50°12′08″N 19°01′23″E/50,202222 19,023056Katowice Murcki
 Miejsce zlikwidowanej stacji (widok w kierunku Katowic Ochojca) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Data otwarcia |
24 czerwca 1870[1] |
| Data zamknięcia |
6 czerwca 2005[2] |
| Poprzednie nazwy |
Emanuelsegen[2] |
| Rodzaj | |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
0 (dawniej 2)[2] |
| Liczba krawędzi peronowych |
0 (dawniej 3)[2] |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50°12′08″N 19°01′23″E/50,202222 19,023056
| |
Portal  Transport szynowy
| |
Katowice Murcki – zlikwidowana stacja kolejowa[2] w Katowicach, w województwie śląskim, w Polsce. Została ona otwarta 24 czerwca 1870 na linii Kolei Prawego Brzegu Odry[1]. Zlikwidowano ją w 2012 roku. Składała się z dwóch peronów i trzech krawędzi peronowych[2], a także z budynku dworca kolejowego położonego przy ul. Tartacznej, wyburzonego w 2018 roku[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kolej do Murcek dotarła już w 1852 roku[4], kiedy to Kolej Górnośląska wybudowała łącznicę do kopalni Murcki (Katowice Murcki Towarowe), lecz nie wybudowano wówczas stacji pasażerskiej[5]. Powstanie zaś nowego połączenia przez Murcki, a także samej stacji jest związane za sprawą Towarzystwa Kolei Prawego Brzegu Odry, powstałego w 1868 roku. Linię kolejową łączącą Szopienice Północne i Dziedzice przez Murcki, Tychy i Pszczynę oddano do użytku 24 czerwca 1870 roku[6]. Była to wówczas część linii łączącej Wrocław z Dziedzicami przez Tarnowskie Góry, Bytom, Siemianowice Śląskie, Murcki i Pszczynę. Liczyła ona łącznie 256,97 km[1]. Ówcześnie powstała trasa na odcinku Murcki – Tychy stanowi fragment obecnej linii kolejowej nr 142[4][7].
Pociąg pasażerski z Pszczyny w pierwszym roku funkcjonowania przyjeżdżał do Murcek o godzinie 14:50 i miał tu 5 minut postoju[1]. Dnia 24 stycznia 1884 roku linię kolejową znacjonalizowano, a raz z tym stację w Murckach[8].
Po nacjonalizacji przystąpiono do dalszej rozbudowy sieci kolejowej, związanej z rozwojem górnictwa węgla kamiennego. Na początku XX wieku przystąpiono do budowy magistrali z Sośnicy do Ligoty i przy okazji zmodernizowano w 1904 roku stację w Ligocie. Zmieniono również przebieg sieci kolejowej w kierunku Murcek – zlikwidowano dotychczasowe połączenie do kopalni Murcki, a wraz z nią wybudowano nowe przez Ochojec i stację w Murckach, stając się stacją węzłową dla trzech kierunków: Ligota, Szopienice Północne i Tychy[9]. Obecnie linia ta stanowi ona ciąg trasy kolejowej nr 142[4].
Dnia 24 czerwca 1950 roku oddano do użytku z Murcek połączenie do papierni w Czułowie przez dawną stację Katowice Murcki Towarowe[10]. Główna trasa biegnąca przez Katowice Murcki (nr 142) została zelektryfikowana 4 marca 1961 roku[4]. Odcinek trasy Murcki – Janów został zlikwidowany w 1966 roku[4]. Dnia 15 listopada 1968 roku oddano do użytku łącznik między Muchowcem a Murckami (linia nr 652). Dwa lata później został on zelektryfikowany[11].
Kasę biletową na dworcu zlikwidowano we wrześniu 1993 roku. Stację Katowice Murcki po zamknięciu przebudowano na posterunek odstępowy, przystanek osobowy i ładownię[2]. Ruch pasażerski przez Murcki został zawieszony 25 czerwca 1994 roku[4]. Przed 2000 rokiem zamknięto odcinek do stacji towarowej przy kopalni Murcki[10]. W czerwcu 2005 roku na odcinku od posterunku odgałęźnego Staszic do Katowic Murcek został zlikwidowany fragment linii nr 652 do Muchowca[11]. Dnia 6 maja 2008 roku posterunek odstępowy Katowice Murcki został zakończył funkcjonowanie. W latach 2010-2012 rozpoczęto likwidację infrastruktury – zlikwidowano perony, boczne tory, a także rozjazdy[2].
