Gephyromantis salegy
| Gephyromantis salegy[1] | |||
| (Andreone, Aprea, Vences et Odierna, 2003) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Gephyromantis salegy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Gephyromantis salegy – gatunek płaza bezogonowego z rodziny mantellowatych, zamieszkującego lasy deszczowe na północy Madagaskaru.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek zalicza się nieraz do rodzaju Mantidactylus[3]. Używa się też nazwy Gephyromantis (Duboimantis) salegy — Glaw & Vences, 2006[2].
Epitet gatunkowy salegy pochodzi z języka malgaskiego i oznacza typ folkowej muzyki i tańca typowego dla północnego Madagaskaru. Badaczom skojarzył się z nim odgłos wydawany przez płaza[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Płaz wedle autorów jego nazwy mierzy od czubka pyska do kloaki 4,5-5 cm[4], choć wedle innych źródeł jest to wielkość samic, samce natomiast osiągają 4,6-4,8 cm. Duże rozmiary odróżniają go od podobnych gatunków, jak Gephyromantis tandroka czy G. luteus (podobnie jak wydatniejsze gruczoły udowe)[5].
Na szczęce (szczególnie u samic) widnieją białe kropki. Między oczami sytuują się wydatne guzki (dzięki nim odróżnia się płaza od G. luteus, Gephyromantis sculpturatus i Gephyromantis plicifer). Na grzbiecie i bokach tworzą się dobrze widoczne grzebienie. Samca odróżniają od płci przeciwnej parzyste worki rezonansowe podgardzielowe. Nawet gdy są nieużywane, ich położenie zdradzają płaty ciemnej skóry na podgardlu, pomiędzy którymi się znajdują[4]. Na piętach jedynie szczątkowe kolce[5], boczne kości śródstopia częściowo łączą się ze sobą, opuszki palców nie tworzą "nuptial pads"[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
G. salegy żyje na północnym wschodzie Madagaskaru, w okolicach Anjanaharibe-Sud[3]. Jako lokalizację typową ustanowiono Ambolokopatrikę, przesmyk leśny, gdzie w grudniu 1997 znaleziono osobniki, dzięki którym wyodrębniono gatunek. Nie byli to jednak pierwsi jego przedstawiciele spotkani przez człowieka, gdyż włączono weń także osobnika napotkanego w 1996 w lesie Besariaka[4].
Płaz bytuje na wysokościach pomiędzy 500 i 1000 m n.p.m. Jego habitat IUCN określa jako dziewiczy wilgotny las równikowy[3]. Jednak autorzy wspominają o lesie mozaikowym, miejscowo pierwotnym, miejscowo wtórnym, w tym zdegradowanej formacji roślinnej "savoka" obfitującej głównie w roślinność zielną. Rośnie on w wilgotnym, tropikalnym klimacie ze średnią temperaturą 18 °C w lipcu do 25 °C w lutym, o opadach 2000 mm i z deszczem przez 271 dni w roku. Przez 2 miesiące w roku (wrzesień i październik) trwa pora sucha[4].
Behawior i rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Odgłos zwierzęcia, słyszany wieczorem i w pierwszych godzinach nocnych (18-21), stanowi seria 8-11 terkotliwych i dźwięcznych dźwięków o częstotliwości 1000-3500 Hz. Pojedynczy odgłos trwał 0,695-0,968 s (średnio 0,808 s), składając się z tonów wydawanych przez 34-53 ms (średnio 44 ms). Nawołujące osobniki usadawiają się zwykle z dala (ponad 10 m) od zbiornika wodnego 2-3 m nad poziomem gruntu, ukryte w krzakach lub innej gęstej roślinności. Nad bliskość wody przedkładają obecność odpowiednich roślin. Gromadzą się, gdy znajdą odpowiednie miejsce. Przerywają swój rechot, gdy ktoś lub coś im przeszkadza[4].
Bardzo mało wiadomo na temat rozrodu tego płaza. Podejrzewa się rozwój bezpośredni[3], co znajduje uzasadnienie w badaniach jednej z samic. Znaleziono u niej w przyrośniętym do ściany brzucha jajniku 14 mierzących 2-2,5 mm średnicy oocytów, jednakże ich rozmiar wskazuje, że nie były one w pełni rozwinięte. Natomiast tak mała liczba stanowi argument za wspomnianym sposobem rozrodu[4].
Genetyka[edytuj | edytuj kod]
Porównywano kariotyp rzeczonego płaza z występującymi u pokrewnych gatunków, jak Gephyromantis granulatus, Gephyromantis leucomaculatus, Gephyromantis moseri, Gephyromantis redimitus, Gephyromantis zavona, Gephyromantis pseudoasper i Gephyromantis luteus (przez autorów zaliczane wszystkie do rodzaju Mantidactylus), zwracając uwagę na wygląd i ogólną strukturę chromosomów i chromatyny, a także lokalizację obszarów jąderkotwórczych (NOR). Wyniki, potwierdzając przydatność określania lokalizacji NOR w filogenetyce, wykazały najbliższe pokrewieństwo pomiędzy opisywanym gatunkiem a G. redimitus, G. zavona i G. leucomaculatus. Wszystkie gatunki posiadają 13 par chromosomów. U G. salegy obszar jąderkotwórczy mieści się na 6. parze[4].
Status[edytuj | edytuj kod]
Zwierzę nie jest zbyt pospolite, a znalezienie osobnika przysparza trudności. Całkowita liczebność ulega obniżeniu[3].
Wśród czynników wpływających negatywnie na lasy zamieszkiwane przez tego płaza IUCN wymienia[3]:
- rolnictwo, zwłaszcza zaś wypas zwierząt gospodarskich
- pozyskiwanie drewna i węgla drzewnego
- rozprzestrzenianie się eukaliptusa
- osadnictwo ludzkie
Zwierzę występuje w następujących obszarach chronionych[3]:
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gephyromantis salegy, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Darrel Frost: Gephyromantis salegy (Andreone, Aprea, Vences, and Odierna, 2003). Amerykańskie Muzeum Historii Naturalnej, 2010. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Gephyromantis salegy, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Franco Andreone, Gennaro Aprea, Miguel Vences, Gaetano Odierna. A new frog of the genus Mantidactylus from the rainforests. „Amphibia-Reptilia”. 24, s. 285-303, 2003. KoninklijkeBrill NV. (ang.).
- ↑ a b Franco Andreone, Gennaro Aprea, Miguel Vences, Gaetano Odier, Catherine Aguilar: Gephyromantis salegy Salegy forest frog. AmphibiaWeb, 2010-07-17. [dostęp 2010-08-24]. (ang.).