Jerzy Teisseyre

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Henryk Teisseyre
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

26 listopada 1902
Lwów

Data śmierci

13 czerwca 1988

profesor nauk technicznych
Alma Mater

Politechnika Lwowska

Doktorat

1962

Profesura

1968

Jerzy Henryk Karol Teisseyre (ur. 26 listopada 1902 we Lwowie, zm. 13 czerwca 1988) – polski inżynier, konstruktor lotniczy, profesor, porucznik Polskich Sił Powietrznych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 26 listopada 1902 we Lwowie, w rodzinie Karola Wawrzyńca, profesora politechniki[1]. Miał czterech braci[2]. Uczył się w VIII Gimnazjum Realnym we Lwowie. Po wybuchu wojny polsko-ukraińskiej zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. Walczył w szeregach 38 pułku piechoty[3]. Został zdemobilizowany w stopniu kaprala i powrócił do kontynuowania nauki, w 1921 r. zdał egzamin maturalny. Rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, od 1925 r. był zatrudniony w Wielkopolskiej Wytwórni Samolotów „Samolot”[4]. W 1926 r. uzyskał dyplom inżyniera i został skierowany na staż do Francji, który odbył w zakładach produkujących silniki lotnicze: Gnome-Rhône, Lorraine-Dietrich oraz Hispano-Suiza. Uczestniczył też w zajęciach na Sorbonie obejmujących aerodynamikę i mechanikę lotu[5].

W 1928 r. powrócił do Polski, w Zakładach Mechanicznych E. Plage i T. Laśkiewicz objął stanowisko konstruktora w zespole Jerzego Rudlickiego. Pracował przy budowie samolotu Lublin R.XI, następnie z inż. Marianem Bartolewskim opracował dokumentację konstrukcyjną samolotu Lublin R.XII[6]. Związał się z Lubelskim Klubem Lotniczym, gdzie opracował samolot LKL-2[7]. W zakładach Plage & Laśkiewicz pełnił funkcję zastępcy szefa biura konstruktorskiego[8].

W lipcu 1930 r. objął stanowisko szefa biura obliczeniowego w Podlaskiej Wytwórni Samolotów, w jego zakresie obowiązków było również prowadzenie prób w jednym z pierwszych w Polsce tuneli aerodynamicznych[9]. Prowadził prace nad badaniem PWS-11, PWS-12bis, PWS-6, PWS-20bis, PWS-21, PWS-24 oraz PWS-54[10]. Ponadto angażował się w działalność sportową, został członkiem Klubu Lotniczego PWS, 18 sierpnia 1932 r. objął stanowisko jego prezesa[11]. Interesował się zagadnieniem budowy wiatrakowców, publikując w 1933 r. w czasopiśmie „Skrzydlata Polska” dwa artykuły poświęcone temu zagadnieniu[12][13].

W 1932 został mianowany podporucznikiem rezerwy ze starszeństwem z 1 września 1931 i 558. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14][15]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „reklamowany na 12 miesięcy”[16].

W 1934 r., wraz z inż. Augustem Bobkiem-Zdaniewskim, opatentował pionowe usterzenie samolotu, które można było opuszczać w locie. Poprawiało to właściwości lotne samolotu podczas wyprowadzania z korkociągu oraz zwiększało pole ostrzału tylnego strzelca[4]. To rozwiązanie wzbudziło zainteresowanie zagranicą, pisano o nim w „Les Ailles", „Flugsport" i „Luftwehr"[17].

Jesienią 1933 r. został zatrudniony w Państwowych Zakładach Lotniczych jako zastępca kierownika grupy konstrukcyjnej. Pracował przy budowie PZL-30. W 1935 r. został przeniesiony do zakładów LWS, gdzie pracował przy budowie samolotów LWS-3 Mewa oraz LWS-2[18].

Po wybuchu II wojny światowej został ewakuowany do Rumunii a następnie do Francji. Został zatrudniony w zakładach Dewoitine w Tuluzie[19]. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został włączony do Polskiej Grupy Technicznej[20]. Zajął się przygotowaniem kosztorysów budowy szybowców wojskowych zaprojektowanych przez inżynierów Wacława Czerwińskiego i Zygmunta Cymę[21]. W Polskich Siłach Powietrznych nadano mu numer służbowy RAF P-0312 oraz stopień porucznika. Otrzymał przydział jako oficer techniczny[22].

