Józef Lewicki (oficer)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Lewicki
Ilustracja
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1882
Utoropy

Data i miejsce śmierci

1 maja 1964
Łódź

Przebieg służby
Lata służby

1914–1930

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

PKU Złoczów

Stanowiska

komendant PKU

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Brązowy za Długoletnią Służbę

Józef Maciej Lewicki[a] (ur. 1 stycznia 1882 w Utoropach, zm. 1 maja 1964 w Łodzi[2]) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, rzeźbiarz, burmistrz Kosowa Huculskiego w II Rzeczypospolitej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Utoropach, w ówczesnym powiecie kosowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefata, oficera wojsk powstańczych 1863, i Emilii z Filipowiczów[3][4][5][b]. W latach 1895–1899 uczył się rzeźbiarstwa w Szkole Przemysłu Drzewnego w Kołomyi[7]. W 1901 ukończył c. k. Gimnazjum w Stanisławowie[5][4]. Do 1904 studiował rzeźbę w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[5], gdzie był uczniem Konstantego Laszczki. Następnie do 1905 uczył się w Akademii Wiedeńskiej, Monachium, Florencji i w Paryżu. W 1905 zamieszkał w Żabiem (obecnie Werchowyna) na oraz pomieszkiwał w zakładzie zdrojowo-kąpielowym w Burkucie. Odbywał liczne wędrówki po regionie Huculszczyzny, w celu poznania zwyczajów Hucułów, zyskując przydomek „rzeźbiarza Hucułów”, ze względu na utrwalanie w rzeźbie mieszkańców regionu. W 1910 podjął pracę jako nauczyciel modelowania rzeźbiarskiego w Bursie Grunwaldzkiej we Lwowie[7].

Latem 1906 wystawiał swoje prace we Lwowie – eksponował około 20 gipsowych rzeźb, polichromowanych na zielono i brunatno, m.in. autoportrety, portrety dziewcząt huculskich i figuralne kompozycje Chłopiec na skale, Pastuszek z fujarką, Pochód, Zaduszki, Taniec Hucułów, W karczmie. Kolejne wystawy jego prac miały miejsce we Lwowie w latach 1910–1914[7].

W latach 1912–1914 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Podjął studia na Politechnice Lwowskiej i został asystentem na tej uczelni.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich 4 września 1914. Służył w 2 pułku piechoty w składzie II Brygady. Został mianowany chorążym piechoty 4 listopada 1914. W tym czasie został instruktorem w legionowej Szkole Podchorążych. Od maja 1915 służył w 4 pułku piechoty w składzie III Brygady, gdzie był dowódcą plutonu w 8 kompanii II batalionu. Został awansowany do stopnia podporucznika piechoty 20 sierpnia 1915, następnie do stopnia porucznika piechoty 1 lipca 1916. Po kryzysie przysięgowym w 1917 został wcielony do c. i k. armii.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 2. lokatą w korpusie oficerów administracji, dział naukowo-oświatowy[8][9]. W listopadzie 1924 został przeniesiony do 78 pułku piechoty w Baranowiczach na stanowisko dowódcy III batalionu[10][11]. 1 grudnia tego roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. W czerwcu 1925 został przeniesiony do 54 pułku piechoty w Tarnopolu na stanowisko dowódcy III batalionu[10][13]. W marcu 1926 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie na stanowisko kierownika Referatu Przysposobienia Wojskowego[14]. W maju 1928 został przeniesiony do 52 pułku piechoty w Złoczowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[10][15][16]. W styczniu 1929 został odkomenderowany na kurs dowódców pułków w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, a w kwietniu tego roku przeniesiony na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień Złoczów[10][17]. Z dniem 28 lutego 1930 został przeniesiony w stan spoczynku[18].

Od 1934 do końca lat 30. sprawował urząd burmistrza miasta Kosów Huculski. W 1937 objął funkcję prezesa obwodu Obozu Zjednoczenia Narodowego. Pełnił funkcję prezesa oddziału Związku Legionistów Polskich w Kosowie[19]. Od 17 września 1939 do 3 lipca 1945 przebywał na terytorium Królestwa Rumunii jako uchodźca[20].

Zmarł 1 maja 1964 w Łodzi[21]. Został pochowany w części rzymskokatolickiej Starego Cmentarza w Łodzi[2].

W 1915 ożenił się z Marią z domu Voise[4], z którą miał dwie córki: Hankę Wiktorię (ur. 23 marca 1927) i Jadwigę (ur. 15 września 1928)[22][6].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Lewicki tworzył grafiką użytkową, rzeźby oraz reliefy. Jego rzeźby trójwymiarowe były utrzymane w nurcie naturalizmu, impresjonizmu i symbolizmu. Należą do nich m.in.:

  • Autoportret przy stole (1906),
  • Autoportret (1911),
  • Pożegnanie (1912, gips, LGS),
  • Modlący się chłopiec (1913).

Tworzył również bliskie secesji płaskorzeźby, plakiety i ceramiki, w których posługiwał się kompozycyjnymi skrótami, asymetrią, płynnością linii i symboliką. Dla przedstawianych na reliefach postaci tłem zazwyczaj był krajobraz karpacki. Do jego realizacji należą m.in.:

  • Prządka (1906),
  • Hucułka pędząca owce (1906),
  • Autoportret z kijem podróżnym (1906),
  • Maria Bartusówna (1910, gips, LGS, wariant – na pomniku poetki na Cmentarzu Łyczakowskim),
  • Rybak (1912)[21].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Józef I Lewicki”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie Józefa II Lewickiego (ur. 26 kwietnia 1893), kapitana rezerwy 51 pułku piechoty[1].
  2. ↑ Józef Lewicki w wypełnionym przez siebie 24 lipca 1945 arkuszu ewidencji personalnej podał, że urodził się w roku 1880. Podana przez niego data została poprawiona na rok 1889[6]. Rok urodzenia 1889 widnieje na stronie internetowej billiongraves.com[2], natomiast rok 1880 w pracy Ûrija Birûl'ova[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 270, 519, 1411.
  2. ↑ a b c Józef Lewicki 1 January 1889 - 1 May 1964 w BillionGraves GPS Headstones | BillionGraves [online], billiongraves.com [dostęp 2023-11-09].
  3. ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 4.
  4. ↑ a b c d e Łoza 1939 ↓, s. 173.
  5. ↑ a b c Lewicki Józef Maciej. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-11-10].
  6. ↑ a b Kolekcja 2 ↓, s. 2.
  7. ↑ a b c d Birûl'ov 2007 ↓, s. 214.
  8. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 367.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1411.
  10. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 4.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 305, 344.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 732.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925, s. 264.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926. Dodatek „Obsada personalna przysposobienia wojskowego”, s. 2.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 140.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 66, 164.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 100.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 31 grudnia 1929 roku, s. 441.
  19. ↑ Związek Legionistów Polskich 1936-1938. Sprawozdanie Komendy Naczelnej Związku Legionistów Polskich. Warszawa: 1938, s. 76.
  20. ↑ Kolekcja 2 ↓, s. 5.
  21. ↑ a b Birûl'ov 2007 ↓, s. 215.
  22. ↑ a b c d e f g Kolekcja ↓, s. 3.
  23. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  24. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Lewicki_(oficer)&oldid=73225560”