Bazyli Iwanuszka
por. Bazyli Iwanuszka | |
porucznik piechoty | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1908–1931 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
7 pułk ułanów (c. i k.) |
Stanowiska |
podoficer rachunkowy i prowiantowy |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Bazyli Iwanuszka (ur. 14 lutego 1889[a][1] w Załanowie, województwo lwowskie, zm. 13 kwietnia 1940 w Katyniu) – porucznik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodzony w Załanowie, w powiecie rohatyńskim – syn Stefana i Anny z Korytków (rolników). W roku 1905 ukończył, z wynikiem dobrym, piątą klasę gimnazjum w Tarnopolu[1]. W dniu 10 stycznia 1908 r. został powołany jako ochotnik do armii austro węgierskiej. Od 16 stycznia 1908 r. do 1 listopada 1918 r. służył w 7 pułku ułanów, w którego szeregach uczestniczył w I wojnie światowej, walcząc z wojskami carskimi. Awansowany do rangi sierżanta z dniem 10 października 1911 roku[2]. W początkach listopada 1918 wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego, w którym piastował stanowiska podoficera rachunkowego i prowiantowego[3] . Od 2 listopada 1918 r. do 20 sierpnia 1919 r. pełnił służbę w Wojskowej Stacji Zbornej Koni w Wieliczce, następnie (od 21 sierpnia 1919 r.) służył w Garnizonowym Urzędzie Gospodarczym w Krakowie (z siedzibą w Podgórzu-Wiśle). W dniu 27 października 1919 r. dowódca krakowskiego Garnizonowego Urzędu Gospodarczego, podając Bazylego Iwanuszkę do awansu na sierżanta sztabowego, wystawił mu następującą opinię: „Wymieniony podoficer wyszczególnia się wyjątkową pilnością, gorliwością i sumiennością, jest obeznany ze służbą frontową jako też kancelaryjną, wobec czego zasługuje na wszelkie względy”[4].
Z dniem 1 marca 1924 roku Prezydent Rzeczypospolitej Stanisław Wojciechowski przemianował urzędnika wojskowego XI rangi (w początkowym okresie stosowano nazewnictwo: urzędnik wojskowy w randze podporucznika) Bazylego Iwanuszkę z Okręgowego Zakładu Gospodarczego nr X na porucznika, w korpusie oficerów administracji – Dziale Gospodarczym, ze starszeństwem z dnia 1 grudnia 1920 roku i 55. lokatą[5]. W tym okresie przebywał na odkomenderowaniu w Komisji Gospodarczej Szpitala Rejonowego w Kielcach. W drugiej połowie 1924 roku pozostawał nadal etatowym oficerem Okręgowego Zakładu Gospodarczego nr X[6]. Zajmował wówczas 52. lokatę wśród poruczników administracji Działu Gospodarczego w swoim starszeństwie[7]. W październiku 1924 r. ogłoszono jego przydzielenie (bez prawa do należności za przesiedlenie i odkomenderowanie) do oddziału macierzystego (O.Z.G. Nr X) jako oficera nadliczbowego, z jednoczesnym odkomenderowaniem z Komisji Gospodarczej Szpitala Rejonowego w Kielcach do 4 pułku piechoty Legionów - celem przeszkolenia[8].
Z dniem 7 stycznia 1925 r. został odkomenderowany (jako oficer O.Z.G. nr 10) na IX-ty pięciomiesięczny Kurs Doszkolenia Młodszych Oficerów Piechoty w Chełmnie (pozostawał wówczas porucznikiem korpusu oficerów administracji - Działu Gospodarczego)[9]. W dniu 13 października 1926 r. ogłoszono przeniesienie Bazylego Iwanuszki z korpusu oficerów administracji (Działu Gospodarczego), pozostającego wówczas nadetatowym oficerem kadry oficerów służby intendentury, do korpusu oficerów piechoty - z równoczesnym wcieleniem do 14 pułku piechoty w stopniu porucznika, z lokatą 37,2 i starszeństwem od dnia 1 grudnia 1920 roku[10].
