Urzędów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Urzędów
— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Ilustracja
Rynek w Urzędowie
Herb Flaga
Herb Urzędowa Flaga Urzędowa
Państwo  Polska
Województwo  lubelskie
Powiat kraśnicki
Gmina Urzędów
Prawa miejskie 1405–1870
i od 2016[1]
Burmistrz Jan Woźniak
Powierzchnia 12,91 km²
Populacja (2016)
• liczba ludności
1687[2]
Strefa numeracyjna 81
Kod pocztowy 23-250
Tablice rejestracyjne LKR
Położenie na mapie gminy Urzędów
Mapa lokalizacyjna gminy Urzędów
Urzędów
Urzędów
Położenie na mapie powiatu kraśnickiego
Mapa lokalizacyjna powiatu kraśnickiego
Urzędów
Urzędów
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa lokalizacyjna województwa lubelskiego
Urzędów
Urzędów
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Urzędów
Urzędów
Ziemia50°59′35″N 22°08′33″E/50,993056 22,142500
TERC (TERYT) 0607084
SIMC 0392684
Urząd miejski
Rynek 26
23-250 Urzędów
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Urzędów – miasto w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Urzędów.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Historycznie położony jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej). Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[3] w starostwie urzędowskim w powiecie urzędowskim województwa lubelskiego w 1786 roku[4].

Urzędów leży w kotlinie jaką we Wzniesieniach Urzędowskich wyżłobiła Urzędówka. Najwyższy punkt w pobliżu Urzędowa osiąga wysokość 258 metrów w Leszczynie. Najniższy na Bęczynie 176 metrów nad poziomem morza. Obrzeża kotliny są łagodnie sfalowane z wyjątkiem niektórych zboczy nad Urzędówka oraz jarów wyżłobionych przez wiosenne wody. Urzędówka jest wąskim stosunkowo ciekiem wypływającym spod Wilkołaza dość szeroką kotliną. Jeszcze w XVIII wieku tworzyła znaczne rozlewiska, które broniły miasta z trzech stron a nazywane były jeziorem. Istniał nawet w dawnym Urzędowie cech rybacki.

Rzeka była stale zasilana w wodę z licznych źródeł spotykanych wzdłuż jej brzegów. Nawet zimą spotyka się niezamarzające źródełka. Rzeka wpada do Wyżnicy, a z nią do Wisły. Urzędów rozciąga się na długości 8 km wzdłuż rzeki, a składa się z samej osady oraz przedmieść – na prawym brzegu Gór, Rankowskiego, Mikuszewskiego i Bęczyna, a na lewym brzegu Zakościelnego i ulicy Wodnej dawniej Przedmieścia Krakowskiego. Siedem dróg łączy Urzędów z Kraśnikiem i Opolem Lubelskim (DW 833), Józefowem nad Wisłą, Wilkołazem i Dzierzkowicami, przez które przebiegał dawniejszy trakt z Krakowa do Lublina, skąd na Litwę i Ruś.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Urzędów – centrum
Urzędów – rynek
Gminny Ośrodek Kultury

Pierwsze historyczne doniesienia o miejscowości datowane są na rok 1405, kiedy to na bazie dawnej osady targowej został ulokowany Urzędów przez króla Władysława Jagiełłę, wiadomo jednak, że jako osada Urzędów istniał już pod koniec XIV wieku. Ruchliwy szlak handlowy łączący stolicę Polski – Kraków z Litwą i Rusią, przy którym leżał Urzędów, sprzyjał rozwojowi miasta. W 1425 roku powołana zostaje parafia, a wraz z ustanowieniem w 1474 roku województwa lubelskiego Urzędów staje się siedzibą władz rozległego powiatu, w którego granicach znajdowało się 35 parafii. Odbywały się tu sejmiki ziemi lubelskiej, działał sąd ziemski i prawdopodobnie przez pewien okres (w XV w.) również sąd grodzki[5].

W 1548 roku wójtostwo urzędowskie otrzymał Mikołaj Rej[6].

