Przejdź do zawartości

Jerzy Bralczyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Bralczyk
Ilustracja
Jerzy Bralczyk (2019)
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

23 maja 1947
Ciechanów

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: kultura języka, nauka o współczesnym języku polskim
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1973

Habilitacja

1986

Profesura

2000

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Jerzy Bralczyk
Głos Jerzego Bralczyka
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.
Jerzy Bralczyk
Jerzy Bralczyk, Karolina Oponowicz
J. Bralczyk, III Festiwal Góry Literatury, 2017
Jerzy Bralczyk, Grzegorz Miecugow i Dorota Simonides[1]

Jerzy Bralczyk (ur. 23 maja 1947 w Ciechanowie[a]) – polski językoznawca, profesor nauk humanistycznych, polonista specjalizujący się w języku mediów, reklamy i polityki, a także popularyzator wiedzy o języku, wpływowy gramatyk normatywny i autorytet preskrypcyjny[3]. Wiceprzewodniczący Rady Języka Polskiego, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu SWPS.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego w Ciechanowie[4]. Doktoryzował się w roku 1973, habilitował w 1986, a tytuł profesorski uzyskał w 2000. Od 1999 wykłada na Uniwersytecie SWPS w Warszawie oraz w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Jest członkiem Rady Języka Polskiego od 1996, czyli od początku jej istnienia, a od 2003 zasiada w jej prezydium (od 2007 jako wiceprzewodniczący[5]); w konsekwencji jest współodpowiedzialny m.in. za wszystkie uchwały ortograficzne Rady. Jest także członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Etyki i Ładu Informacyjnego przy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie i Collegium Invisibile[6].

W latach 1991–1992 był redaktorem naczelnym dziennika ilustrowanego "Glob24".[7]

W swojej działalności reprezentuje preskryptywne podejście do języka[3]. W TVP Polonia prowadził cotygodniowy program Mówi się (od 2001 do 2007) oraz w TVN Lingua we wtorki i czwartki audycję Na słówko (od 2008 do 2009[8]). W Polskim Radiu prowadzi codzienną audycję Słowo o słowie. Pisze również felietony dla miesięcznika „Wiedza i Życie”. Układa lub prowadzi różne ogólnopolskie i regionalne dyktanda w Radiu i w Telewizji.

Od 1 września 2020 do 26 lutego 2021 prowadził na antenie Radia Pogoda swoją autorską audycję pt. Słowo się rzekło, gdzie omawiał pochodzenie, znaczenie oraz kontekst użycia wybranych słów występujących w polskich piosenkach, które można usłyszeć na antenie tej rozgłośni[9][10][11]. Następnie w lutym 2021 został felietonistą Radia Nowy Świat, na antenie którego, co piątek między godziną 9:00 a 10:00, omawia kwestie związane z językiem polskim w ostatniej godzinie programu Poranna Manna, prowadzonym przez Wojciecha Manna wraz z synem Marcinem[12][13].

Wystąpił gościnnie w filmie Wtorek (2001) Witolda Adamka[14], a także jako gość specjalny na płycie 100 dni do matury Maty (2020)[15], w utworze Konkubinat.

Zabiera głos za pośrednictwem różnych mediów: prasy, radia, telewizji, swojego bloga oraz swojej strony internetowej.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jak sam deklaruje, ze względów proceduralnych został zapisany jako urodzony 5 czerwca w miejscowości Kobylino[16]. Jest synem Tadeusza (1918–1996) i Jadwigi Bralczyk z domu Gołaszewskiej (1918–1998). Jego hobby to zbieranie wydań Pana Tadeusza oraz podręczników dobrego zachowania i mówienia[17].

Poglądy polityczne

[edytuj | edytuj kod]

Deklaruje lewicowe poglądy polityczne[18]. Przed wyborami parlamentarnymi w 2023 udzielił poparcia kandydatce startującej z listy KW Nowej Lewicy, Dorocie Olko[19].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Bralczyk opublikował ponad 20 książek na przestrzeni ponad 30 lat:

