Kwiatoń
49°30′11″N 21°10′12″E/49,503056 21,170000| wieś | |
 Cerkiew św. Paraskewy (UNESCO) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
185[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
38-315 |
| Tablice rejestracyjne |
KGR |
| SIMC |
0468157 |
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorlickiego  | |
| 49°30′11″N 21°10′12″E/49,503056 21,170000[1]
| |
| Strona internetowa | |
Kwiatoń (j. łemkowski Квятонь) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie[3].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Kwiatoń leży w dolnym odcinku doliny Zdyni, na wysokości ok. 415–435 m n.p.m. Wieś znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość powstała w XIV w., w czasie kolonizacji prowadzonej przez rycerski ród Gładyszów z Szymbarku. Początkowo wieś lokowano na prawie magdeburskim. W 1480 nadano jej prawo wołoskie[4].
W 1939 roku było 330 mieszkańców. W ramach Akcji „Wisła” większość mieszkańców wsi została wysiedlona do Związku Radzieckiego i na tzw. Ziemie Odzyskane. We wsi znajdują się dwie cerkwie – dawna greckokatolicka cerkiew św. Paraskewy obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki oraz XX-wieczna prawosławna cerkiew pod tym samym wezwaniem.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[5].
- cerkiew św. Paraskewy,
- cmentarz kościelny,
- ogrodzenie z bramką,
- cmentarz grzebalny.
Cerkiew greckokatolicka św. Paraskewy[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy, wybudowana w XVII wieku, aktualnie pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego. Jest to budowla trójdzielna, orientowana, konstrukcji zrębowej, cała pokryta gontem. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej, z izbicą. Kopuły zwieńczone są baniastymi wieżyczkami. Świątynia posiada kompletne wyposażenie cerkiewne, m.in. ikonostas z 1904, ołtarz z XIX wieku i polichromię figuralno-architektoniczną z 1811 roku.
Świątynia jest jedną z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich w Polsce.
Cerkiew prawosławna św. Paraskiewy[edytuj | edytuj kod]
Prawosławna cerkiew św. Paraskiewy powstała w 1933, gdy większość mieszkańców wsi przeszła na prawosławie. Po akcji „Wisła” była użytkowana jako magazyn. W 1988 świątynia została wyremontowana i po ponownej konsekracji w 1989 nadal służy wyznawcom prawosławia. Jest budowlą zrębową, orientowaną, trójdzielną. Kalenicowe dachy dwuspadowe są kryte blachą. Między prezbiterium a nawą zachował się kompletny ikonostas.
Świątynia obecnie podlega parafii prawosławnej w Hańczowej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 66113
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Roman Reinfuss, Śladami Łemków, Wydawnictwo PTTK Kraj, Warszawa 1990, s. 10, ISSN 83-7005-238-X
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kwiatoń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 20.
Siedziba gminy: Uście Gorlickie
| Wsie | |
|---|---|
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi | |
| Nieistniejące wsie |
