Jasna (wieś)
54°00′24″N 19°18′17″E/54,006667 19,304722
| wieś | |
 Widok na Jasną z Lisiej Góry | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
350 |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
82-440[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GSZ |
| SIMC |
0148984 |
Położenie na mapie gminy Dzierzgoń  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sztumskiego  | |
| 54°00′24″N 19°18′17″E/54,006667 19,304722[1]
| |
Jasna (niem. Lichtfelde) – wieś w Polsce położona na pograniczu Powiśla i Żuław Elbląskich w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Dzierzgoń. Wieś jest siedzibą sołectwa „Jasna” w którego skład wchodzą również miejscowości Chartowo, Kamienna Góra i Lisi Las.
Wieś szlachecka położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim[3]. W latach 1945-1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Jasna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona w 1354 roku przez komtura dzierzgońskiego Helwicusa de Goltbach. W 1915 roku na pobliskiej Lisiej Górze Wieżę Bismarcka (zniszczoną w 1951 roku). W Jasnej była stacja końcowa kolejki wąskotorowej łączącej tereny rolnicze (buraczane) z cukrownią Stare Pole (linię zlikwidowano w roku 1967). Do końca lat 50. we wsi stał szachulcowy kościół ewangelicki.
Osobliwością Jasnej był tzw. buk Hartwicha na Lisiej Górze (niem. Waldberg). W 1813 miejscowy pastor Friedrich Hartwich żegnał tutaj swoich 2 synów wyruszających na wojnę z Napoleonem. Od tego czasu tradycją stało żegnanie w tym miejscu idących do wojska chłopców przez swoje panny.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków NID[4] na listę zabytków wpisany jest kościół filialny pw. Świętej Trójcy, 1320-1330, 1880-1881, nr rej.: A-308 z 13.08.1962.
Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej, gotycki z cegły, zbudowany w l.1320-1330, odbudowany ok. 1673 r. Jednonawowy z wieżą frontową, rozbudowany szczyt tylny. Od frontu wysoka wieża o czterech kondygnacjach, jej dach jest osłonięty wolutowymi szczytami, przebita portalem o czterech uskokach. Na ścianach bocznych naprzemiennie okna i blendy, w prezbiterium rozbudowane sklepienie gwiaździste. Wystrój świątyni barokowy[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 45045
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 379 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-01-03].
- ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 s. 31 ISBN 83-7200-631-8
