Cekhauz (Białystok)

Cekhauz
nr rej. A-241 z 17.01.1953
Cekhaus – widok współczesny
Państwo	Polska
Miejscowość	Białystok
Adres	Rynek Kościuszki 4
Architekt	Zenon Filipczuk
Rozpoczęcie budowy	1795
Ukończenie budowy	1807
Zniszczono	1944
Odbudowano	1953-1956
Pierwszy właściciel	Jan Klemens Branicki
Obecny właściciel	Archiwum Państwowe w Białymstoku
Położenie na mapie Białegostoku Cekhauz
Położenie na mapie województwa podlaskiego Cekhauz
Położenie na mapie Polski Cekhauz
53°07′57,37″N 23°09′42,30″E

Cekhauz – barokowo-klasycystyczny budynek znajdujący się w centrum Białymstoku przy Rynku Kościuszki 4. Obecnie znajduje się Archiwum Państwowe naprzeciw którego jest umiejscowiony (od 2008 r.) pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego.

Opis

Budynek wybudowany w kształcie dworku szlacheckiego przez hetmana Jana Klemensa Branickiego w latach 1795-1807. Pierwotnie przeznaczony miał on być na zbrojownię, jednak ostatecznie służył jako magazyn sprzętu strażackiego.

Na przełomie XIX i XX wieku w budynku mieściła się kuchnia prowadzona przez Białostockie Stowarzyszenie Trzeźwości. W okresie międzywojennym budynek był zagospodarowany przez sklepy i kawiarnię. Od 1919 miasto wydzierżawiło budynek Chrześcijańskiemu Stowarzyszeniu Spółdzielczemu "Zjednoczenie". Rosjanie w 1939 zaplanowali przebudowę dawnej zbrojowni na kawiarnię, co zostało zrealizowane przez niemieckich okupantów w 1941, nazywając kawiarnię „Deutsches Hauskaffe”.

W lipcu 1944 r. Cekhauz zniszczono, po wojnie w latach 1953-1956 został odbudowany według projektu Zenona Filipczuka, nie oddając pierwotnego wyglądu w dużym stopniu. W nowym budynku mieściła się Pracownia Konserwacji Zabytków Architektonicznych i siedziba Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Od 1960 roku jest siedzibą Archiwum Państwowego.

Zobacz też

• Rynek Kościuszki w Białymstoku.
• Archiwum Państwowe w Białymstoku.
• Pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego.

Bibliografia

• Andrzej Lechowski: Białystok: przewodnik historyczny. Białystok: Benkowski Publishing, 2009, s. 478. ISBN 978-83-60742-16-7.