Łążek Ordynacki
50°38′17″N 22°17′11″E/50,638056 22,286389| wieś | |
.jpg) Tablica miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
23-300[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LJA |
| SIMC |
0794566[5] |
Położenie na mapie gminy Janów Lubelski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu janowskiego  | |
| 50°38′17″N 22°17′11″E/50,638056 22,286389[1]
| |
Łążek Ordynacki – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Janów Lubelski[7][5].
Krótki opis[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 508 mieszkańców[8] i była czwartą co do wielkości miejscowością gminy Janów Lubelski. Przez miejscowość przepływa Białka, niewielka rzeka dorzecza Sanu, dopływ Bukowej.
Ważniejsze obiekty znajdujące się w miejscowości:
- Publiczna Szkoła Podstawowa im. Ignacego Łukasiewicza w Łążku Ordynackim[9]
- Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Łążku Ordynackim[10]
- Remiza ochotniczej Straży Pożarnej w Łążku Ordynackim[11][12][13]
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0794572 | Karczma | część wsi |
| 0794589 | Katy | część wsi |
| 0794595 | Nowa Wieś | część wsi |
| 0794603 | Przymiarki | część wsi |
| 0794610 | Zagóra | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
W roku 1582 Łążek stanowił mały ośrodek przemysłowy. Był tu tartak wodny i dymarka. W XVII w. zbudowano również młyn. W 1595 r. Łążek zakupił Jan Zamoyski i kilka lat później włączył do swojej ordynacji. Przemarsze wojsk podczas wojny północnej zniszczyły tartak i dymarkę. W II połowie XVIII wieku wieś przekształciła się z osady o charakterze przemysłowym w rolniczą (ok. 1770 r.). Osadnicy, karczujący działki w lesie, pochodzili z regionu biłgorajskiego i rzeszowskiego. W XIX w. istniał w Łążku folusz, młyn, huta szkła i 2 wiatraki. Na początku lat czterdziestych XIX wieku, wskutek regulacji gruntów w kluczu janowskim, z luźno rozrzuconych osad w lesie utworzono dwa ciągi zwartej zabudowy, przy czym wzrosła znacznie liczba gospodarstw. W ostatnim ćwierćwieczu XIX wieku osiedliła się w Łążku (w części zwanej początkowo Bąki, a później Łążek Garncarski) grupa kilkunastu garncarzy z Galicji, która dała nową jakość dotychczasowym wyrobom ceramicznym. Rynek zbytu garncarzy był bardzo szeroki i obejmował nawet Rosję. W II połowie XIX w. istniał posterunek straży granicznej. Ze względu na nieurodzajne grunty, na początku XX wieku ordynacja zaproponowała przeniesienie mieszkańców w okolice Kraśnika, ale sprzeciw wyrazili garncarze obawiający się utraty surowca. Od 1911 roku zaczęto wyrabiać kafle. W 1918 r. powstała szkoła powszechna. W 1921 r. Łążek liczył 93 domy i 550 mieszkańców.
W marcu 1943 r. oddział AL Jastrzębia spalił tartak, w lutym 1944 r. powtórzono akcję, w kwietniu 1944 r. oddział BCh zniszczył most na Bukowej. Po wojnie w latach pięćdziesiątych wieś przejściowo należała do województwa rzeszowskiego. W okresie 1942-1984 r. istniała stacja kolejki wąskotorowej, zamieniona później na leśniczówkę. W latach dziewięćdziesiątych zbudowano kościół dojazdowy.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 72458
- ↑ Wieś Łążek Ordynacki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-10].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 693 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ BIP gminy, sołectwa
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Wykaz. powiatjanowski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-27)]. Obiektów oświaty na terenie Powiatu Janowskiego.
- ↑ Kościoły i kaplice. sandomierz.opoka.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-03)]. na terenie parafii pod wezwaniem Świętego Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim.
- ↑ Informacje o OSP w Łążku Ordynanckim w krajowym rejestrze sądowym.
- ↑ Jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych terenu Powiatu Janowskiego. straz-janowlub.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-06)]..
- ↑ 50–LECIE OSP W ŁĄŻKU ORDYNACKIM. janowlubelski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-05)]. Informacja z archiwum aktualności ze strony Janowa Lubelskiego z dnia 2 czerwca 2008.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Baranowski Z.:Rys historyczny miejscowości powiatu janowskiego, Stalowa Wola 2001, ISBN 83-87840-53-X.
- Fryś-Pietraszkowa E.: Ośrodek garncarski w Łążku Ordynackim i jego wyroby - na tle ceramiki malowanej w Polsce, Wrocław-Warszawa 1973, str. 12-28.
- Nazarewicz B.: Łążek Ordynacki, Stalowa Wola 1995, str. 5-15.
- Orłowski R.: Położenie i walka klasowa chłopów w Ordynacji Zamojskiej w drugiej połowie XVIII wieku, Lublin 1963.
- Tarnawski A.: Działalność gospodarcza Jana Zamoyskiego (1572-1605), Lwów 1935, str. 92, 187, 232, 242.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa 1924, str. 37.
- Mańkowski Z., Markiewicz J., Naumiuk J.: Kalendarium walk Batalionów Chłopskich na Lubelszczyźnie (1940-1944), Lublin 1964, str. 125.
- Gronczewski E.: Kalendarium walk Gwardii Ludowej i Armii Ludowej na Lubelszczyźnie (1942-1944), Lublin 1964, str. 36, 86.
- Leśny kompleks Promocyjny - LASY JANOWSKIE, Mapa Turystyczno-Przyrodnicza, Lublin 2004, ISBN 83-915707-9-7.
- Ćwik W., Reder J.: Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Lublin 1977, str. 161.
- Stworzyński M.: Opisanie historyczno-jeograficzne ordynacji zamojskiej z 1834 roku, str. 79.
- Strona internetowa. psp_lazek_ord.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. Szkoły Podstawowej w Łążku Ordynanckim.
- Siedziba gminy: Janów Lubelski
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta |
|
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Kolonia | |
| Osady leśne |
