Jan Rządkowski

Jan Rządkowski
	tytularny generał broni
Pełne imię i nazwisko	Jan Piotr Rządkowski
Data i miejsce urodzenia	14 lipca 1860 ; Belsk, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	17 lutego 1934 ; Suchorzew, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	1880–1923
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie
Jednostki	Okręg Generalny „Lublin”; 1 Dywizja Litewsko-Białoruska; I Korpus Wojsk Litwy Środkowej; Okręg Generalny „Łódź”; Oficerski Trybunał Orzekający
Stanowiska	d-ca okręgu generalnego; d-ca dywizji piechoty; dowódca korpusu; przewodniczący trybunału
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Piotr Rządkowski (ur. 14 lipca 1860 w Belsku, powiat grójecki, zm. 17 lutego 1934 w Suchorzewie) – tytularny generał broni Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej.

Życiorys

Pochodził ze starego, szlacheckiego rodu posiadającego liczne majątki w okolicach Łomży. Z powodów bliżej nieznanych rodzina ta musiała opuścić Podlasie i Kurpie (prawdopodobnie chodziło o represje po powstaniu listopadowym) i przenieść się do centralnej Polski. Jego rodzicami byli Wojciech i Rozalia z Ogrodnickich^[1], a dziadkami Feliks i Petronela z Psarskich. Przyszły generał zawarł związek małżeński z Katarzyną Łazowską, nie mieli dzieci^[1].

Po ukończeniu sześcioklasowego gimnazjum w Łowiczu, w wieku 20 lat (1 września 1880), wstąpił ochotniczo do armii rosyjskiej. Przez 34 kolejnych lat służbę wojskową pełnił w 71 pułku piechoty. W wymienionym oddziale osiągnął stanowiska dowódcy batalionu i zastępcy dowódcy pułku.

W ostatniej dekadzie maja 1915 mianowany został dowódcą Legionu I Puławskiego, który od lutego 1915 został przemianowany na 739 Nowoaleksandryjską Drużynę Pospolitego Ruszenia. W drugiej połowie września 1915 pozostałość Legii, po walkach pod Michałowem, wsią na południe od Pakosławia (15 czerwca), Władysławowem (17 lipca), Kolonią Chechelską, Nurcem i Czeremchą (20 sierpnia) oraz Zelwą (10 września) wycofano z frontu do Słucka, a następnie do Bobrujska. W Bobrujsku na bazie Dowództwa 104 Brygady Strzeleckiej Pospolitego Ruszenia i 739 Nowoaleksandryjskiej Drużyny Pospolitego Ruszenia oraz 104 i 105 Konnej Sotni Pospolitego Ruszenia sformowano Brygadę Strzelców Polskich. Dowódcą brygady został gen. mjr Piotr Szymanowski. Jan Rządkowski objął dowództwo jednego z czterech batalionów brygady. Od 8 lutego 1917 pełnił funkcję zastępcy dowódcy Dywizji Strzelców Polskich w I Korpusie Polskim w Rosji. W okresie od stycznia do kwietnia 1918 więziony przez bolszewików.

Jako pułkownik I. byłego korpusu polskiego i armii rosyjskiej reskryptem Rady Regencyjnej z 31 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia^[2]. Wyznaczony na stanowisko dowódcy Okręgu Wojskowego Nr VI w Piotrkowie podporządkowanego Kieleckiemu Inspektoratowi Lokalnemu, a wkrótce dowódcy Okręgu Generalnego „Kielce”. Od 7 listopada 1918 przystąpił do organizowania Piotrkowskiego Pułku Okręgowego, który 10 grudnia został przemianowany na 26 pułk piechoty. W styczniu 1919 przekazał dowodzenie pułkiem podpułkownikowi Emanuelowi Hermanowi i awansował na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego „Lublin”. 1 listopada 1919 roku Naczelny Wódz Wojsk Polskich mianował go generałem podporucznikiem^[3]. 22 listopada 1919 mianowany został dowódcą 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W 1920 w czasie wojny polsko-bolszewickiej kilkakrotnie dowodził Grupą Operacyjną swojego imienia. W październiku 1920 uczestniczył w buncie gen. Żeligowskiego, a następnie został dowódcą I Korpusu Wojsk Litwy Środkowej. 16 lutego 1921 mianowany został dowódcą Okręgu Generalnego „Łódź”.

Z dniem 1 stycznia 1922 przeniesiony został w stały stan spoczynku z prawem noszenia munduru w stopniu generała porucznika^[4]. Zatrzymany w służbie czynnej na stanowisku przewodniczącego Oficerskiego Trybunału Orzekającego. Funkcję tę pełnił do dnia 31 maja 1923 kiedy to, został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu tytularnego generała broni ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Po przeniesieniu w stan spoczynku zamieszkał w Warszawie. Następnie przeniósł się do majątku Suchorzew w Wielkopolsce. Tam zmarł. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A15-1-1)^[5].

Książki

Żołnierz nieznany
Pierwszy Legion Puławski, Warszawa 1925

Awanse

podporucznik – 22 VII 1886^[1]
porucznik – 1889
Sztabskapitan – 1904
kapitan – 1905
podpułkownik – 1910
pułkownik – 6 V 1914^[1]
generał podporucznik – 1 listopada 1919
generał porucznik – 1 stycznia 1922
tytularny generał broni – 31 maja 1923 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2709^[1]^[6]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[6]^[7]^[1]
Krzyż Niepodległości (17 marca 1932)^[6]^[8]^[1]
Krzyż Walecznych – czterokrotnie^[6]^[1]
Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej^[6]^[9]
Krzyż Komandorski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1922)^[10]
Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”^[11]
Order św. Jerzego (Imperium Rosyjskie)^[6]
Order św. Stanisława II i III klasy (Imperium Rosyjskie)^[6]
Order św. Włodzimierza III i IV klasy (Imperium Rosyjskie)^[6]

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Polak (red.) 1993 ↓, s. 185.
↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 2, nr 2, Warszawa 1918, s. 15.
↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 96 z 9 grudnia 1919 roku, poz. 3812.
↑ Dekret L. 3466 Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza (Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 26.01.1922 r., pkt 8).
↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Mieczysław Wrzosek: Rządkowski Jan (1860–1934). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXXIII/1991-1992 [on-line]. www.ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2020-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-14)].
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
↑ M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82.
↑ Dziennik Personalny Spraw Wojskowych nr 12 z 03.03.1926
↑ Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 249)
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 61 z 06.06.1925

Bibliografia

Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991, s. 25
Stawecki Piotr, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6, ss. 291-292
Zenon Kachnicz, Legion Puławski (1914 – 1915), Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 4 (209) z 2005 r., ss. 5-22
Wacław Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905-1918, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1990, wyd. I, ISBN 83-85218-00-9, ss. 229-244
Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.

Linki zewnętrzne

[CITEREFPolak_(red.)1993185-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Polak (red.) 1993 ↓, s. 185.

[2] Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 2, nr 2, Warszawa 1918, s. 15.

[3] Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 96 z 9 grudnia 1919 roku, poz. 3812.

[4] Dekret L. 3466 Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza (Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 26.01.1922 r., pkt 8).

[5] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[psb-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Mieczysław Wrzosek: Rządkowski Jan (1860–1934). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXXIII/1991-1992 [on-line]. www.ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2020-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-14)].

[7] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.

[8] M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82.

[9] Dziennik Personalny Spraw Wojskowych nr 12 z 03.03.1926

[10] Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 249)

[11] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 61 z 06.06.1925

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]