Kawęczyn (gmina w województwie lubelskim)

Kawęczyn
	gmina wiejska
	1874–1954
Państwo	Polska
Województwo	1919–39: lubelskie (II RP); 1945–54: lubelskie
Powiat	1919–39: janowski; 1945: janowski; 1945–54: kraśnicki
Data powstania	1874
Data likwidacji	29 września 1954
Siedziba	Kawęczyn
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad	21
brak współrzędnych

Kawęczyn (do 1874 Zofianka) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku^[2] w woj. lubelskim. Siedzibą gminy był Kawęczyn^[3].

Gmina Kawęczyn powstała w 1874 roku w Królestwie Polskim, w powiecie janowskim guberni lubelskiej z obszaru dotychczasowej gminy Zofianka^[4]^[5]^[6]^[7].

W 1919 gmina weszła w skład woj. lubelskiego. Do 1933 ustrój gminy Kawęczyn kształtowało zmodyfikowane prawo zaborcze^[8].

Według stanu na 30 września 1921 gmina Kawęczyn obejmowała miejscowości Andrzejów, Biała-Nowa Osada, Biała Ordynacka, Biała Poduchowna, Bilsko-Laski, Borownica, Cegielnia Stara, Cząszcz, Flisy, Gierłachy, Godziszów, Jonaki, Kawęczyn, Kawęczyn-Nowa Osada, Krzemień, Łążek-Bąki, Łążek Ordynacki, Majdan-Zofianka Górna, Momoty Jakubowe, Momoty-Nowa Osada, Obrówka, Pikule, Rataj Ordynacki, Rataj Poduchowny, Ruda, Szklarnia, Wólka Ratajska, Zofianka Dolna i Zofianka Górna. Gmina liczyła 11.639 mieszkańców^[9].

Podczas okupacji gmina należała do dystryktu lubelskiego (w Generalnym Gubernatorstwie). Po wyzwoleniu powołano do życia Radę Narodową w Kawęczynie na mocy statutu z dnia 1 stycznia 1944 roku^[10]. 9 sierpnia 1945 roku zniesiono powiat janowski a z jego obszaru utworzono powiat kraśnicki^[11].

Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina Kawęczyn składała się z 21 gromad: Andrzejów, Biała Ordynacka cz. I, Biała Ordynacka cz. II, Biała Poduchowna, Flisy, Godziszów cz. I, Godziszów cz. II, Godziszów cz. III, Kawęczyn, Kawęczyn Nowa Osada, Krzemień cz. I, Krzemień cz. II, Łążek Ordynacki, Pikule, Rataj Ordynacki, Rataj Poduchowny, Ruda, Szklarnia, Wólka Ratajska, Zofianka Dolna i Zofianka Górna^[12]^[13].

Gmina Kawęczyn została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[14]. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Kawęczyn nie przywrócono. Jej tereny wchodzą obecnie w skład gmin Godziszów, Janów Lubelski i Dzwola powiatu janowskiego.

Zobacz też: gmina Kawęczyn, gmina Nowy Kawęczyn

Przypisy

↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
↑ do 28 września 1954 roku
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
↑ Powiat janowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 419 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom IV – Województwo Lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
↑ Akta gminy Kawęczyn - Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Kraśniku. [dostęp 2008-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom IV. Województwo lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924, s.36
↑ Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74
↑ Dz.U. z 1945 r. nr 26, poz. 159
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz. Urz. WRN w Lublinie, Nr 3, poz. 7, 1953
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[1] Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.

[2] 28 września 1954 roku

[3] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[4] Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)

[5] Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)

[6] Powiat janowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 419 .

[7] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom IV – Województwo Lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924

[akta-8] Akta gminy Kawęczyn - Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Kraśniku. [dostęp 2008-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].

