Lech Szaraniec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Lech Szaraniec
Data i miejsce urodzenia

2 marca 1940
Iwanowice Duże

doktor nauk humanistycznych
Specjalność: historia
Alma Mater

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Katowicach (1966)

Doktorat

1974 – nauki humanistyczne
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Wydział

Nauk Społecznych

Stanowisko

adiunkt

Okres zatrudn.

1975–1981

Kierownik
Wydział

Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Katowicach

Okres spraw.

1981–1984

Dyrektor
Muzeum

Śląskie w Katowicach

Okres spraw.

1 grudnia 1984–10 lutego 2008

Następca

Leszek Jodliński

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Lech Szaraniec (ur. 2 marca 1940 w Iwanowicach Dużych[1][2]) − polski historyk, muzealnik, nauczyciel akademicki, doktor nauk humanistycznych, organizator restytuowanego w 1984 Muzeum Śląskiego w Katowicach i jego dyrektor w latach 1984−2008, autor publikacji poświęconych historii, sztuce i kulturze Katowic i Górnego Śląska[3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jest absolwentem liceum pedagogicznego (1957)[4] oraz studiów historycznych na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach (1966)[2]. Początkowo był nauczycielem w Szkole Podstawowej nr 35 w Katowicach-Ligocie[4]. Po uzyskaniu w 1974 stopnia doktora nauk humanistycznych w zakresie historii na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (rozprawa: Załoga koncernu Hohenlohe i jej walka klasowa w latach 1905−1939), pracował tam w latach 1975−1981 jako nauczyciel akademicki na stanowisku adiunkta[1], a następnie (w latach 1981−1984) był Kierownikiem Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Katowicach[5]. W 1984 został organizatorem i Dyrektorem Muzeum Śląskiego w Katowicach, zajmując to stanowisko do przejścia na emeryturę w 2008. W tym okresie dodatkowo prowadził w weekendy zajęcia dla studentów zaocznych na Uniwersytecie Śląskim[4]. W 1988 ukończył Podyplomowe Studium Muzeologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[2].

Dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach[edytuj | edytuj kod]

Będąc organizatorem i dyrektorem Muzeum Śląskiego (1 grudnia 1984[4] − 10 lutego 2008[6]) opracował program działalności, pozyskał fachowe kadry (organizując ich muzeologiczne kształcenie na Uniwersytecie Jagiellońskim), nadzorował adaptację (w latach 1984−1992) tymczasowej siedziby w gmachu po Zakładach Drzewnych Przemysłu Węglowego przy al. Wojciecha Korfantego 3 na cele muzealne. Był również inicjatorem powołania w 1999 Komitetu Budowy Nowego Gmachu Muzeum Śląskiego. Z jego inicjatywy Muzeum Śląskie jako pierwsze w Polsce rozpoczęło stałą współpracę z Lwowską Galerią Sztuki (w 1994 podpisano umowę o współpracy kulturalnej i wymianie naukowej pomiędzy obiema instytucjami). W Katowicach zaprezentowano szereg wystaw z lwowskiej kolekcji (m.in. Twórczość Jacka Malczewskiego w 1996, Kazimierz Sichulski. Malarstwo, rysunek, grafika w 2000). Dzięki jego staraniom obrazy wypożyczane ze Lwowa poddane zostały konserwacji w muzealnej pracowni, co stanowi duży wkład w ratowanie polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. W okresie jego zarządzania Muzeum Śląskie było wielokrotnie nagradzane i wyróżniane w organizowanym przez Ministerstwo Kultury Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku − Sybilla. Lech Szaraniec był autorem m.in. cyklu wystaw z dziejów Śląska zrealizowanych w Muzeum Śląskim oraz wydawnictw poświęconych historii, sztuce i architekturze Katowic i Górnego Śląska[7][4]. Przygotowywał i koordynował zakup w 2005 przez Muzeum Śląskie terenu byłej kopalni „Katowice”, ogłoszenie i przebieg międzynarodowego konkursu architektonicznego nowej siedziby placówki (rozstrzygniętego w 2007) oraz porozumienie z władzami województwa śląskiego i miasta Katowice w sprawie finansowania budowy nowego głównego gmachu (podpisane 2 listopada 2006)[8][9]. Doprowadził też do wpisania 7 lipca 2006 Muzeum Śląskiego do Państwowego Rejestru Muzeów i uzyskania przez nie statusu „muzeum rejestrowanego” (drugiego w województwie śląskim, po Muzeum Zamkowym w Pszczynie)[10][11].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Lech Szaraniec jest autorem licznych publikacji propagujących wiedzę o Śląsku[12]:

Opracowania[edytuj | edytuj kod]

