Przejdź do zawartości

Kroki w nieznane

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kroki w nieznane – cykl antologii opowiadań fantastycznych, rozpoczęty w 1970 r. jako autorski projekt Lecha Jęczmyka, wydawany przez „Iskry[1]. Do 1976 r. ukazało się 6 tomów antologii[2].

Cykl został wznowiony w roku 2005 r. przez wydawnictwo Solaris, które zaczęło ponownie wydawać Kroki w nieznane w formule podobnej do tej z lat 70. Główną część każdego tomu stanowiły opowiadania autorów anglojęzycznych, uzupełniały je opowiadania pisarzy z innych krajów. Pierwszy tom „odhibernowanego” almanachu ułożyli Lech Jęczmyk i Konrad Walewski, kolejne dwa opracował Konrad Walewski, pozostałe przygotował Mirek Obarski[2][3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Były to, obok niektórych tomów serii Fantastyka-Przygoda i redagowanych później przez Jęczmyka Rakietowych szlaków, jedne z nielicznych wówczas książek w Polsce przedstawiających opowiadania fantastyczne znanych zachodnich autorów[3]. Zakładał coroczne publikowanie najlepszych pozycji światowej fantastyki[2]. W 1976 r., po wydaniu sześciu tomów cykl został zamknięty z przyczyn politycznych[3]. Coraz więcej tłumaczy fantastyki (np. Stanisław Barańczak czy Irena Lewandowska) trafiało na indeks nazwisk autorów objętych zakazem druku[2]. Dodatkowo, Jęczmyk odmówił zamieszczenia w nim opowiadań sowieckich, gdyż – jego zdaniem – dostępne ówcześnie były kiepskiej jakości, a redakcja nie zgodziła się na wydanie skompilowane jedynie z prozy zachodniej[4], co potwierdza w wywiadzie Janina Zielonko, ówczesna kierowniczka redakcji przekładów „Iskier”[1].

Odbiór

[edytuj | edytuj kod]

Cykl został opisany jako "cieszący się ogromną estymą w świecie polskich miłośników fantastyki[2]. Maciej Parowski pisze, że kolejne tomy antologii były wzorcowym wprowadzeniem do literatury ery kosmicznej[1].

Adam Mazurkiewicz uważa, że publikacja cyklu wpłynęła znacząco na ukształtowanie się literatury fantastycznonaukowej w Polsce przełomu lat 70. i 80. Ambitna proza tu prezentowana miała silny wpływ na publikujących ówcześnie pisarzy. Naukowiec przytacza opinię Rafała Ziemkiewicza, który twierdził, że „przybliżenie polskiemu czytelnikowi na kartach Kroków w nieznane koncepcji fantastyki, utożsamianej z metaforą i środkiem artystycznego wyrazu, miało na publikujących wówczas (...) pisarzy dość silny wpływ”, który „zaowocował poszukiwaniem nowej koncepcji fantastyki społecznej, opisującej w metaforyczny sposób teraźniejszość”. Twórcom przestały wystarczać dotychczasowe konwencjonalne formuły, a miejsce „«awantur w Kosmosie» coraz częściej zajmowały diagnozy socjologiczne”[5].

Redaktorzy antologii

[edytuj | edytuj kod]

Zawartość tomów

[edytuj | edytuj kod]

Kroki w nieznane 1

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy tom wydany został w roku 1970. Ma 458 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

Inwazja Marsjan

Diabelskie wynalazki

Fakty, hipotezy, zagadki

Kroki w nieznane 2

[edytuj | edytuj kod]

Drugi tom wydany został w roku 1971. Ma 389 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

W oceanie czasu

Fakty, hipotezy, zagadki

  • Hipotezy związane z upadkiem meteorytu tunguskiego – P. I. Priwałow
  • Praczłowiek? – B. Porszniew
  • Czy Księżyc jest tworem istot rozumnych? – Wasin, Szczerbakow

W 1975 r. wydawnictwo „Książka i Wiedza” wydało tomik Bardzo dziwny świat, zawierający wybrane opowiadania z 1. i 2. tomów Kroków w nieznane.
Zawartość tomu: Fredric Brown: Mąż opatrznościowy, Ariadna Gromowa: Bardzo dziwny świat, Zenna Henderson: Podkomitet, R.A. Lafferty: Siedem dni strachu, Lew Mogilew: Okno w przyszłość, Jack Finney: Twarz z fotografii.

Kroki w nieznane 3

[edytuj | edytuj kod]

Trzeci tom wydany został w roku 1972. Ma 485 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

Fakty, hipotezy, zagadki

  • Jeti, brat LokisaLech Jęczmyk
  • Kto, co i w jakim celu – H. Maliniczew
  • Czy nie zostanie rozwiązana starożytna zagadka? – G. Jeremin
  • Mój własny świat fantastyki naukowejAlfred Bester

Kroki w nieznane 4

[edytuj | edytuj kod]

Czwarty tom wydany został w roku 1973. Ma 437 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

Fakty, hipotezy, zagadki:

  • Gniazda życia poza ZiemiąAndrzej Trepka
  • Zagadki Księżyca – według artykułów M. Szemiakina, S. Iwanowa i A. Briuchonienki oraz A. Abramowa z czasopisma „Technika mołodioży” 1969, nr 5

Kroki w nieznane 5

[edytuj | edytuj kod]

Piąty tom wydany został w roku 1974. Ma 425 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

Fakty, hipotezy, zagadki

Kroki w nieznane 6

[edytuj | edytuj kod]

Szósty tom wydany został w roku 1976. Ma 289 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

Fakty, hipotezy, zagadki

Kroki w nieznane 2005

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został w roku 2005, po prawie trzydziestu latach przerwy, nakładem wydawnictwa Solaris. Ma 512 stron. Oprócz Lecha Jęczmyka wyboru dokonał również Konrad Walewski. ISBN 83-89951-34-7.

