Lasowice (Tarnowskie Góry)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lasowice
Lassowitz
Dzielnica Tarnowskich Gór
Ilustracja
ul. 1 Maja z typową dla starej części Lasowic zabudową
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

tarnogórski

Miasto

Tarnowskie Góry

W granicach Tarnowskich Gór

1940–1945; 1 grudnia 1945[1]

Zarządzający

Beata Piegza

Powierzchnia

15,82 km²

Populacja (2022)
• liczba ludności


4 597[2]

• gęstość

290,6 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 32

Kod pocztowy

42-600

Tablice rejestracyjne

STA

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Lasowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Lasowice”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Lasowice”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Lasowice”
Ziemia50°27′05″N 18°52′36″E/50,451472 18,876694
Multimedia w Wikimedia Commons

Lasowice (niem. Lassowitz, 1940–1945 Tarnowitz-Nord[3]) – dzielnica Tarnowskich Gór położona we wschodniej części miasta.

Układ przestrzenny[edytuj | edytuj kod]

Osiedle Generała Andersa

Dzielnica obejmuje dawną wieś Lasowice z siedliskiem położonym na prawym brzegu Stoły, zabudowaną domami wielo- i jednorodzinnymi oraz:

  • Płuczki (ich północna, większa część)[4][5] – dawna kolonia Tarnowskich Gór przy rozległych płuczkach rud i późniejszej hucie żelaza,
  • Osiedle Lasowice – międzywojenna kolonia domów jedno- i wielorodzinnych, położona na lewym brzegu Stoły, budowana przez pracowników PKP w rejonie obecnych ulic: Korfantego, 3 Maja, Fabrycznej, Reymonta, św. Wojciecha i Mokrej, poszerzona później o ulicę Moniuszki[6],
  • Osiedle Generała Andersa[4], Osiedle Górne[7] – powstałe w latach 70.-80. XX wieku spółdzielcze osiedle mieszkaniowe,
  • Osiedle Marii Rozpłochowskiej[4], Osiedle Dolne[7] – w południowej części dzielnicy, przy ulicy o tej samej nazwie,
  • Apartamenty Lasowice[8] – nowe, deweloperskie osiedle mieszkaniowe, powstałe na południe od Osiedla Generała Andersa.

Poza granicami administracyjnymi dzielnicy położone są miejscowości należące dawniej do Lasowic:

  • Czarna Huta (niem. Hugohütte) – przemysłowa miejscowość z kolonią Lasowic przy dawnej celulozowni (późniejsze Zakłady Chemiczne „Tarnowskie Góry”)[9], znajdująca się obecnie w dzielnicy Sowice.
  • Kolonia Lasowice (niem. Kolonie Lassowitz), będąca obecnie częścią dzielnicy Śródmieście-Centrum. Jest to pierwsza nieprzemysłowa kolonia Lasowic, obejmująca rejon ul. Starej, Kochanowskiego i przyległy odcinek ul. Nakielskiej[6].

Większą, północną część dzielnicy pokrywa kompleks Lasów Lublinieckich. Znajduje się tam również stacja rozrządowa Tarnowskie Góry.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Walenty Roździeński w swoim poemacie Officina ferraria z 1612 roku wywodził nazwę ówczesnej osady: Lásowice od lásu (...)[10], prezentując jej ówczesną ludową etymologię.

Również zdaniem niemieckiego geografa Heinricha Adamy’ego nazwa Lassowitz pochodzi od polskiego słowa las[11]. Dla tarnogórskich Lasowic i wsi w powiecie oleskim podaje najstarszą nazwę miejscowości Lassowice, tłumacząc jej znaczenie w języku niemieckim jako „Walddorf” (pol. ‘leśna wieś’)[11].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Lasowice koło Tarnowskich Gór (niem. Lassowitz bei Tarnowitz) na widokówce z ok. 1940 roku

Wsie Lasowice i Sowice wraz z rozległymi majątkami leśnymi od 1608 roku (według innych przekazów już w 1603 roku) były własnością miasta Tarnowskie Góry, które nabyło je od miejscowych szlachciców – Dreslera i Blachy. Były to dobra oddawane w dzierżawę, które w 1779 roku sprzedano za kwotę 11 620 talarów Erdmannowi von Larischowi celem pokrycia wydatków miasta[12][13][14].

