Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gródku

Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
	nr rej. A-126 z dnia 09.12.2004.
	cerkiew parafialna
	; Widok świątyni od strony ul. Michałowskiej
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Gródek
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	białostocko-gdańska
Wezwanie	Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
Wspomnienie liturgiczne	8/21 września
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1946
Data zakończenia budowy	1970
Data poświęcenia	15 czerwca 1970
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.; • wysokość; • długość; • szerokość	; • cegła; 21 m; 33 m; 17 m
Wieża kościelna; • liczba wież; • wysokość wież	; 1; 40 m
Kopuła; • liczba kopuł	; 6
	Położenie na mapie gminy Gródek Gródek, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
	Położenie na mapie Polski Gródek, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Gródek, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
	Położenie na mapie powiatu białostockiego Gródek, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
	53°05′41,3″N 23°39′53,5″E/53,094806 23,664861
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy – prawosławna cerkiew parafialna w Gródku. Należy do dekanatu Gródek diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Opis

Świątynię zbudowano w latach 1946–1970 w miejscu, gdzie prawdopodobnie wzniesiono pierwszą w Gródku cerkiew ufundowaną przez Chodkiewiczów już w XV wieku. Do 1943 w miejscu obecnej cerkwi stała świątynia drewniana wybudowana w 1858, która jednak uległa zniszczeniu 14 października 1943 w wyniku pożaru^[1]. Do czasu wzniesienia obecnej, murowanej świątyni, jej funkcję pełniła kaplica Opieki Matki Bożej na cmentarzu prawosławnym^[1].

Cerkiew mieści się przy ulicy ks. Metropolity Bazylego Doroszkiewicza, pod numerem 1. Patron ulicy w latach 1946–1960 był proboszczem parafii w Gródku, znacząco przyczyniając się do wzniesienia świątyni^[2]. Została ona wyświęcona 15 czerwca 1970^[3].

Autorami polichromii wykonanej w pierwszej połowie lat 50. byli Adam Stalony-Dobrzański i Jerzy Nowosielski^[4]. Witraże, na których przedstawiono wyobrażenia świętych i scen biblijnych, wykonał Adam Stalony-Dobrzański^[5].

W latach 1992–2008 przeprowadzono kapitalny remont cerkwi. Odnowiono elewację, wymieniono pokrycie dachu, pozłocono kopuły, uzupełniono wyposażenie wnętrza, wykonano nowy ikonostas (z włoskiego marmuru), odrestaurowano część ikon. W cerkwi zamontowano lampy solarne, mające na celu ogrzewanie świątyni. Nocą cerkiew jest iluminowana.

W 2011 ukończono remont ogrodzenia wokół świątyni. W 2016 w cerkwi umieszczono dębowe kioty z ikonami Matki Bożej Gródeckiej i św. Jana Teologa^[6].

Przy świątyni znajduje się nieczynny cmentarz założony w XVII wieku^[7].

Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 9 grudnia 2004 pod nr A-126^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 68. ISBN 978-83-933473-0-8.
↑ Mogę spokojnie umierać. Bazyli prawosławny metropolita Warszawski i całej Polski 1914 – 1998. Białystok: Orthdruk, 1998, s. 5. ISBN 83-85368-44-2.
↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 92. ISBN 978-83-933473-0-8.
↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 93. ISBN 978-83-933473-0-8.
↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 94–101. ISBN 978-83-933473-0-8.
↑ Radosław Kulesza – Poświęcenie ikon i kiotów w Gródku [dostęp: 22.03.2016.]
↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 28–29.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

Bibliografia

Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogurodzicy w Gródku, 2011, s. 93–105. ISBN 978-83-933473-0-8..
Kalendarz Prawosławny 2021, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, ss. 133–140.

Linki zewnętrzne

Strona parafii prawosławnej w Gródku

[Radziukiewicz68-1] Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 68. ISBN 978-83-933473-0-8.

[2] Mogę spokojnie umierać. Bazyli prawosławny metropolita Warszawski i całej Polski 1914 – 1998. Białystok: Orthdruk, 1998, s. 5. ISBN 83-85368-44-2.

[3] Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 92. ISBN 978-83-933473-0-8.

[4] Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 93. ISBN 978-83-933473-0-8.

[5] Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 94–101. ISBN 978-83-933473-0-8.

[6] Radosław Kulesza – Poświęcenie ikon i kiotów w Gródku [dostęp: 22.03.2016.]

[7] Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 28–29.

[8] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]