Lata 1550–1625 to okres rozwoju miasta Urzędowa. W tym okresie kształciło się 63 studentów w Akademii Krakowskiej. W XVI i XVII wieku Urzędów miał prawo wyboru 2 posłów do sejmu w Warszawie. Tutaj odbywały się sejmiki województwa lubelskiego. W 1648 r. miasto zostało zrabowane i zniszczone przez kozaków Chmielnickiego. Mieszkańcy zostali zdziesiątkowani przez toczące się wojny i towarzyszące im epidemie. W 1657 roku, Urzędów zostaje zajęty przez wojska szwedzkie Karola Gustawa i węgierskie Rakoczego. Miasto zostaje do reszty złupione, spaliły się kościoły św. Ducha i św. Elżbiety. W XVIII wieku Urzędów zaliczany był do grona mniejszych miast królewskich o charakterze rolniczym. Wraz z upadkiem Rzeczypospolitej przestał istnieć także powiat urzędowski, a 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Urzędów praw miejskich[7].

W 1944 roku Urzędów został wyzwolony przez żołnierzy Armii Krajowej[8].

1 stycznia 2016 roku Urzędów odzyskał status miasta; w jego granice włączono wieś Zakościelne, po czym ludność Urzędowa zwiększyła się ze 1107 do 1690 mieszkańców[1][9].

Oświata[edytuj | edytuj kod]

Placówki oświatowe:

  • Publiczne Przedszkole w Urzędowie, ul. Wodna 34
  • Szkoła Podstawowa w Urzędowie, ul. Wodna 24
  • Publiczne Gimnazjum w Urzędowie, ul. Wodna 24
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Władysława Jagiełły, ul. Wodna 24
  • Zespół Szkół Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego im. Orląt Lwowskich, ul. Wodna 34

Sport[edytuj | edytuj kod]

Urodzeni w Urzędowie[edytuj | edytuj kod]

Obiekty turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie z którymi współpracuje Urzędów:

Miasto Kraj
  Nádudvar  Węgry
  Wyżwa Stara  Ukraina

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Dz.U. z 2015 r. Nr , poz. 1083.
  2. ↑ GUS. POWIERZCHNIA I LUDNOŚĆ W PRZEKROJU TERYTORIALNYM W 2016 R.
  3. ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.
  4. ↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa lubelskiego 1786
  5. ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
  6. ↑ August Grychowski, Lublin i Lubelszczyzna w życiu i twórczości pisarzy polskich, Lublin 1974 s. 16.
  7. ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)
  8. ↑ Tadeusz Żenczykowski, Polska lubelska 1944, Warszawa 1990, s. 31.
  9. ↑ R. Szmytkie (2017) Dezintegracja zlepieńców miejsko-wiejskich w Polsce w latach 2008–2016

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

p • d • e
Gmina Urzędów
MiastoHerb gminy
Wsie
Kolonie
Część miasta
Integralne cz.
miejscowości
Dziurdówka • Gorzelnia • Kamionka • Kozarówek • Rozdoły • Sokołówka
p • d • e
Powiat kraśnicki
MiastaHerb powiatu kraśnickiego
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie
p • d • e
Miasta województwa lubelskiego
Miasta powiatowe
Miasta powiatów grodzkich
Miasta powiatów ziemskich
Herb województwa lubelskiego
Miasta gminne
p • d • e
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem, (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta, (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta, (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