Kroki w nieznane 2006

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został pod koniec roku 2006 nakładem wydawnictwa Solaris. Ma 550 stron. Wyboru dokonał Konrad Walewski. ISBN 83-89951-71-1.

Kroki w nieznane 2007

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został 30 listopada 2007 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 520 stron. Wyboru dokonał Konrad Walewski. ISBN 978-83-89951-72-4.

Kroki w nieznane 2008

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został 10 lutego 2009 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 500 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-89951-98-4.

Kroki w nieznane 2009

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został 7 grudnia 2009 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 614 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-044-6.

Kroki w nieznane 2010

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został 7 grudnia 2010 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 582 strony. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-064-4.

Kroki w nieznane 2011

[edytuj | edytuj kod]

Tom[6] wydany został 29 listopada 2011 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 550 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. Na język polski przetłumaczyli: Anna Klimasara, Jolanta Pers, Martyna Plisenko, Tomasz Walenciak[7]. ISBN 978-83-7590-078-1.

Kroki w nieznane 2012

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został 16 grudnia 2012 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 590 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-189-4.

Kroki w nieznane 2013

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został w grudniu 2013 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 584 strony. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-160-3.

Kroki w nieznane 2014

[edytuj | edytuj kod]

Tom wydany został 6 grudnia 2014 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 582 strony. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-189-4.

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2013:

  • Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, II miejsce Brandon Sanderson – „Nowa dusza cesarza” i III miejsce K.J. Parker – „Mapy zostawmy innym”, oba teksty z tomu Kroki w nieznane 2013 (w tym roku zakwalifikowano jako opowiadanie – jednorazowo – mikropowieść, która wygrała plebiscyt; był to utwór Rogera Żelaznego „Ciemna noc październikowa”. wydany w FWS 04/2013).

Sfinks 2014 (za rok 2013):

  • Zagraniczne opowiadanie roku: Brandon Sanderson „Nowa dusza cesarza”, Kroki w nieznane 2013

Sfinks 2013 (za rok 2012):

  • Zagraniczne opowiadanie roku: Ted Chiang „Automatyczna Niania Dacy’ego”, Kroki w nieznane 2012

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2012:

  • Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, I miejsce: Neil Gaiman „Przypadek śmierci i miodu”, Kroki w nieznane 2012

Sfinks 2011 (za rok 2010):

  • Zagraniczne opowiadanie roku: Ted Chiang „Cykl życia oprogramowania”, Kroki w nieznane 2010

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2010:

  • Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, I miejsce: Ted Chiang „Cykl życia oprogramowania”, Kroki w nieznane 2010
  • Najlepsza antologia, I miejsce: Kroki w nieznane 2010

Sfinks 2010 (za rok 2009):

  • Zagraniczne opowiadanie roku: Ian McDonald “Mała bogini”, Kroki w nieznane 2009

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2009:

  • Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, I miejsce: Ian McDonald „Mała bogini”, Kroki w nieznane 2009
  • Najlepsza antologia, II miejsce: Kroki w nieznane 2009

Sfinks 2006 (za rok 2005):

  • Książka Roku: Kroki w nieznane 2005
  • Zagraniczne opowiadanie roku: Ted Chiang „72 litery”, Kroki w nieznane 2005

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Maciej Parowski: Czas fantastyki. Szczecin: Glob, 1990, s. 22-23. ISBN 83-7007-193-7.
  2. a b c d e Arkadiusz Witecki, RECEPCJA NAJNOWSZEJ ROSYJSKIEJ LITERATURY SCIENCE FICTION I FANTASY W POLSKIEJ PRASIE OPINIOTWÓRCZEJ NA PRZEŁOMIE STULECI, „Przegląd Humanistyczny”, 422 (01), 2009, s. 99–112, ISSN 0033-2194 [dostęp 2022-04-16] (pol.).
  3. a b c Kroki w nieznane [online], Kroki w nieznane [dostęp 2022-04-16] (pol.).
  4. Jęczmyk, Lech [online], sf-encyclopedia.com [dostęp 2022-03-09] (ang.).
  5. Adam Mazurkiewicz. Między fantastyką i aluzją : SOCIAL FICTION jako kryptopolityczny nurt polskiej literatury lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”. 14/2, s. 181, 2011. Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź: Uniwersytet Łódzki. ISSN 1505-9057. [dostęp 2024-05-31]. 
  6. Zobacz recenzję tomu: „Różnorodność kluczem” (na portalu „Katedra”)
  7. Kroki w nieznane 2011, tom 7 [online] [dostęp 2012-09-14] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-20].