Przejdź do zawartości

Goran Bregović

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goran Bregović
Горан Бреговић
Ilustracja
Goran Bregović podczas występu na Festival de Cornouaille (2013)
Pseudonim

Brega

Data i miejsce urodzenia

22 marca 1950
Sarajewo

Gatunki

folk, rock, elektroniczna

Zawód

kompozytor, autor tekstów, instrumentalista

Odznaczenia
Order Gwiazdy Jerzego Czarnego (Republika Serbii)
Strona internetowa

Goran Bregović (w zapisie serbską cyrylicą: Горан Бреговић; ur. 22 marca 1950 w Sarajewie[1]) – kompozytor muzyki rockowej, elektronicznej i etnicznej z Bośni i Hercegowiny. W swojej twórczości łączy m.in. tradycyjne brzmienia ludowe z męskimi chórami i dźwiękami z syntezatora, chociaż zasłynął jako lider i autor muzyki zespołu rockowego Bijelo dugme.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo

[edytuj | edytuj kod]

Jest synem Serbki i Chorwata. Wychował się w Sarajewie, stolicy i centrum kulturalnym Bośni. Ma brata Predraga, który mieszka w Nowym Jorku, i siostrę Dajanę, która mieszka w Splicie.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]
Bregović podczas występu w Carnegie Hall w Nowym Jorku w 2011

W latach 70. i 80. XX wieku był liderem popularnego jugosłowiańskiego zespołu rockowego Bijelo dugme. Współpracował m.in. z reżyserem Emirem Kusturicą, tworząc ścieżkę dźwiękową do filmów Arizona Dream, Czas Cyganów, czy Underground. Współpracował także z Patrice’em Chereau, pisząc muzykę do filmu Królowa Margot. Pracował także nad muzyką dla potrzeb teatru, m.in. do sztuki multimedialnej pt. Silence of the Balkans.

Do udziału w nagraniach zapraszał wielu znanych wokalistów, takich jak Cesária Évora, Iggy Pop, Sezen Aksu, Jorgos Dalaras, Ofra Haza, Scott Walker.

W Polsce nagrał płyty z Kayah i Krzysztofem Krawczykiem. Był też autorem muzyki do polskiego filmu „Operacja Samum” oraz kilkudziesięciu innych filmów.

Kontrowersje

[edytuj | edytuj kod]

Bregović wielokrotnie oskarżany był o plagiatowanie kompozycji innych muzyków[2][3][4][5][6][7] oraz autoplagiaty swoich wcześniejszych utworów[8][9][10]. W 2015 roku został ukarany przez francuski sąd grzywną w wysokości 1 miliona euro na rzecz piosenkarza Enrico Maciasa za bezprawne wykorzystanie jego utworu Soleznara w swojej kompozycji In the Deathcar[11].

Bregović twierdzi, że unika zagłębiania się w politykę. „Jugosławia to skrzyżowanie wielu światów: prawosławnego, katolickiego, muzułmanów”, mówił Bregović. „Z muzyką, nie mam do reprezentowania nikogo oprócz siebie – bo mówię pierwszym językiem świata, w którym każdy rozumie słowo muzyka”. Jednak w 2015 roku, z powodu występu na terenie zaanektowanego przez Rosję Krymu, anulowano jego koncerty na Ukrainie i w Polsce[12]. W 2023 roku z powodu prorosyjskich sympatii zakazano mu wjazdu na teren Mołdawii[13].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]
Goran Bregović podczas koncertu, 2012

W 1993 roku Bregović poślubił swoją długoletnią narzeczoną Dženanę Sudžukę. Ceremonia ślubna odbyła się w Paryżu, gdzie mieszka partnerka muzyka. Para ma trzy córki: Emę (ur. marzec 1995), Unę (ur. luty 2002) i Lulu (ur. maj 2004). Muzyk ma też córkę Željke z poprzedniego związku.

12 czerwca 2008 roku Bregović spadł z wysokości czterech metrów z wiśniowego drzewa w ogrodzie przy swoim domu w Senjak, w wyniku czego złamał kręgosłup. Według lekarzy jego stan był stabilny, a po zabiegu muzyk szybko doszedł do zdrowia i zagrał dwa duże koncerty w Nowym Jorku.

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]

Albumy studyjne

[edytuj | edytuj kod]

Źródło[18]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Goran Bregović w bazie IMDb (ang.)
  2. Igor Markovich: Svi ti plagijati Gorana Bregovića. punjenipaprikas.com, 2013-06-28. [dostęp 2024-01-26]. (serb.).
  3. Bruno Serdar: Ukrao pjesmu: Goran Bregović platio milijun € zbog plagijata?. 24sata.hr, 2015-08-21. [dostęp 2024-01-26]. (chorw.).
  4. Robin Denselow: Goran Bregović – review. theguardian.com, 2013-05-21. [dostęp 2024-01-26]. (ang.).
  5. Julien Radenez: Musique et droit d’auteur, l’affaire Bregović. romanimuzika.wordpress.com, 2013-08-16. [dostęp 2024-01-26]. (fr.).
  6. Jacek Cieślak: Daje sławę, zabiera piosenki. rp.pl, 2008-03-29. [dostęp 2024-01-26]. (pol.).
  7. Skradziony pomysł. dziennikpolski24.pl, 2000-08-18. [dostęp 2024-01-26]. (pol.).
  8. Italijani besni na Bregovića jer im je dao plagijat, a platili ga 85.000 evra!. svetplus.com, 2013-01-21. [dostęp 2024-01-26]. (serb.).
  9. Balkan music star Bregovic accused of plagiarizing self. lagazzettadelmezzogiorno.it, 2013-01-23. [dostęp 2024-01-26]. (ang.).
  10. Kako je Goran Bregović razljutio Talijane?. tportal.hr, 2013-01-21. [dostęp 2024-01-26]. (chorw.).
  11. Goran Bregović zaradi plagiatorstva ob milijon evrov. 24ur.com, 2015-08-22. [dostęp 2024-01-26]. (słoweń.).
  12. mw, zbyt: Koncert Bregovicia w Polsce odwołany. Przez występ na Krymie. tvp.info, 2015-04-09. [dostęp 2015-09-13]. (pol.).
  13. Goran Bregovic a primit interdicţie de intrare pe teritoriul Republicii Moldova. jurnalul.ro, 2023-08-21. [dostęp 2024-01-26]. (rum.).
  14. Vladimir Đorđević: Orden Karađorđeve zvezde prvog stepena reditelju „Dare iz Jasenovca”, Bajagi, Bori Đorđeviću. telegraf.rs, 2021-02-15. [dostęp 2024-01-27]. (serb.).
  15. Platynowe płyty CD przyznane w 1999 roku [online], ZPAV [dostęp 2020-09-21].
  16. Diamentowe płyty CD przyznane w 2000 roku [online], ZPAV [dostęp 2020-09-21].
  17. Złote płyty CD przyznane w 2001 roku [online], ZPAV [dostęp 2020-07-28].
  18. Oficjalna strona internetowa Gorana Bregovicia.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]