• Adamów (1539–1870)
• Aleksandrów Łódzki (1822–1870, od 1924)
• Andrzejewo (1528–1870)
• Annopol (1761–1870, od 1996)
• Babiak (1815–1870)
• Bakałarzewo (1570–1870)
• Balwierzyszki (1520–1870)
• Baranów (1544–1870)
• Bełchatów (1737–1870, od 1925)
• Bełżyce (1417–1870, od 1958)
• Będków (1453–1870)
• Biała Rawska (1498–1510, 1521–1870, od 1925)
• Białaczów (1456–1870)
• Białobrzegi (1540–1870, od 1958)
• Bielawy (1403–1870)
• Bielsk (1373–1870)
• Bieżuń (1406–1674, 1767–1870, od 1994)
• Biskupice (1450–1870)
• Bobrowniki (1403–1870)
• Bobrowniki (1485–1870)
• Bodzanów (1351–1870)
• Bodzentyn (1355–1870, od 1994)
• Bogoria (1616–1870)
• Bolesławiec (1266–1870)
• Bolimów (1370–1870)
• Brdów (1436–1870)
• Brok (1501–1870, od 1922)
• Brudzew (1458–1870)
• Burzenin (1378–1870)
• Busko-Zdrój (1287–1870, od 1916)
• Bychawa (1537–1870, od 1958)
• Cegłów (1621–1870)
• Chocz (1382–1870, od 2015)
• Chodecz (1442–1812, 1822–1870, od 1921)
• Chodel (1517–1824, 1838–1870)
• Chorzele (1542–1870, od 1919)
• Ciechanowiec Nowe Miasto** (1580–1795, 1807–1870)
• Ciepielów (1548–1870)
• Czeladź (1242–1870, od 1919)
• Czemierniki (1509–1870)
• Czersk (1350–1870)
• Czerwińsk nad Wisłą (1373–1870)
• Czyżew (1738–1870, od 2011)
• Ćmielów (1505–1870, od 1962)
• Daleszyce (1569–1870, od 2007)
• Dąbrowice (1455–1870)
• Denków** (1564–1870)
• Dobra (1392–1870, od 1919)
• Dobrzyń nad Drwęcą (1789–1870, 1919–1950→)
• Drobin (1511–1870, od 1994)
• Drzewica (1429–1870, od 1987)
• Działoszyn (1412–1870, od 1994)
• Filipów (1570–1870)
• Firlej (1557–1870)
• Frampol (1738–1870, od 1993)
• Gielniów (1455–1870)
• Gliniany (1595–1870)
• Głowaczów (1445–1870)
• Głowno (1427–1870, od 1925)
• Głusk** (1688–1870)
• Gniewoszów (1693–1870)
• Golina (1330–1870, od 1921)
• Goraj (1405–1870)
• Gorzków-Osada (1689–1870)
• Goszczyn (1386–1870)
• Gowarczów (1430–1870)
• Góra Kalwaria # (1670–1883, od 1919)
• Grabowiec (1601–1870)
• Grabowiec (1418–1870)
• Grabów (1372–1690, 1800–1870)
• Grajewo (1540–1870, od 1919)
• Granica**** (1735–1870)
• Grocholice** (1485–1870)
• Grodzisk Mazowiecki (1522–1870, od 1919)
• Grzegorzew (1435–1870)
• Horodło (1432–1870)
• Horodyszcze (1558–1870)
• Iłów (1506–1870)
• Iłża (1239–1870, od 1925)
• Inowłódz (1350–1870)
• Iwaniska (1403–1870)
• Iwanowice (1460–1870)
• Izbica (1750–1870)
• Izbica Kujawska (1394–1870, od 1973)
• Jadów (1819–1870)
• Janowiec (1537–1870)
• Janowo (1421–1870)
• Janów (1696–1870)
• Janów Podlaski (1465–1870, 1919–1940, 1944–1946)
• Jarczów (1775–1870)
• Jastrząb (1422–1870)
• Jedlińsk (1530–1870)
• Jeziorzany (Łysobyki) (1498–1870)
• Jeżów (1334–1870)
• Jędrzejów (1271–1870, od 1916)
• Józefów (1725–1870, od 1988)
• Józefów nad Wisłą (1687–1870, od 2018)
• Kamieńczyk (1428–1870)
• Kamieńsk (1374–1870, od 1994)
• Kamionka (1469–1870)
• Karczew (1548–1870, od 1959)
• Kazanów (1566–1870)
• Kazimierz (1288–1870)
• Kazimierz Biskupi (1287–1870)
• Kazimierz Dolny (1348–1870, od 1927)
• Kiernozia (1523–1870)
• Kikół (1791–1870)
• Kleczew (1366–1870, od 1919)
• Klimontów (1604–1870)
• Klwów (1413–1870)
• Kłobuck (1339–1870, od 1919)
• Kłodawa (1383–1870, od 1925)
• Kock (1417–1870, od 1919)
• Kodeń (1511–1870)
