Imię róży
Autor | |
---|---|
Typ utworu |
powieść kryminalna |
Wydanie oryginalne | |
Miejsce wydania |
Mediolan |
Język | |
Data wydania |
1980 |
Wydawca |
Bompiani |
Pierwsze wydanie polskie | |
Data wydania polskiego |
1987 |
Wydawca | |
Przekład |
Imię róży (wł. Il nome della rosa) – debiutancka powieść kryminalna Umberta Eco wydana w 1980 w Mediolanie w wydawnictwie „Bompiani”; polskie wydanie, w przekładzie Adama Szymanowskiego, ukazało się w 1987 nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego w serii Współczesna Proza Światowa.
Akcja powieści rozgrywa się w 1327 w anonimowym włoskim opactwie benedyktynów[1]. Wszystkie wydarzenia rozgrywają się w ciągu tygodnia. Głównymi bohaterami powieści są angielski franciszkanin Wilhelm z Baskerville oraz jego uczeń – młody austriacki nowicjusz – Adso z Melku. Powieść napisana jest w formie kronikarskiej relacji Adsona.
Postacie[edytuj | edytuj kod]
- Wilhelm z Baskerville – franciszkanin prowadzący śledztwo, opiekun i nauczyciel Adsa/Adsona[2]
- Adso z Melku – nowicjusz z klasztoru benedyktynów w Melku, uczeń Wilhelma, narrator opowieści
- Abbon z Fossanovy – opat
- Adelmus z Otrantu – iluminator, od niego zaczyna się całe śledztwo
- Remigiusz z Varagine – Klucznik opactwa, mnich, były heretyk, towarzysz Salwatora. Utrzymuje potajemne stosunki z tajemniczą dziewczyną. Jego heretycka przeszłość związana była z sektą dulcynian, głoszącą skrajne ubóstwo i mordującą możnych
- Malachiasz z Hildesheimu – bibliotekarz, towarzysz brata Jorge z Burgos
- Seweryn z Sant'Emmerano – herborysta, zaprzyjaźnia się z Wilhelmem
- Mikołaj z Morimondo – szkłodziej
- Alinard z Grottaferraty – najstarszy, powszechnie szanowany mnich
- Jorge z Burgos – dawny bibliotekarz, ślepy mnich, surowy, bardzo religijny, drugi pod względem wieku w opactwie; postać ta stanowi nawiązanie do argentyńskiego pisarza Jorgego Luisa Borgesa[3]
- Wenancjusz z Salvemec – tłumacz z greki
- Berengar z Arundel – mnich, pomocnik bibliotekarza
- Bencjusz z Uppsali – mnich
- Aimar z Alessandri, Pacyfik z Tivioli i Piotr z Sant'Albano – grupa „Italijczyków" – rdzennie włoskich mnichów sprzeciwiających się dominacji obcokrajowców w opactwie, sprzecznej z jego tradycją, skupiona wokół starca Alinarda z Grottaferraty
- Hubertyn z Casale – mistyk, postać historyczna
- Michał z Ceseny – teolog, postać historyczna
- Bertrand z Pogetto – kardynał, postać historyczna
- Bernard Gui – bezwzględny inkwizytor, postać historyczna
- Salwator – porozumiewający się wieloma językami garbus. Na pozór głupiec, okazuje się człowiekiem rozumnym
- dzieweczka – w powieści nie pojawia się jej imię – młoda, uboga wieśniaczka, której zakonnicy dają jedzenie za usługi seksualne
Opis fabuły[edytuj | edytuj kod]
Wilhelm i Adso przybywają do opactwa, by wziąć udział w debacie na temat ubóstwa Jezusa Chrystusa. Opat Abbon prosi Wilhelma o pomoc w rozwiązaniu tajemnicy śmierci iluminatora Adelmusa z Otrantu, którego znaleziono martwego u stóp opactwa. Ślady zdają się wykluczać samobójstwo lub nieszczęśliwy wypadek. Sytuacja komplikuje się, gdy giną kolejni mnisi. Kolejne wydarzenia zdają się wskazywać coraz bardziej, że wszystkim zależy na zdobyciu pewnej starożytnej księgi, a klucz do rozwiązania zagadki kryje się w tajemniczej bibliotece opactwa.
Wątek kryminalny nie jest jedynym – i wcale nie najważniejszym – w powieści. Pozostałe to m.in.:
- teologiczny (dyskusja o ubóstwie, dyskusja o śmiechu)
- historyczny (m.in. historia brata Dulcyna (Fra Dolcino) opowiedziana Adsowi przez Hubertyna, konflikt polityczny na płaszczyźnie cesarz – papież)
- miłosny (dotyczący Adsa i dzieweczki)
Dopiski na marginesie «Imienia róży»[edytuj | edytuj kod]
Esej Umberta Eco z 1983 roku, w którym autor wyjaśnia niektóre kwestie dotyczące powstawania dzieła. W Polsce opublikowany razem z tekstem powieści.
Ekranizacja[edytuj | edytuj kod]
Powieść została zekranizowana w 1986 roku przez Jeana-Jacques'a Annauda w filmie pod tym samym tytułem. W roli Wilhelma z Baskerville wystąpił Sean Connery, zaś Adsona zagrał Christian Slater.[potrzebny przypis] W Salwatora wcielił się Ron Perlman[4], zaś w serialu – Stefano Fresi(wł.)[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- 100 książek XX wieku według „Le Monde”
- 100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów
- Kanon na koniec wieku „Rzeczpospolitej”
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Eco opisuje miejsce akcji w ten sam sposób, w jaki w innych swoich dziełach opisuje okolice swoje rodzinne strony, tj. dolinę rzeki Tanaro w okolicach Alessandrii; tam właśnie miałoby się znajdować opactwo, do którego przybyli bohaterowie
- ↑ Na początku polskiego wydania powieści raz zastosowano taką odmianę tego imienia, analogicznie do Otto(n)/Otta (Ottona), Bruno(n)/Bruna (Brunona).
- ↑ Umberto Eco: Dopiski na marginesie Imienia róży. W: Umberto Eco: Imię róży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990, s. 602..
- ↑ Imię róży (1986) w bazie IMDb (ang.)
- ↑ The Name of the Rose w bazie IMDb (ang.)