Dworzec kolejowy przed wyburzeniem pełnił funkcje mieszkalne, a wnętrza obiektu posłużyły również jako scenografia do filmu Lecha Majewskiego pt. Angelus. W czerwcu 2016 roku w dworcu kolejowym na piętrze wybuchł pożar, który strawił konstrukcję poddasza i dachu. W wyniku pożaru budynek wyłączono z użytkowania[12]. W dniu 9 października 2018 roku ceglany budynek dworca po 148 latach istnienia został zburzony[3].
W latach 2018-2020 wzdłuż zlikwidowanej stacji trwała przebudowa linii kolejowej nr 142 na całym odcinku Katowice Ligota – Tychy[13].
Stacja znajdowała się w południowej części Katowic, w jednostce pomocniczej Murcki[14]. Na placu przed wyburzonym dworcem kolejowym nadal funkcjonuje przystanek komunikacji publicznej ZTM Murcki Dworzec PKP z którego wg stanu z września 2020 roku kursowała jedna linia (nr 973)[15].
W ramach Rządowego programu budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021–2025 planowana jest budowa przystanku kolejowego o tej samej nazwie w lokalizacji dawnej stacji z terminem do IV kwartału 2023 roku[16][17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Soida 1997 ↓, s. 48.
- ↑ a b c d e f g h i j Atlas Kolejowy Polski, Czech i Słowacji: Katowice Murcki. www.atlaskolejowy.net. [dostęp 2020-09-12]. (pol.).
- ↑ a b Bulsa i Szmatloch 2019 ↓, s. 34.
- ↑ a b c d e f Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny, Atlas linii kolejowych Polski 2010, Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010, R16-R19, ISBN 978-83-926946-8-7.
- ↑ Soida 1997 ↓, s. 43.
- ↑ Wg Atlasu linii kolejowych Polski linię tą oddano do użytku 15 listopada 1868 roku
- ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice Ligota – Tychy (142). www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2020-09-12]. (pol.).
- ↑ Soida 1997 ↓, s. 50.
- ↑ Soida 1997 ↓, s. 67.
- ↑ a b Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice Murcki – Katowice Murcki Towarowe. www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2020-09-07]. (pol.).
- ↑ a b Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice Muchowiec – Katowice Murcki (652). www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2020-09-07]. (pol.).
- ↑ Justyna Przybytek: Wyburzają dworzec w Murckach. Miał prawie 150 lat. katowice.naszemiasto.pl, 2018-10-08. [dostęp 2020-09-12]. (pol.).
- ↑ Kasper Fiszer: Katowice: Pociągi wracają na odcinek Ligota – Ochojec. www.rynek-kolejowy.pl, 2020-03-31. [dostęp 2020-09-08]. (pol.).
- ↑ Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2020-07-20]. (pol.).
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
- ↑ https://www.plk-sa.pl/o-spolce/biuro-prasowe/informacje-prasowe/szczegoly/w-katowicach-beda-cztery-nowe-przystanki-kolejowe-7715
- ↑ https://www.gov.pl/web/infrastruktura/rzadowy-program-budowy-lub-modernizacji-przystankow-kolejowych-na-lata-2021---2025
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, ISBN 978-83-7729-502-1.
- Krzysztof Soida (red.): Dzieje katowickiego okręgu kolejowego. Katowice: Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych, 1997.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Katowice Murcki w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
- Katowice Murcki w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
| Katowice Murcki | ||
| Linia 142 Katowice Ligota – Tychy (5,236 km) | ||
  odległość: 2,436 km
|
|
odległość: 3,108 km
|
| Linia Katowice Murcki – Katowice Murcki Towarowe (0,000 km) | ||
|
odległość: 1,973 km
| |
| Linia 652 Katowice Muchowiec – Katowice Murcki | ||
 |
|
|
| Linia Katowice Zawodzie – Katowice Murcki | ||
 |
|
|
| czynne |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| zlikwidowane |
|
- Zobacz też: Portal:Katowice
- Portal:Transport szynowy