinei Portugalskiej gdzie uformował regularne Rewolucyjne Siły Zbrojne Ludu[6]. Za sojusznika w walce z kolonialistami Cabral wybrał blok socjalistyczny, dzięki czemu uzyskał jego wsparcie militarne i szkoleniowe. Pomocy PAIGC udzieliły też Chiny[5] i państwa skandynawskie[6]. W 1966 roku spotkał się w Hawanie z kubańskim liderem Fidelem Castro. Castro zaoferował Cabralowi wsparcie w postaci doradców wojskowych, techników i lekarzy. W 1970 roku na specjalnej audiencji odwiedził papieża Pawła VI[6].
W 1972 roku założył Zgromadzenie Narodowe Ludu Gwinei[6][1]. 20 stycznia 1973 roku Cabral został zastrzelony[5] przez weterana wojny o niepodległość na jednej z ulic Konakry, stolicy dawnej Gwinei Francuskiej. Powszechnie uważa się, że za zamachem stały tajne służby portugalskie (tajna policja wcześniej podejmowała kilkukrotnie próbowała go zabić[6]). Gwinea Bissau uzyskała uznaną przez Portugalię niepodległość rok później. Republika Zielonego Przylądka stała się niepodległa w 1975 roku. Uważany jest w Afryce za ikonę walki o wolność[5][1].
Był żonaty z Marią Heleną de Athayde Vilheną Rodrigues. Poznał ją w trakcie studiów w Lizbonie[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Amílcar Lopes Cabral (ang.).
- ↑ a b Amilcar Cabral (1): Ojciec (pol.).
- ↑ a b Amilcar Cabral (2): Lizbona (pol.).
- ↑ a b c d e Amilcar Cabral (3): Powrót do Afryki (pol.).
- ↑ a b c d e Cabral: Komunizm i internacjonalizm (pol.). 2012-11-20.
- ↑ a b c d e Amilcar Cabral (4): Wojna i… śmierć (pol.).