W roku 1928 jako porucznik korpusu oficerów piechoty pełnił nadal służbę we włocławskim 14 pułku piechoty[11]. W tym czasie zajmował 36. lokatę wśród poruczników piechoty w swoim starszeństwie[12], a w roku 1930 była to już 28. lokata w starszeństwie (701 lokata łączna wśród poruczników piechoty)[13]. Na dzień 16 września 1930 r. zajmował stanowisko dowódcy 4 kompanii strzeleckiej w II batalionie 14 pułku piechoty[14].
Zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych marszałka Józefa Piłsudskiego (opublikowanym w dniu 20 września 1930 r.) ogłoszono jego zwolnienie (w korpusie oficerów piechoty) z zajmowanego stanowiska, z pozostawieniem bez przynależności służbowej i równoczesnym oddaniem do dyspozycji właściwego dowódcy Okręgu Korpusu[15]. W stan spoczynku został przeniesiony z dniem 31 marca 1931 roku[16].
W roku 1934 jako porucznik stanu spoczynku zajmował 9. lokatę w swoim starszeństwie w korpusie oficerów piechoty (starszeństwo z dnia 1 grudnia 1920 r.)[17]. Znajdował się wówczas w ewidencji PKU Tarnowskie Góry i przynależał do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V (przewidziany był do użycia w czasie wojny)[18].
Po agresji ZSRR na Polskę w bliżej nieznanych okolicznościach dostał się do sowieckiej niewoli, w której przetrzymywany był w obozie kozielskim. Wiosną 1940 r. został zamordowany w Katyniu.
Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 r. awansował go pośmiertnie do stopnia kapitana[19] . Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 r. w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Bazyli Iwanuszka zawarł związek małżeński z Bronisławą z Całusów, ich małżeństwo pozostało bezdzietne[3] . Był wyznania greckokatolickiego, w mowie i piśmie władał językami: polskim, rosyjskim i niemieckim[1].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[20]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[20]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r. – 1 stycznia 1986 r. (pośmiertnie)[21]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
- kampania wrześniowa
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Część źródeł jako datę urodzenia Bazylego Iwanuszki podaje dzień 13 kwietnia 1889 roku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c WBH, sygn. 71 AP, s. 7.
- ↑ WBH, sygn. 71 AP, s. 5, 7, 8.
- ↑ a b Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej ↓.
- ↑ WBH, sygn. 71 AP, s. 5.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 30 z 27 III 1924, s. 156.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 1188.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 1208.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 108 z 12 X 1924, s. 602.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 26 z 4 III 1925, s. 128.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 43 z 13 X 1926, s. 348.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 30.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 248.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 107.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 280.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 IX 1930, s. 289.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 III 1931, s. 127.
- ↑ Rocznik oficerski rezerw 1934 ↓, s. 331.
- ↑ Rocznik oficerski rezerw 1934 ↓, s. 940.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON ↓.
- ↑ a b Na podstawie [1]
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej ↓, Nr 2, poz. 7 z 10 IV 1986, s. 30.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
- Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2018-05-19].
- Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2018-05-19].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 10, październik 1930 r.. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2018-05-19].
- Rocznik oficerski rezerw 1934. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1934. [dostęp 2018-05-19].
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie – decyzja nie ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON. Portal Policja.pl – Katyń – lista osób zamordowanych mianowanych pośmiertnie na wyższe stopnie, poz. 2898. [dostęp 2018-05-19].
- Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej.. Muzeum Wojska Polskiego. [dostęp 2018-05-19].
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2018-05-19].
- Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 z 1 stycznia 1986 r.. [dostęp 2022-06-22].
- Porucznicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Oficerowie 4 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie 14 Pułku Piechoty Ziemi Kujawskiej
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Katyniu
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939 r.
- Ludzie związani z Włocławkiem
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1940