Czarny Staw Gąsienicowy
49°13′52″N 20°01′05″E/49,231111 20,018056 Widok z Dolinki Koziej | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość lustra |
{{{wysokość lustra}}} m n.p.m. |
| Wyspy |
1 wyspa (310 m²) |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
17,94 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
| Objętość |
3 798 000 m³ |
| Hydrologia | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora |
polodowcowe |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°13′52″N 20°01′05″E/49,231111 20,018056
| |
Czarny Staw Gąsienicowy – jezioro polodowcowe z grupy Gąsienicowych Stawów w Tatrach Wysokich. Położone jest na wysokości 1624 m w Kotle Czarnego Stawu i jest czwartym co do głębokości jeziorem tatrzańskim. Nad jego zachodnim brzegiem wznoszą się ściany Kościelca. Czarny Staw jest największym jeziorem Doliny Gąsienicowej i jednym z dwóch położonych w części wschodniej, nazywanej czasem Doliną Czarną Gąsienicową (drugim jest Zmarzły Staw Gąsienicowy).
Jezioro ma kształt owalny, woda jest przezroczysta, o zabarwieniu szafirowym. Na jeziorze, w pobliżu północno-wschodniego brzegu, znajduje się niewielka wysepka (310 m²) porośnięta kosodrzewiną, powstała na dawnym mutonie. Na wysepce tej planowano w 1909 r. zbudowanie mauzoleum Juliusza Słowackiego, pomysłu zaniechano w wyniku protestów działaczy ochrony przyrody. Od północy jezioro zamyka skalny próg, z którego wypływa Czarny Potok Gąsienicowy. Czarny Staw został sztucznie zarybiony w 1881 r. (wpuszczono do niego pstrągi potokowe i źródlane).
Nazwa wywodzi się z ciemnogranatowego, a nawet czarnego odcienia wody, związanego z ocienieniem wód pobliskim szczytem i sinicami (Pleurocapsa polonica) pokrywającymi głazy znajdujące się na brzegach jeziora. Przezroczystość wody wynosi 12 m. Staw pokrywa się lodem przeważnie w październiku – listopadzie, topnieje zaś w miesiącach maj – lipiec.
Jeziorem od początków XIX wieku zachwycali się tatrzańscy turyści. Było tematem obrazów Alfreda Schouppégo, Wojciecha Gersona, Leona Wyczółkowskiego i wielu innych. Pomiarów jego wysokości dokonał już w 1852 r. Stefan Ludwik Kuczyński. Pełniejsze pomiary wykonał Eugeniusz Klemens Dziewulski w 1881 r., a dokładniejsze Ludomir Sawicki w 1909 r.
W latach 1884–1920 działał nad brzegiem stawu bufet, będący własnością Józefa Sieczki z Zakopanego. Spalił się w roku 1920.
Szlaki turystyczne
– szlak z Hali Gąsienicowej na Zawrat, przebiega wzdłuż wschodniego brzegu.
- Czas przejścia z „Murowańca” nad Czarny Staw: 30 min, ↓ 20 min
- Czas przejścia znad Czarnego Stawu na Zawrat: 1:50 h, ↓ 1:20 h
– na Skrajny Granat, odchodzi od niebieskiego szlaku na wschodnim brzegu jeziora. Czas przejścia: 1:45 h, ↓ 1:20 h
– odchodzi przy północnym brzegu na Mały Kościelec i dalej na przełęcz Karb oraz Kościelec (trasa poprowadzona w 1961 – wcześniejsza, wytyczona przez Towarzystwo Tatrzańskie, prowadziła żlebem bezpośrednio na przełęcz). Czas przejścia na Karb: 40 min, ↓ 30 min[1]
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.
Bibliografia
- Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- Władysław Szafer: Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000. Piwniczna: Wit, 2006. ISBN 83-89580-00-4.