• Kołbiel (1532–1870)
• Komarów-Osada (1748–1870)
• Koniecpol (1403–1870, od 1927)
• Konstantynów (1729–1870)
• Konstantynów Łódzki (1830–1870, od 1924)
• Końskowola (1532–1870)
• Koprzywnica (1262–1870, od 2001)
• Kosów Lacki (1723–1870, od 2000)
• Koszyce (1374–1870, od 2019)
• Kowal (1339–1870, od 1919)
• Koziegłowy (1472–1870, od 1950)
• Koźminek (1369–1870)
• Krasnobród (1576–1870, od 1994)
• Krasnosielc (1824–1870)
• Kromołów** (1388–1870)
• Krośniewice (1452–1870, od 1926)
• Kryłów (1523–1870)
• Krzepice (1357–1870, od 1919)
• Krzeszów (1641–1870)
• Książ Wielki (1372–1870)
• Kuczbork-Osada (1384–1870)
• Kunów (1467–1870, od 1990)
• Kurów (1442–1870)
• Kurozwęki (1347–1870)
• Kurzelów (1285–1870)
• Lasocin (1547–1870)
• Latowicz (1423–1870)
• Lądek (1269–1870)
• Lelów (1314–1870)
• Lipsk (1580–1870, od 1983)
• Lipsko (1613–1870, od 1958)
• Liw (1421–1870)
• Lubień Kujawski (1489–1870, od 1919)
• Lubraniec (1509–1870, od 1919)
• Ludwinów (1719–1870)
• Lutomiersk (1274–1870)
• Lututów (1406–1720, 1843–1870)
• Łagów (1375–1870, od 2018)
• Łaskarzew (1418–1870, od 1969)
• Łaszczów (1549–1870, od 2010)
• Łomazy (1566–1870)
• Łosice (1505–1870, od 1919)
• Łoździeje (1597–1870, od 1946)
• Maciejowice (1507–1870)
• Magnuszew (1377–1576, 1776–1870)
• Małogoszcz (1408–1870, od 1996)
• Markuszów (1330–1870)
• Michów (1531–1870)
• Miedzna (1470–1870)
• Modliborzyce (1642–1870, od 2014)
• Modrzejów** (1706–1870)
• Mogielnica (1317–1870, od 1919)
• Mokobody (1496–1870)
• Mordy (1488–1870, od 1919)
• Mrzygłód** (1412–1870)
• Mstów (1278–1870)
• Myszyniec (1791–1870, od 1993)
• Nadarzyn (1453–1870)
• Nowa Brzeźnica (1287–1870)
• Nowa Słupia (1351–1870, od 2019)
• Nowe Brzesko (1279–1870, od 2011)
• Nowe Miasto (1420–1870)
• Nowe Miasto nad Pilicą (1400–1870, od 1916)
• Nowogród (1427–1870, od 1927)
• Nowy Korczyn (1258–1870)
• Nur (1416–1870)
• Odrzywół (1418–1870)
• Ogrodzieniec (1386–1870, od 1973)
• Okuniew (1538–1870)
• Oleśnica (1470–1870)
• Olita (1581–1870, od 1977)
• Olsztyn (1488–1870)
• Opatowiec (1271–1870)
• Opatówek (1338–1870, od 2017)
• Opole Lubelskie (1418–1870, od 1957)
• Orchówek (1506-XVIII, 1775–1870)
• Osieck (1558–1870)
• Osiek (1430–1870, od 1994)
• Osięciny (1824–1870)
• Osmolin (1462–1870)
• Ostrów Lubelski (1548–1870, od 1919)
• Ożarów (1569–1870, od 1988)
• Pacanów (1265–1870)
• Pajęczno (1276–1870, od 1958)
• Parysów (1538–1870)
• Parzęczew (1421–1870)
• Pawłów (1470–1870)
• Piaseczno (1429–1870, od 1916)
• Piaski (1456–1870, od 1993)
• Piątek (1339–1870)
• Pierzchnica (1370–1870, od 2019)
• Pilica (1394–1870, od 1994)
• Pilwiszki (1536–1870)
• Piotrków Kujawski (1738–1870, od 1998)
• Piszczac (1530–1870)
• Pławno (1544–1870)
• Poddębice (1400–1673, 1822–1870, od 1934)
• Połaniec (1264–1870, od 1980)
• Poniemoń* (1763–1825, 1836–1931→)
• Praszka (1392–1870, od 1919)
• Proszowice (1358–1870, od 1923)
• Przedecz (1363–1870, od 1919)
• Przerośl (1576–1870)
• Przybyszew (1396–1870)
• Przyrów (1369–1870)
• Przysucha (1710–1870, od 1958)
• Przytyk (1333–1870)
• Puchaczów (1527–1870)
• Pyzdry (1257–1870, od 1919)
• Raciąż (1425–1870, od 1922)
• Raciążek (1317–1870)
• Raczki (1703–1870)