W 1941 r. trafił do grupy polskich konstruktorów lotniczych, których przeniesiono do Turcji do pracy w zakładach Türk Hava Kurum Ucak Fabrikasi w Etimesgut[23]. Został szefem biura konstrukcyjnego, pod jego kierunkiem wykonano pięć projektów: cztery samoloty (THK-2, THK-5, THK-10, THK-11) i jeden szybowiec (THK-1)[24]. Dodatkowo na politechnice w Stambule prowadził wykłady z budowy i mechaniki lotu[25].

Po zakończeniu działań wojennych zdecydował się we wrześniu 1946 r. na powrót do Polski[26]. Został zatrudniony w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Wrocław – Psie Pole. Objął stanowisko szefa produkcji a następnie kierownika samodzielnej grupy konstrukcyjnej wydzielonej z Centralnego Studium Samolotów. Członkowie tej grupy opracowali dokumentację seryjną samolotu Junak-2 oraz łoże silnika Praga D[27]. Ponadto grupa przygotowała projekt samolotu CSS-242M, który miał być silnikową wersją szybowca Gotha Go 242[28].

Na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej prowadził wykłady z budowy samolotów, aerodynamiki, mechaniki lotu i statyki konstrukcji lotniczych. W grudniu 1949 r. został dziekanem Wydziału Lotniczego Politechniki Wrocławskiej. W 1955 r. otrzymał tytuł docenta, w 1956 r. został doradcą naukowym Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu. W 1957 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1964–1966 pracował na Uniwersytecie Technicznym w Kumasi jako wykładowca. Powrócił na Politechnikę Wrocławską, gdzie kierował zakładem pojazdów samochodowych, w 1968 r. został mianowany profesorem. Na emeryturę przeszedł w 1973 r., ale nadal w ograniczonym stopniu wykładał na politechnice[29].

Zmarł 13 czerwca 1988 r. i został pochowany na cmentarzu Świętej Rodziny na Sępolnie[30].

Był żonaty z Barbarą Dyczewską, z którą miał syna Jerzego[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
  2. ↑ Teisseyrowie. Linia lwowsko-wrocławska. Forum akademickie. [dostęp 2024-03-07]. (pol.).
  3. ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
  4. ↑ a b Lotnictwo z szachownicą i 10'2004 ↓, s. 40.
  5. ↑ Prauss 2019 ↓, s. 593.
  6. ↑ Glass 2004 ↓, s. 208.
  7. ↑ Glass 2004 ↓, s. 244.
  8. ↑ Majewski 2006 ↓, s. 30.
  9. ↑ Chwałczyk, Glass 1970 ↓, s. 104.
  10. ↑ Chwałczyk, Glass 1970 ↓, s. 105.
  11. ↑ Skrzydlata Polska i 10-11'1932 ↓, s. 253.
  12. ↑ Skrzydlata Polska i 1'1933 ↓, s. 24-26.
  13. ↑ Skrzydlata Polska i 2'1933 ↓, s. 51-54.
  14. ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
  15. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 71.
  16. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 814.
  17. ↑ Skrzydlata Polska i 11'1936 ↓, s. 338.
  18. ↑ Lotnictwo z szachownicą i 10'2004 ↓, s. 41.
  19. ↑ Płoszajski Cz. 2 1998 ↓, s. 15.
  20. ↑ Płoszajski Cz. 2 1998 ↓, s. 71.
  21. ↑ Płoszajski Cz. 2 1998 ↓, s. 75.
  22. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 576.
  23. ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 24.
  24. ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 25–33.
  25. ↑ Prauss 2019 ↓, s. 594.
  26. ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 103.
  27. ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 188.
  28. ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 250.
  29. ↑ Lotnictwo z szachownicą i 10'2004 ↓, s. 42.
  30. ↑ Jerzy Henryk Karol Teisseyre. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2024-03-07]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Teisseyre&oldid=73277335”