Kolumbit
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
ferrocolumbit |
|---|---|
| Skład chemiczny |
tlenek żelaza, niobu [niobian(V) żelaza(II)] i podrzędnie tantalu (Fe2+Nb2O6) |
| Twardość w skali Mohsa |
6,0 |
| Przełam |
nierówny, muszlowy |
| Łupliwość |
wyraźna |
| Pokrój kryształu |
słupkowy (lekko wydłużony), tabliczkowy |
| Układ krystalograficzny |
rombowy |
| Gęstość minerału |
5,2–7,3 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
czarny, ciemnobrunatny |
| Rysa |
czarnobrązowa |
| Połysk |
metaliczny |
| Inne |
przeświecający |
Kolumbit-(Fe) (dawn. ferrokolumbit) – minerał niobu i żelaza z grupy kolumbitów. Jego nazwa pochodzi od dawnej nazwy niobu, łac. columbium, oraz symbolu żelaza, Fe (dla odróżnienia od innych kolumbitów)[1][2].
Synonimy: ferrokolumbit, coltan, columbit, columbite-tantalite, niobit.
Ferrocolumbit (dawniej columbit = kolumbit)
[edytuj | edytuj kod]Przedrostek columb- używany był w dawnych nazwach minerałów, obecnie odpowiada coraz powszechniej używanemu przedrostkowi niob-.
Nazwa kolumbit miała dwa znaczenia:
- stanowiła synonimiczną nazwę niobitu, pochodzącą od dawnej nazwy pierwiastka niob (niobium = columbium) wywodzącej się od dawnego określenia kontynentu amerykańskiego;
- oznaczała kryształy mieszane niobitu i tantalitu.
Nazwa niobit (W. Haidinger, 1845 r.) też już jest obecnie nazwą nieaktualną. Została zdyskredytowana przez Międzynarodową Asocjację Mineralogiczną (A. Manecki, Encyklopedia Minerałów, AGH, Kraków 2004 r.)
Nazwa kolumbit-(Fe) została wprowadzona oficjalnie w 2008 r.[2]
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Ma zmienny skład chemiczny, czasami wykazuje niewielką promieniotwórczość (gdy występuje domieszka uranu). Czysty FeNb2O6 zawiera ok. 79% Nb2O5 i 21% FeO (masowo). Zazwyczaj tworzy kryształy zbrużdżone o pokroju słupkowym (lekko wydłużone), tabliczkowe. Tworzy zbliźniaczenia. Występuje w skupieniach ziarnistych i w postaci osobnych ziarn. Jest przeświecający na krawędziach. Tworzy szereg izomorficzny: mangancolumbit, ferrotantalit.
- Gęstość: 5,2-7,3, najczęściej 6,3 g/cm³;
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Stanowi składnik pegmatytów, tworzy nagromadzenia w aluwiach i piaskach zgromadzonych na plażach. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak tantalit, spodumen, beryl, topaz, turmalin, tytanit, rutyl, cyrkon, fluoryt, kasyteryt.
Miejsca występowania
- Szwecja, Finlandia i Norwegia – na Półwyspie Skandynawskim
- Grenlandia
- Rosja – Góry Ilmeńskie, Ural
- Brazylia
- Boliwia (kryształy o masie do 500 kg)
- USA – Connecticut, Dakota Południowa (dobrze wykształcone kryształy do 4 cm), Teksas, Wirginia
- Australia
- Mozambik, Rwanda, Kongo, Nigeria
W Polsce – został stwierdzony na Dolnym Śląsku – w okolicach Bogatyni, Dzierżoniowa, Sobótki i Jeleniej Góry.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- jest wykorzystywany jako surowiec do otrzymywania niobu i tantalu;
- ma znaczenie naukowe;
- jest poszukiwany i ceniony przez kolekcjonerów[potrzebny przypis] (kryształy okazjonalnie szlifowane).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Columbite-(Fe), [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2021-10-12] (ang.).
- ↑ a b Columbite-(Fe), [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2021-10-12] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- galeria i artykuł o ferrocolumbicie na stronie WebMineral (ang.)
- artykuł o ferrocolumbicie na stronie Mindat (ang.)