• Radoszyce (1370–1870, od 2018)
• Radzanów (1400–1870)
• Radziejów (1252–1870, od 1919)
• Radziłów (1466–1870)
• Rajgród (1566–1870, od 1924)
• Raków (1569–1870)
• Rejowiec (1547–1870, od 2017)
• Rossosz (1584–1870)
• Rozprza (1272–1870)
• Różan (1378–1870, od 1919)
• Rychwał (1458–1870, od 1921)
• Ryczywół (1369–1870)
• Rzgów (1467–1870, od 2006)
• Sapieżyszki (1825–1870)
• Sarnaki (1754–1870)
• Sawin (1492–1870)
• Secemin (1395–1870)
• Sereje (1511–1870)
• Serock (1417–1870, od 1923)
• Serokomla (1537–1870)
• Sieciechów (1370–1870)
• Siennica (1526–1870)
• Sienno (1421–1870)
• Siewierz (1304–1870, od 1962)
• Simno (1626–1870, 1956)
• Skalbmierz (1342–1870, od 1927)
• Skała (1262–1870, od 1987)
• Skaryszew (1264–1870, od 1922)
• Skępe (1445–1870, od 1997)
• Skrzynno (1308–1870)
• Skulsk (1384–1504, 1566–1662, 1793–1870)
• Sławatycze (1577–1870)
• Sławków (1286–1870, 1958–1977→**, od 1984)
• Słomniki (1358–1870, od 1917)
• Służewo (1339–1870)
• Sobków (1563–1870)
• Sobota (1393–1870)
• Sochocin (1385–1870)
• Sokoły (1827–1870, 1919–1950)
• Solec nad Wisłą (1370–1870)
• Sompolno (1477–1870, od 1973)
• Sopoćkinie (1560–1870)
• Stanisławów (1523–1870)
• Staw (1405–1870)
• Stawiski (1702–1871, od 1919)
• Stawiszyn (1291–1870, od 1919)
• Sterdyń (1737–1870)
• Stężyca (1330–1870)
• Stoczek Łukowski (1540–1870, od 1919)
• Stopnica (1362–1870, od 2015)
• Stryków (1394–1870, od 1923)
• Sudargi (1724–1870)
• Sulejów (1296–1870, od 1927)
• Szadek (1295–1870, od 1919)
• Szczekociny (1470–1870, od 1923)
• Szczerców (1364–1870)
• Szreńsk (1383–1870)
• Szydłów (1329–1870, od 2019)
• Ślesin (1358–1579, 1618–1870, od 1921)
• Śniadowo (1775–1870)
• Tarczyn (1353–1870, od 2003)
• Tarłów (1550–1870)
• Tarnogóra (1548–1870)
• Tarnogród (1567–1870, od 1987)
• Tuliszków (1458–1870, od 1919)
• Turobin (1420–1870)
• Tuszyn (1416–1870, od 1924)
• Tyszowce (1419–1870, od 2000)
• Uchanie (1484–1870)
• Ujazd (1428–1870)
• Uniejów (1331–1870, od 1919)
• Urzędów (1405–1870, od 2016)
• Waśniów (1351–1870)
• Wąchock (1454–1870, od 1994)
• Wąsosz (1436–1870)
• Wąwolnica (1346–1870)
• Widawa (1388–1870)
• Wieniawa** (1768–1870)
• Wieruszów (1368–1870, od 1919)
• Wierzbica (1469–1870)
• Wierzbnik (1624–1870, 1916–1939→)
• Wilczyn (1458–1478, 1485–1870)
• Wiskitki (1595–1870)
• Wisznice (1579–1870)
• Wisztyniec (1570–1870)
• Wiślica (1345–1870, od 2018)
• Wizna (1435–1870)
• Wiżajny (1620–1870)
• Władysławów (1727–1870, 1919–1934)
• Włodowice (1386–1870)
• Włoszczowa (1539–1870, od 1916)
• Wodzisław (1366–1870)
• Wohyń (1519–1870)
• Wojsławice (1445–1870)
• Wolanów (1773–1870)
• Wolbórz (1273–1870, od 2011)
• Wolbrom (1321–1870, od 1930)
• Wysokie Mazowieckie (1503–1870, od 1919)
• Wyszków (1502–1870, od 1919)
• Wyśmierzyce (1338–1870, od 1922)
• Zagórów (1407–1870, od 1919)
• Zaklików (1565–1870, od 2014)
• Zambrów (1430–1870, od 1919)
• Zawichost # (1255–1888, od 1926)
• Złoczew (1605–1870, od 1919)
• Zwoleń (1425–1870, od 1925)
• Żarki (1382–1870, od 1949)
• Żarnowiec (1340–1870)
• Żarnów (1415–1870)
• Żółkiewka (1702–1870)
• Żuromin (1767–1870, od 1925)
• Żychlin (1397–1870, od 1924)

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Urzędów&oldid=54494615”