  • 1984: O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Warszawa.
  • 1984: Przestrogi i porady językowe dla dziennikarzy, Warszawa.
  • 1996: Język na sprzedaż, Warszawa.
  • 2001: Mówi się. Porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2004: O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.
  • 2004: Leksykon zdań polskich, Warszawa.
  • 2004: Mój język prywatny, Warszawa, Wydawnictwo Iskry.
  • 2005: Leksykon nowych zdań polskich, Warszawa.
  • 2006: Polak potrafi: przysłowia, hasła i inne polskie zdania osobne, Warszawa.
  • 2007: 444 zdania polskie, Warszawa.
  • 2007: Nowe słowa, Warszawa.
  • 2007: O języku propagandy i polityki, Warszawa.
  • 2008: Porzekadła na każdy dzień, Warszawa.
  • 2009: Świat przez słowa, Warszawa.
  • 2009: Słowo o słowie: porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2009: Mówi się: poradnik językowy profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2012: ...Kiełbasa i sznurek, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
  • 2014: Jeść, wyd. Bosz, Olszanica.
  • 2015: 500 zdań polskich, Warszawa.
  • 2015: Na drugie Stanisław: nowa księga imion, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
  • 2016: W drogę, wyd. Bosz, Olszanica.
  • 2016: Trzy po 33, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
  • 2017: Wszystko zależy od przyimka, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
  • 2017: Rozmowy przy stole, Olszanica (wspólnie z Katarzyną Lengren i Jackiem Wasilewskim).
  • 2017: 1000 słów, Warszawa.
  • 2018: Pokochawszy. Miłość w języku, Warszawa (wspólnie z żoną, Lucyną Kirwil, w rozmowie z Karoliną Oponowicz).
  • 2019: Zwierzyniec, Warszawa.
  • 2020: Do domu!!!, wyd. Bosz, Olszanica.
  • 2021: Porzekadła, wyd. Bosz, Olszanica.
  • 2022: Strach się bać, wyd. Bosz, Olszanica.

Kursy on-line

[edytuj | edytuj kod]

W latach 2021–2022 nagrał 2 szkolenia on-line:

  • 2021: Jak dobrze mówić?, wyd. EUPHIRE[23].
  • 2022: Perswazja i manipulacja, wyd. EUPHIRE[24].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Oficjalnie został zapisany jako urodzony 5 czerwca 1947 w Kobylinie[2]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Podczas panelu dyskusyjnego Język polskiej polityki po 1989 roku w Senacie RP (2009).
  2. ↑ Jerzy Bralczyk. znak.com.pl. [dostęp 2021-11-26]. (pol.).
  3. ↑ a b Maciej Rataj, Małgorzata Rocławska-Daniluk, Polish in supplementary schools in Great Britain: A case study of the Polish School of Manchester, „Beyond Philology”, 15 (1), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2018, s. 172, ISSN 1732-1220 (ang.).
  4. ↑ Znani absolwenci. I Liceum Ogólnokształcące im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie. [dostęp 2018-12-01].
  5. ↑ Rada Języka Polskiego: Historia Rady. [dostęp 2015-04-12].
  6. ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2011-04-02].
  7. ↑ [wyszukiwanie w katalogu] [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2024-07-20] (ang.).
  8. ↑ Prof. Bralczyk w TVN Lingua. Mediarun.com, 2008-03-07. [dostęp 2021-01-31].
  9. ↑ Wrześniowe nowości w Radiu Pogoda. gazetapl. [dostęp 2020-08-29].
  10. ↑ Łukasz Knapik: Jesienne nowości w Radiu Pogoda. satkurier.pl, 2020-09-02. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-07)].
  11. ↑ Profesor Bralczyk w Radiu Pogoda [POSŁUCHAJ]. radiopogoda.pl, 2020-11-10. [dostęp 2021-03-07].
  12. ↑ Nowości Radia Nowy Świat. Lista przebojów, serial interaktywny, profesor Bralczyk i Nogaś z nową audycją. Media2.pl. [dostęp 2021-02-06]. (pol.).
  13. ↑ Marcin Mann na antenie Radia Nowy Świat „uniemożliwia skupienie się na pracy”. Słuchacze chwalą. gazetapl. [dostęp 2021-02-06].
  14. ↑ Wtorek w bazie filmpolski.pl
  15. ↑ Mata zaprosił na płytę słynnego profesora. cgm.pl, 6 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-22].
  16. ↑ Jerzy Bralczyk: „Żona bardzo dba o mnie, o moje zdrowie, co czasem nawet mnie trochę denerwuje”. viva.pl, 2020-06-18. [dostęp 2022-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-04)]. (pol.).
  17. ↑ O autorze. bralczyk.blog.polityka.pl. [dostęp 2012-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-18)].
  18. ↑ Prof. Bralczyk: Może jestem komunistą. Komunista to człowiek, który wierzy w sprawiedliwość społeczną, równość i takie różne rzeczy [online], gazetaprawna.pl, 15 września 2017 [dostęp 2023-10-10] (pol.).
  19. ↑ Panie Profesorze, Pana poparcie to dla mnie zaszczyt i ogromna radość! | By Dorota Olko | Facebook [online], facebook.com [dostęp 2023-10-10] (pol.).
  20. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 listopada 1997 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1998 r. nr 6, poz. 110).
  21. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. gov.pl. [dostęp 2020-05-27].
  22. ↑ XII edycja Interdyscyplinarnego Festiwalu Sztuk Miasto Gwiazd 2020. tygodnikprzeglad.pl, 2020-11-09. [dostęp 2022-10-02].
  23. ↑ Prof. Jerzy Bralczyk – Jak dobrze mówić? [online], euphire.pl, 24 listopada 2021 [dostęp 2022-12-16].
  24. ↑ Prof. Jerzy Bralczyk – Perswazja i manipulacja [online], euphire.pl, 25 listopada 2022 [dostęp 2022-12-16].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Bralczyk&oldid=75045573”