[9] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom IV. Województwo lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924, s.36

[10] Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74

[11] Dz.U. z 1945 r. nr 26, poz. 159

[12] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[13] Dz. Urz. WRN w Lublinie, Nr 3, poz. 7, 1953

[14] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1945 i 1956–75)
Miasta (1867–1945 → i 1956–75)	Annopol (do 1870) Janów (Lubelski) Kraśnik (do 1945 →) Modliborzyce (do 1870) Urzędów (do 1870) Zaklików (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1945 → i 1973–75)	Annopol (1874–1945) Batorz (1926–45) Brzozówka (do 1945) Chrzanów Dzierzkowice (do 1945) Dzwola (od 1973) Godziszów (od 1973) Gościeradów (do 1945) Janiszów (do 1874) Janów Lubelski (od 1973) Kawęczyn (1874–1945) Kosin (1874–1945) Księżomierz (do 1868) Modliborzyce Moniaki (do 1868) Olbięcin (do 1874) Ostrów (do 1870) Potok (Wielki) Rachów (do 1874) Stróża (do 1874) Studzianki (do 1868) Świeciechów (do 1877) Trzydnik (187?–1945) Urzędów (1870–1945) Wilkołaz (do 1945) Zaklików (187?–1945) Zakrzówek (do 1945) Zdziechowice (do 1874) Zdziłowice (do 1874) Zofianka (do 1874)
Gromady (1954–72)	Biała (← 1956–72) Chrzanów (← 1956–72) Dzwola (← 1956–61) Godziszów (← 1956–72) Kawęczyn (← 1956–72) Kocudza (← 1956–72) Krzemień (← 1956–72) Łada (← 1956–61) Modliborzyce (← 1956–72) Momoty Górne (← 1956–72) Potoczek (← 1956–72) Potok Wielki (← 1956–72) Potok-Stany (← 1958–??) Stojeszyn (← 1956–61) Wierzchowiska (← 1956–72) Wolica (← 1956–59) Zdziłowice (← 1956–72)

Przynależność wojewódzka	woj. lubelskie
Miasta	Janów Lubelski (do 1955 →) Kraśnik Kraśnik Fabryczny (od 1954)
Gminy wiejskie (← 1945–54 i 1973–75)	Annopol Batorz Brzozówka (do 1954) Chrzanów (do 1954) Dzierzkowice Gościeradów Kawęczyn (do 1954) Kosin (do 1954) Kraśnik (od 1973) Modliborzyce (do 1954) Potok (do 1954) Szastarka (od 1973) Trzydnik (Duży) Urzędów Wilkołaz Zaklików Zakrzówek
Gromady (1954–72)	Annopol (1954–72) Batorz (1954–72) Biała (1954–55 →) Blinów (1954–61) Błażek (1954–59) Boiska (1954–55 →) Bystrzyca (1954–57) Chrzanów (1954–55 →) Dębina (1954–55 →) Dzierzkowice Wola (1954–59) Dzierzkowice-Rynek (1954–72) Godziszów (1954–55 →) Gościeradów (1954–72) Grabówka (1954–68) Irena (1954–59) Kawęczyn (1954–55 →) Kłodnica Dolna (1954–55 →) Kosin (1954–72) Krzemień (1954–55 →) Księżomierz (1954–72) Lipa (1954–72) Liśnik Duży (1954–68) Łada (1954–55 →) Majdan (1954–57) Modliborzyce (1954–55 →) Moniaki (1954–72) Olbięcin (1954–72) Polichna Dolna (1954–72) Popkowice (1954–72) Potoczek (1954–55 →) Potok Wielki (1954–55 →) Potok-Stany (1954–57 →) Pułankowice (1954–61) Rudnik (1954–55 → i ← 1958–61 (→)) Rzeczyca Ziemiańska (1954–72) Słodków (1954–69) Stojeszyn (1954–55 →) Stróża (1970–72) Studzianki (1954–61) Sulów (1954–64) Szastarka (1954–72) Szczecyn (1954–59) Świeciechów (1954–55 → i ← 1957–68) Trzydnik Duży (1954–72) Urzędów (1954–72) Węglin (1954–61) Wierzchowiska (1954–55 →) Wilkołaz (1954–72) Wolica (1954–55 →) Wyżnica (1954–61) Zaklików (1954–72) Zakrzówek (1954–72) Zdziechowice (1954–72) Zdziłowice (1954–55 →)