Lasowice zostały włączone w granice miasta Tarnowskie Góry przez Niemców w 1940 roku, tworząc dzielnicę Tarnowitz-Nord[3]. Na przełomie 1940 i 1941 roku utworzono w niej obóz zbiorczy początkowo przeznaczony dla ludności cywilnej, w tym żydowskiej. Od 1941 roku przetrzymywano w nim również radzieckich i brytyjskich jeńców wojennych z komand pracy podporządkowanych administracyjnie Stalagom VIII B (344) Lamsdorf oraz VIII D (VIII B) Teschen. Po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej i utworzeniu struktur administracji polskiej zorganizowano w Lasowicach obóz dla ludności powiatu tarnogórskiego, która miała zostać wysiedlona do Niemiec (I i II kategoria Volkslisty). 24 października 1945 roku Powiatowa Rada Narodowa w Tarnowskich Górach uchwaliła wniosek do Urzędu Wojewódzkiego Śląsko-Dąbrowskiego o zarządzenie likwidacji lasowickiego obozu[15][16].

Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej Lasowice na kilka miesięcy znów zostały samodzielną gminą, by 1 grudnia 1945 roku ponownie stać się częścią Tarnowskich Gór[1].

W 2020 roku na terenie Lasowic przy ul. Polnej oddano do użytku strefę inwestycyjną o powierzchni 6,5 ha[17].

Herb[edytuj | edytuj kod]

W latach 2011–2015 dzielnica posiadała własny herb, nawiązujący do ludowej etymologii nazwy dzielnicy i miejscowości. Według statutu dzielnicy Lasowice, uchwalonego 16 marca 2011 roku przez Radę Miejską w Tarnowskich Górach były to:

(...) trzy świerki symbolizujące las, wrośnięte w ziemię. Ziemia i pnie drzew są barwy czarnej, korony drzew zielone. Tło tarczy godła jest niebieskie[18].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Strefa inwestycyjna przy ul. Polnej w Lasowicach

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Główną ulicą dzielnicy jest przebiegająca z zachodu w kierunku północno-wschodnim, prowadząca z centrum Tarnowskich Gór w stronę Miasteczka Śląskiego ulica Częstochowska. Krzyżuje ona m.in. z ulicami Fabryczną, Lasowicką i Moniuszki na Osiedlu Lasowice oraz ul. Leśną, która prowadzi w stronę Osiedla Generała Andersa. Dodatkowo wschodnim skrajem dzielnicy biegnie droga wojewódzka nr 908 (obwodnica Tarnowskich Gór), natomiast granicę Lasowic ze Śródmieściem-Centrum na południu wyznacza ulica Nakielska.

Komunikacja miejska[edytuj | edytuj kod]

Przystanek autobusowy Lasowice przy ul. Częstochowskiej

Publiczny transport zbiorowy na terenie dzielnicy obejmuje przewozy autobusowe, których organizatorem od 1 stycznia 2019 jest Zarząd Transportu Metropolitalnego[19].

Według stanu ze stycznia 2024 przez Lasowice przejeżdżają i zatrzymują się autobusy kursujące na liniach[20]:

Na terenie dzielnicy znajdują się przystanki: Lasowice Częstochowska, Lasowice, Lasowice Osiedle, Lasowice Leśna, Lasowice Andersa i Lasowice Osiedle Rozpłochowskiej oraz przystanki na żądanie Lasowice Strzelnica i Lasowice Zalew[20].

