Antoni Czyżewicz

Antoni Czyżewicz
	kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia	5 kwietnia 1887 ; Wilno
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 ; Charków
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Polski Korpus Posiłkowy; Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 Pułk Piechoty; 7 Batalion Sanitarny; 3 Batalion Sanitarny; 1 Batalion Sanitarny; Szkoła Podchorążych Sanitarnych; Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Stanowiska	dowódca plutonu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa (kampania wrześniowa)
	Odznaczenia

Antoni Czyżewicz (ur. 5 kwietnia 1887 w Wilnie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się jako syn Antoniego i Wiktorii z domu Biedrzycka. Absolwent Gimnazjum św. Anny w Krakowie z 1908. Wówczas rozpoczął studia na Politechnice w Monachium, po pierwszym semestrze studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, później od 1909 do 1910 na wreszcie na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie (1909/1910), po czym od 1910 do 1913 studiował medycynę w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Po wybuchu I wojny światowej 6 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich. W 1916 był sierżantem sanitarnym. 1 listopada 1916 roku został mianowany chorążym sanitarnym w 5 pułku piechoty^[1]. Po kryzysie przysięgowym wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Po usiłowaniu przedarcia się II Brygady pod Rarańczą, został aresztowany i był sądzony w procesie w Marmaros-Sziget od 8 czerwca do 30 września 1918.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego w listopadzie 1918. Został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca. Podczas wojny polsko-bolszewickiej w listopadzie 1920 lekarz Wojskowego Zakładu Karnego w Warszawie. Po wojnie służył w 7 batalionie sanitarnym, od 1922 w 3 batalionie sanitarnym, następnie w 1 batalionie sanitarnym, 7 Szpitalu Okręgowym. Później został dowódcą plutonu w Szkole Podchorążych Sanitarnych. W 1925 był odkomenderowany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie^[2]. W 1928 w stopniu kapitana był zweryfikowany w korpusie oficerów administracji dział sanitarny z lokatą 7. Wówczas był pracownikiem Centralnych Zakładach Zaopatrzenia Sanitarnego oraz kierownikiem tamtejszej biblioteki i muzeum. 30 kwietnia 1933 został przeniesiony w stan spoczynku. W 1934 był zweryfikowany w korpusie oficerów administracji z lokatą 2.

Działał jako współpracownik czasopism „Polska Zbrojna” i „Gazeta Polska”. Publikował prace, w tym pożegnalną publikację o gen. bryg. Stefanie Hubickim.

Po wybuchu II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej był zmobilizowany. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku^[3]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w masowej mogile w Piatichatkach^[3], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[4]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 3686^[3].

Upamiętnienie

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[5]^[6]^[7]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[8]^[9]^[10].

Publikacje

Pożegnanie pierwszego komendanta Szkoły Podchorążych Sanitarnych gen. bryg. dr. Stefana Hubickiego (1929)
Służba zdrowia armii niemieckiej w pierwszych latach Wojny Światowej (1932)^[11]

Ordery i odznaczenia

Krzyż Niepodległości
Krzyż Walecznych – dwukrotnie

Zobacz też

Przypisy

↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 57.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 10 kwietnia 1925 roku, s. 200.
↑ ^a ^b ^c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 83.
↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 31 [dostęp 2024-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
↑ A.A. Czyżewicz A.A., Służba zdrowia armji niemieckiej w pierwszych latach Wojny Światowej [online], Odb. z "Lekarza Wojskowego". T. 20., polona.pl [dostęp 2020-05-12] .

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Żołnierze Niepodległości. Antoni Czyżewicz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-05-06].
Antoni Czyżewicz – publikacje w Google Books. google.pl. [dostęp 2015-01-14].

Linki zewnętrzne

Antoni Czyżewicz: Służba zdrowia armji niemieckiej w pierwszych latach Wojny Światowej (1932) w bibliotece Polona

[CITEREFLista_starszeństwa191757-1] Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 57.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_42_z_10_kwietnia_1925_roku,_s._200-2] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 10 kwietnia 1925 roku, s. 200.

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Charkowa200383-3] Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 83.

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Charkowa2003LXXIV-4] Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.

[5] Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 31 [dostęp 2024-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).

[6] Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.

[7] Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).

[8] Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).

[9] Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).

[10] „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].

[11] A.A. Czyżewicz A.A., Służba zdrowia armji niemieckiej w pierwszych latach Wojny Światowej [online], Odb. z "Lekarza Wojskowego". T. 20., polona.pl [dostęp 2020-05-12] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]