Imię róży
|
||
 |
||
| Autor | Umberto Eco | |
| Typ utworu | powieść kryminalna | |
| Wydanie oryginalne | ||
| Miejsce wydania | Mediolan | |
| Język | włoski | |
| Data wydania | 1980 | |
| Wydawca | Bompiani | |
| Pierwsze wydanie polskie | ||
| Data wydania polskiego | 1987 | |
| Wydawca | Państwowy Instytut Wydawniczy | |
| Przekład | Adam Szymanowski | |
Imię róży (wł. Il nome della rosa) – debiutancka powieść kryminalna Umberta Eco wydana w 1980 w Mediolanie w wydawnictwie „Bompiani”; polski przekład wydano w 1987.
Akcja powieści rozgrywa się w 1327 w anonimowym włoskim opactwie benedyktynów[1]. Wszystkie wydarzenia rozgrywają się w ciągu tygodnia. Głównymi bohaterami powieści są angielski franciszkanin Wilhelm z Baskerville oraz jego uczeń – młody austriacki nowicjusz – Adso z Melku. Powieść napisana jest w formie kronikarskiej relacji Adsona.
Spis treści
Postacie[edytuj]
- Wilhelm z Baskerville – franciszkanin prowadzący śledztwo, opiekun i nauczyciel Adsa/Adsona[2]
- Adso z Melku – nowicjusz z klasztoru benedyktynów w Melku, uczeń Wilhelma, narrator opowieści
- Abbon z Fossanovy – opat
- Adelmus z Otrantu – iluminator, od niego zaczyna się całe śledztwo
- Remigiusz z Varagine – Klucznik opactwa, mnich, były heretyk, towarzysz Salwatora. Utrzymuje potajemne stosunki z tajemniczą dziewczyną. Jego heretycka przeszłość związana była z sektą dulcynian, głoszącą skrajne ubóstwo i mordującą możnych
- Malachiasz z Hildesheimu – bibliotekarz, towarzysz brata Jorge z Burgos
- Seweryn z Sant'Emmerano – herborysta, zaprzyjaźnia się z Wilhelmem
- Mikołaj z Morimondo – szkłodziej
- Alinard z Grottaferraty – najstarszy, powszechnie szanowany mnich
- Jorge z Burgos – dawny bibliotekarz, ślepy mnich, surowy, bardzo religijny, drugi pod względem wieku w opactwie; postać ta stanowi nawiązanie do argentyńskiego pisarza Jorgego Luisa Borgesa[3]
- Wenancjusz z Salvemec – tłumacz z greki
- Berengar z Arundel – mnich, pomocnik bibliotekarza
- Bencjusz z Uppsali – mnich
- Aimar z Alessandri, Pacyfik z Tivioli i Piotr z Sant'Albano – grupa „Italijczyków" – rdzennie włoskich mnichów sprzeciwiających się dominacji obcokrajowców w opactwie, sprzecznej z jego tradycją, skupiona wokół starca Alinarda z Grottaferraty
- Hubertyn z Casale – mistyk, postać historyczna
- Michał z Ceseny – teolog, postać historyczna
- Bertrand z Pogetto – kardynał, postać historyczna
- Bernard Gui – bezwzględny inkwizytor, postać historyczna
- Salwator – porozumiewający się wieloma językami garbus. Na pozór głupiec, okazuje się człowiekiem rozumnym
- dzieweczka – w powieści nie pojawia się jej imię - młoda, uboga wieśniaczka, której zakonnicy dają jedzenie za usługi seksualne
Opis fabuły[edytuj]
Wilhelm i Adso przybywają do opactwa, by wziąć udział w debacie na temat ubóstwa Jezusa Chrystusa. Opat Abbon prosi Wilhelma o pomoc w rozwiązaniu tajemnicy śmierci iluminatora Adelmusa z Otrantu, którego znaleziono martwego u stóp opactwa. Ślady zdają się wykluczać samobójstwo lub nieszczęśliwy wypadek. Sytuacja komplikuje się, gdy giną kolejni mnisi. Kolejne wydarzenia zdają się wskazywać coraz bardziej, że wszystkim zależy na zdobyciu pewnej starożytnej księgi, a klucz do rozwiązania zagadki kryje się w tajemniczej bibliotece opactwa.
Wątek kryminalny nie jest jedynym – i wcale nie najważniejszym – w powieści. Pozostałe to m.in.:
- teologiczny (dyskusja o ubóstwie, dyskusja o śmiechu)
- historyczny (m.in. historia brata Dulcyna (Fra Dolcino) opowiedziana Adsowi przez Hubertyna, konflikt polityczny na płaszczyźnie cesarz – papież)
- miłosny (dotyczący Adsa i dzieweczki)
Dopiski na marginesie «Imienia róży»[edytuj]
Esej Umberta Eco z 1983 roku, w którym autor wyjaśnia niektóre kwestie dotyczące powstawania dzieła. W Polsce opublikowany razem z tekstem powieści.
Ciekawostki[edytuj]
- Utwór zespołu Iron Maiden – "Sign of the Cross" opiera się na książce Imię róży.
- Piosenka "Salvatore" Islandzkiej grupy – Retro Stefson, nosi tytuł jednego z bohaterów powieści Imię róży.
- Powieść w znacznym stopniu przeinacza historyczny wizerunek inkwizytora (Bernard Gui), wbrew faktom przedstawiając go jako okrutnego fanatyka, zainteresowanego jedynie prześladowaniem upatrzonych przez siebie ofiar, a nie dochodzeniem do prawdy[4][5].
Ekranizacja[edytuj]
Powieść została zekranizowana w 1986 roku przez Jeana-Jacques'a Annauda w filmie pod tym samym tytułem. W roli Wilhelma z Baskerville wystąpił Sean Connery.
Zobacz też[edytuj]
- 100 książek XX wieku według „Le Monde”
- 100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów
- Kanon na koniec wieku "Rzeczpospolitej"
Przypisy
- ↑ Eco opisuje miejsce miejsce akcji w ten sam sposób, w jaki w innych swoich dziełach opisuje okolice swoje rodzinne strony, tj. dolinę rzeki Tanaro w okolicach Alessandrii; tam właśnie miałoby się znajdować opactwo, do którego przybyli bohaterowie
- ↑ Na początku polskiego wydania powieści raz zastosowano taką odmianę tego imienia, analogicznie do Otto(n)/Otta (Ottona), Bruno(n)/Bruna (Brunona).
- ↑ Umberto Eco: Dopiski na marginesie Imienia róży. W: Umberto Eco: Imię róży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990, s. 602..
- ↑ Okrucieństwo inkwizycji to bajka. Dziennik Zachodni, 2008-06-20. [dostęp 2013-01-29].
- ↑ Księga Inkwizycji: podręcznik napisany przez Bernarda Gui, Wyd. WAM, Kraków 2002, s. 10 i nast. (wstęp autorstwa Petry Seifert)