Sport[edytuj | edytuj kod]

W dzielnicy działa klub piłkarski TS Iskra Lasowice z siedzibą przy ulicy Generała Władysława Andersa 32[21][22]. Zespół w sezonie 2019/2020 grał w rozgrywkach śląskiej A-klasy w grupie Bytom[23].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 r. o podziale powiatu tarnogórskiego w wojew. śląsko-dąbr. na gminy wiejskie i gromady., „Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki”, Nr. 34, poz. 456, 22 grudnia 1945.
  2. ↑ BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Ludność miasta Tarnowskie Góry według stanu na dzień 31.12.2022 r.. 2023-01-11. [dostęp 2023-02-07]. (pol.).
  3. ↑ a b Tylko kamienie pozostały. „Montes Tarnovicensis”. nr 60, luty 2013. Oficyna „Monos”. ISSN 1640-0216. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.). 
  4. ↑ a b c Geoportal 2 [online] [dostęp 2018-03-12].
  5. ↑ System Informacji o Terenie miasta Tarnowskie Góry [online] [dostęp 2018-03-12].
  6. ↑ a b Mapa szczegółowa Polski 1:25 000. P47-S28-A Tarnowskie Góry, 1933.
  7. ↑ a b Jeziorski 2005 ↓, s. 33.
  8. ↑ Apartamenty Lasowice [online], apartamentylasowice.pl [dostęp 2018-03-12].
  9. ↑ Maciej Szymczyk, Papierowa historia Czarnej Huty [online], www.montes.pl [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-10].
  10. ↑ Walenty Roździeński: Officina ferraria, abo huta y warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego.
  11. ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 36, OCLC 456751858 (niem.).
  12. ↑ Jan Kwak, Tarnowskie Góry w okresie habsburskim (1526-1763), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 88, ISBN 83-911508-3-6.
  13. ↑ Przemysław Nadolski, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 214, ISBN 83-911508-3-6.
  14. ↑ Jan Nowak: Kronika Miasta i Powiatu Tarnowskie Góry: najstarsze dzieje Śląska i ziemi Bytomsko-Tarnogórskiej: dzieje pierwszego górnictwa w Polsce. Tarnowskie Góry: Księgarnia Polska Jana Nowaka, 1927 (reprint 2014 – wyd.: Urząd Miejski w Tarnowskich Górach, Miejska Biblioteka Publiczna im. Bolesława Lubosza w Tarnowskich Górach, Księgarnia „Wiosna” w Tarnowskich Górach), s. 243.
  15. ↑ Krzysztof Szendzielorz: Powstał film o obozie dla Ślązaków w Lasowicach. Nakręcił go polsko-niemiecki zespół [WIDEO]. Dziennik Zachodni, 2013-01-23. [dostęp 2021-01-31]. (pol.).
  16. ↑ Konferencja naukowa w Tarnowskich Górach. Centralne Muzeum Jeńców Wojennych, 2013-10-11. [dostęp 2021-01-31]. (pol.).
  17. ↑ Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Inwestujesz? Mamy dla Ciebie tereny!. 2020-08-06. [dostęp 2021-01-07]. (pol.).
  18. ↑ Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego; tytuł: uchwała nr VII/82/2011 Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach z dnia 16 marca 2011 r. w sprawie Statutu Dzielnicy LASOWICE.
  19. ↑ Paweł Pawlik: Koniec KZK GOP, MZK Tychy i MZKP Tarnowskie Góry. Teraz to ZTM. onet.pl, 2019-01-02. [dostęp 2021-11-01]. (pol.).
  20. ↑ a b Lista przystanków: Tarnowskie Góry. [w:] Zarząd Transportu Metropolitalnego [on-line]. [dostęp 2024-01-25]. (pol.).
  21. ↑ Skarb – Iskra Lasowice (Tarnowskie Góry) [online], www.90minut.pl [dostęp 2018-08-08] (pol.).
  22. ↑ Kontakt – TS ISKRA LASOWICE [online], iskralasowice.futbolowo.pl [dostęp 2017-11-24].
  23. ↑ 90minut.pl: Klasa A 2019/2020, grupa: Bytom. [dostęp 2019-09-14]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dzielnice, osiedla i części Tarnowskich Gór
Dzielnice[A]
Części miasta według TERYT
Inne

  1. ↑ Jednostki pomocnicze (dzielnice) wymienione w Rozdz. 4. § 8 pkt. 2 Statutu Gminy Tarnowskie Góry.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lasowice_(Tarnowskie_Góry)&oldid=72678487”