Koło kwintowe
Koło kwintowe, okrąg kwintowy[1] – graficzny schemat[2] przedstawiający gamy / tonacje w systemie dur-moll uszeregowane według zmieniającej się liczby znaków przykluczowych. Nazwa wywodzi się od kwintowego pokrewieństwa między sąsiadującymi tonacjami, rozmieszczonymi na okręgu według zmieniającej się liczby znaków przykluczowych. W kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara w każdej następnej gamie przybywa dodatkowo jeden krzyżyk, przy czym tonika gamy (nadająca jednocześnie jej nazwę) jest dominantą gamy wyjściowej (poprzedzającej). W kierunku przeciwnym zwiększa się liczbę bemoli, a tonika jest subdominantą gamy wyjściowej.
Każda tonacja durowa posiada pokrewną tonację molową (zbudowaną na tonice znajdującej się o tercję małą poniżej toniki pokrewnej tonacji durowej). Obie mają takie same znaki przykluczowe. W kole kwintowym daje to układ tonacji molowych rozpoczynający się od a-moll (pokrewnej do C-dur).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ okrąg kwintowy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-12-30].
- ↑ okrąg kwintowy. rmfclassic. [dostęp 2020-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-19)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ulrich Michels: Atlas muzyki Tom I. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002, s. 86, 87. ISBN 83-7255-085-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Tatiana Stachak, Lidia Florek, Ilona Tomera-Chmiel: Nowy Solfeż. Euterpe, s. 9. ISBN 978-83-88867-16-3.
W czerwonym pierścieniu znajdują się nazwy tonacji durowych, w zielonym – molowych. Teoretycznie istniejące, ale niestosowane w praktyce tonacje enharmoniczne zapisane są drobną czcionką. W zewnętrznym szarym pierścieniu pokazane są odpowiadające danej gamie znaki przykluczowe.