Gwinea Bissau

República da Guiné-Bissau Republika Gwinei Bissau
Flaga Gwinei Bissau Godło Gwinei Bissau
Dewiza: (port.) Unidade, Luta, Progresso (Jedność, Walka, Postęp)
Hymn: Esta é a Nossa Pátria Bem Amada
Język urzędowy	portugalski
Stolica	Bissau
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	p.o. prezydenta Manuel Serifo Nhamadjo
Szef rządu	p.o. premiera Rui Duarte de Barros
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	134. na świecie 36 120 km² 12%
Liczba ludności (2010)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	149. na świecie 1 578 012 43,6 osób/km²
Jednostka monetarna	frank CFA (XOF)
Niepodległość • proklamowana • uznana	od Portugalii 24 września 1973 10 września 1974
Strefa czasowa	UTC ±0
Kod ISO 3166	GW
Domena internetowa	.gw
Kod samochodowy	GNB
Kod samolotowy	J5
Kod telefoniczny	+245
Gwinea Bissau w Wikipodróżach

Gwinea Bissau (Guiné-Bissau; Republika Gwinei Bissau – República da Guiné-Bissau, wym. [ʁeˈpublikɐ dɐ ɡiˈnɛ biˈsaw]) – państwo w zachodniej Afryce, nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Senegalem i Gwineą. Do Gwinei Bissau należą również liczne przybrzeżne wyspy, z których największe skupione są w Archipelagu Bijagós.

Geografia

Kraj nizinny. Najwyższy punkt sięga 300 m n.p.m. Obszary przybrzeżne o charakterze bagiennym, wnętrze kraju zajmuje sawanna. U wybrzeży położona jest grupa wysp Bijagos.

Historia

W czasach średniowiecza na terytorium dzisiejszej Gwinei Bissau znajdowało się królestwo Gabu, będące częścią Imperium Mali. Królestwo przetrwało częściowo aż do XVIII w. Wybrzeże Gwinei Bissau i okoliczne wyspy należały do pierwszych skolonizowanych przez Europejczyków obszarów. Portugalczycy dotarli tu już w 1446. W XVII wieku ziemie te stały się ośrodkiem ożywionego handlu niewolnikami. Obszar Gwinei Bissau znalazł się w kręgu wpływów portugalskich, ale pretensje do niego rościły w różnych okresach także Francja i Wielka Brytania. W latach 1908-1915 został stłumiony bunt miejscowej ludności. W 1954 Gwinea Bissau otrzymała status prowincji zamorskiej Portugalii.

Rebelia, którą w 1961 roku rozpoczęła Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC) doprowadziła do jednostronnego ogłoszenia niepodległości 24 września 1973, potwierdzonej na fali przemian w Portugalii 10 września 1974. Lata 1980-1984 to okres rządów Rady Rewolucyjnej. Pierwsze wybory wielopartyjne przeprowadzone zostały w 1994 roku. Powstanie wojskowych w 1998 roku zburzyło kruchy porządek w państwie, doprowadzając do tragicznej w skutkach wojny domowej. Kolejne wybory przeprowadzono w 2000 roku. Prezydentem został Kumba Ialá.

We wrześniu 2003 przeprowadzono wojskowy zamach stanu, a Ialá został aresztowany. Przywódcy zamachu argumentowali ten krok koniecznością przywrócenia porządku konstytucyjnego. Kilkakrotnie przekładane wybory odbyły się w kwietniu 2004 roku. W październiku 2004 roku wybuchł kolejny bunt wojskowych. 2 marca 2009 prezydent Gwinei Bissau João Bernardo Vieira zginął w wyniku ataku na jego rezydencję. W wyborach prezydenckich 28 lipca 2009 roku zwyciężył Malam Bacai Sanhá. Na stanowisku pozostał do śmierci 9 stycznia 2012 roku.

Pełniący obowiązki prezydenta Raimundo Pereira i były premier Carlos Gomes Júnior zostali 12 kwietnia 2012 roku uprowadzeni przez zbuntowaną armię, która podjęła próbę zamachu stanu.

Ustrój polityczny

Republika wielopartyjna. Prezydent kraju wybierany jest w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. W porozumieniu z przedstawicielami rządzących partii mianuje premiera. Władzę ustawodawczą sprawuje stuosobowy jednoizbowy parlament – Narodowe Zgromadzenie Ludowe (Assembleia Nacional Popular).

Podział administracyjny

Państwo podzielone jest na dziewięć regionów (port. regiões):

• Bafatá
• Biombo
• Bissau
• Bolama
• Cacheu
• Gabú
• Oio
• Quinara
• Tombali

Gospodarka

Gwinea Bissau należy do grona najbiedniejszych państw świata. Oparta na rolnictwie i rybołówstwie gospodarka została zniszczona przez trwającą w latach 1998-1999 wojnę domową. Gwinea Bissau, z długiem zagranicznym sięgającym prawie miliarda dolarów, korzysta z programu dostosowania strukturalnego Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Najważniejszymi produktami eksportowymi są orzechy nerkowca (6 miejsce na świecie) i orzeszki ziemne. Pewne znaczenie ma również przemysł drzewny. Od kilkunastu miesięcy Gwinea Bissau jest miejscem działania kokainowych karteli kolumbijskich. Sprzyja temu dogodne położenie a przede wszystkim powszechna korupcja i związana z tym bieda.

Demografia

Dane można znaleźć na w CIA Factbook

• Język:

Językiem urzędowym jest portugalski ale w powszechnym użyciu dominują języki lokalne. W przeciwieństwie do innych byłych posiadłości Lizbony takich jak Angola czy Mozambik, tylko 13% społeczeństwa potrafi biegle mówić po portugalsku.

Religia

• islam – 52,2%
• tradycyjne religie plemienne – 34,8%
• chrześcijaństwo – 11,5%:
  • katolicyzm – 8,1%
  • protestantyzm – 1,7% (głównie: Kościół Ewangeliczny, Zbory Boże, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego)
  • niezależne kościoły – 1,3%
  • inni chrześcijanie – 0,4%
• niereligijni – 1,4%
• Świadkowie Jehowy – 0,01%

Źródło: Joshua Project, 2010

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona rządowa (fr.)

Przypisy

• World Gazetteer