Konina (wieś)

Konina

wieś
Widok na Koninę zimą
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	limanowski
Gmina	Niedźwiedź
Wysokość	550 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	2244
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-735
Tablice rejestracyjne	KLI
SIMC	0455893
Położenie na mapie gminy Niedźwiedź Konina
Położenie na mapie Polski Konina
Położenie na mapie województwa małopolskiego Konina
Położenie na mapie powiatu limanowskiego Konina
49°36′58″N 20°07′21″E

Potasznia

Konina – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Niedźwiedź.

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Konina, po jej zniesieniu w gromadzie Niedźwiedź. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Konina to wieś położona na północnych stokach Gorców, w głębokiej dolinie potoku Konina i jego dopływów (Maciejkowy Potok i Domagałów Potok). Obszar miejscowości obejmuje stoki Czechowej Góry (706 m), Frączkowego Gronia (780 m), Turbaczyka (1078 m) i Gębowej (810 m), a także mniejszych wzniesień po północnej stronie Koniny: Pieronki i Kobylicy. Do miejscowości dochodzi szosa z Niedźwiedzia ślepo kończąca się przy leśniczówce w Potaśni. Zabudowania wsi rozciągają się na wysokości ok. 490–700 m n.p.m..

Integralne części wsi

Integralne części wsi Konina

części wsi

Bednarze, Bekacze, Bulasy, Chudomięty, Cieśle, Domagały, Działek, Frączki, Garłyty, Gęby, Grzędy, Halamy, Krzany, Kurki, Lachy, Leśniówka, Lupy, Majerze, Michalczewscy, Napory, Natanki, Palace, Pazerówka, Przybytki, Talarki, Trojaki, Woźnowie, Zagroda, Zające

Pochodzenie nazwy

Nazwa (być może pochodząca od kun) pojawia się po raz pierwszy już w źródłach z 1234 roku. W 1254 roku w źródłach pojawia się nazwa potoku Konina: Cuna Magna (Kuna Wielka), (w tym czasie potok Koninka posiadał nazwę: Cuna Parwa czyli Kuna Mała). W późniejszych źródłach pojawia się nazwa Kunina. Istnieje także informacja o nazwie Kórzyna pochodzącej od kurzu powstającego przy karczowaniu lasu.

Nazwa Kunina jest również dzisiaj gwarową nazwą niektórych starszych osób. Stanisław Stopa, gdy cytował w jednej z książek opowieści jednego z gawędziarzy z Koniny, używał nazwy Kónina.

Historia

Wieś została założona przez cystersów ze Szczyrzyca. Po odebraniu jej przez króla (l.1335-1338) weszła w skład dzierżawy szaflarsko-nowotarskiej. Od 1481 roku właścicielem wsi był Marek Ratułd. Po jego śmierci wieś przechodzi we władanie rodziny Pieniążków z Krużlowej, którzy posiadają ją do 1585 r. W 1532 r. zostaje utworzona dzierżawa porębska, w skład której wchodzą Poręba Wielka, Niedźwiedź, Zawada, Podobin, Witów, Konina, Koninki, Mszana Górna, Łostówka, Łętowe i Lubomierz (od 1600r). Przez małżeństwo z Anną Pieniążkówną prawo do posiadania dzierżawy porębskiej nabywa Sebastian Lubomirski starosta wojnicki. W roku 1607 dobra porębskie przechodzą na dziedziczną własność rodziny Lubomirskich. W II poł. XIX w. obszar dworski (wł. Henryk Wodzicki) obejmował w morgach: gruntów ornych 23, łąk i ogrodów 34, pastwisk 13 oraz lasów 2298, natomiast w rękach chłopów znajdowało się gruntów ornych 1278, łąk i ogrodów 141, pastwisk 644, lasu 102. Wówczas wieś liczyła 1109 mieszkańców i 160 chałup. Ludność Koniny utrzymywała się z gospodarki pasterskiej (hodowla owiec) i z pracy w dworskich lasach. W XVII – XIX wieku była tu czynna dworska huta szkła oraz potażownia. Znajdowała się ona na miejscu obecnej leśniczówki na polanie Potasznia (Potaśnia). Ze spalania drewna bukowego pozyskiwanego z gorczańskich lasów otrzymywano popiół, z którego produkowano potaż używany następnie do produkcji szkła. Starą gajówkę na Potaszni spalili Niemcy podczas walk z partyzantami. Ostatnim właścicielem klucza porębskiego był Ludwik Wodzicki (1909-1981)[1]

Opis wsi

Mieszkańcy wsi należą do etnicznej grupy górali zwanych Zagórzanami. We wsi istnieją stare zabudowania i dobrze zachowała się gwara i inne elementy zagórzańskiego folkloru.

W Koninie są wytwarzane oscypki. Konina jest jedyną miejscowością w okolicy, która uczestniczy w szlaku oscypkowym.

Szkoła w Koninie nosi imię Katarzyny Smreczyńskiej, która była matką Władysława Orkana.

Pola znajdujące się m.in. w okolicach Pieronki, oraz na Mostownicy są własnością górali z Koniny.

W ludowych opowiastkach koninian dominuje osobliwy temat – węże. Jeśli we wsi trafi się przypadkiem na wesele góralskie, można wziąć w nim udział na prawach nieproszonego gościa tzw. ślęka.

Turystyka

Atrakcje turystyczne

• potok o nazwie Konina tworzący w środkowym biegu przełomy we fliszu karpackim;
• wodospad w okolicy osiedla Talarki oraz zagłębienie w korycie rzecznym wyżłobione przez ten wodospad zwane Końskim Baniorem;
• Polana Potasznia.

Szlaki turystyczne

– czarny: Konina – Kopa – Pustak – Kudłoń – polanę Jastrzębie – Lubomierz. Czas wejścia na Kudłoń: z Lubomierza 2.20 h (↓ 1.30 h), z Koniny 2.20 h (↓ 2 h)

• Między Potasznią a polaną Hucisko poprowadzono kilka tras spacerowych, konnych i rowerowych. Miejscowość może być dobrą bazą wypadową do uprawiania narciarstwa i turystyki pieszej.