  • Katowice. Przewodnik (1973, razem z Krystyną Szaraniec)
  • Załoga koncernu Hohenlohe i jej walka klasowa w latach 1905−1939 (1976, książkowa wersja rozprawy doktorskiej)
  • Katowice i okolice (1978, razem z Krystyną Szaraniec i Karolem Szarowskim)
  • Osady i osiedla Katowic (1980, wyd. II zm. 1984, nowe zm. 1996, nowe poszerz. 2010)
  • Paweł Steller (1980)
  • Klasa robotnicza Katowic w Polsce Ludowej. Wybrane zagadnienia (1980, pod red. Lecha Szarańca i Andrzeja Topola)
  • Znani i nieznani Katowiczanie. Wybór sylwetek zasłużonych dla miasta (1980, pod red. Lecha Szarańca)
  • Pomniki i miejsca pamięci narodowej (1984)
  • Wojciech Korfanty (1984)
  • Teofil Ociepka (1984)
  • Architektura Katowic (1984)
  • Z dziejów ziemi górnośląskiej (1985)
  • Muzeum Śląskie (1989)
  • Tadeusz Dobrowolski (1899−1984). Pierwszy dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach 1927−1939 (1987)
  • Tadeusz Dobrowolski 1899−1984 (1988)
  • Zabytkowe ośrodki miejskie Górnego Śląska i pogranicza (1988)
  • Muzeum Śląskie w Katowicach (1990)
  • Zabytkowe ośrodki miejskie. Górny Śląsk, Małopolska południowo-zachodnia, północno-zachodnia, Śląsk (1992)
  • Śląsk: Dolny, Górny, Opawski (1993)
  • Tadeusz Dobrowolski (1899−1984) − malarz, konserwator, muzealnik, historyk sztuki. W 10 rocznicę (1994)
  • Śląsk Opawski. Historia i zabytki (1995)
  • Katowice w dawnej i współczesnej fotografii (1996)
  • Górny Śląsk. Przewodnik (1997)
  • Wojciech Korfanty. Przywódca chadecji na Górnym Śląsku w II Rzeczypospolitej (1997)
  • Rozwój przemysłu hutniczego na Górnym Śląsku. Uwarunkowania polityczne i ekonomiczne (2000)
  • Muzea województwa śląskiego. Informator dla Polaków – kandydatów do pracy za granicą, dla pracowników zainteresowanych pracą cudzoziemców w Polsce (2000, wstęp Lech Szaraniec)
  • Kopalnia Węgla Kamiennego „Wieczorek”. Zarys monograficzny (2001)
  • Muzealnictwo na Górnym Śląsku 1802−2002 (2002)
  • Słownik osady i osiedla Katowic (2003)
  • Sztuka Górnego Śląska (2004, pod red. Lecha Szarańca)
  • Księga poległych w powstaniach śląskich 1919−1920−1921 (2005, red. Lech Szaraniec)
  • Narodziny miasta Katowice (2006, razem z Andrzejem Złotym)
  • Życie kulturalne na Górnym Śląsku 1902−2001. Refleksje nad przeszłością i teraźniejszością (2006, razem z Antonim Gładyszem)
  • Muzeum Śląskie 1924−2005 (2006)
  • Prof. zw. dr hab. Andrzej Brożek − życie i twórczość (2006, mater. do druku przygot. Rudolf Brom, Lech Szaraniec, Józef Śliwiok)
  • Wielokulturowość Górnego Śląska (2007)
  • Moje Katowice (części: [1] − 2014, 2 − 2015, 3 − 2018, 4 − 2019, 5 − 2022) − przedruki felietonów publikowanych od 2011 w „Dzienniku Zachodnim”[4]

Poezja[edytuj | edytuj kod]

  • Powroty − wiersze z lat 1956−1964 (2006)
  • Wiersze wybrane (2011)

Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]

Jest członkiem Oddziału Górnośląskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki[1][7] oraz Stowarzyszenia Muzealników Polskich, w którym pełnił funkcję Prezesa Oddziału Śląskiego[13][7]. Był współzałożycielem (1970) i Zastępcą Przewodniczącego Katowickiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego[14], członkiem i Sekretarzem Generalnym (od 1994) Górnośląskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk im. Walentego Roździeńskiego[1][7] oraz Prezesem Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Rumuńskiej[7]. Zasiadał w Radzie Ekspertów Śląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych[15]. W 2007 został członkiem Honorowego Komitetu Muzeum PRL-u w Rudzie Śląskiej[16].

Zaangażowanie polityczne[edytuj | edytuj kod]

W czasie wyborów prezydenckich 2005 był członkiem Śląskiego Honorowego Komitetu Poparcia Donalda Tuska[17].

Ordery, odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • 2003 − Nagroda Allianz (Katowice)[22]
  • 2005 − Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji (Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach)[23]
  • 2007 − Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za upowszechnianie i ochronę dóbr kultury (za całokształt dokonań na rzecz muzealnictwa)[24]
  • 2007 − Nagroda „Hanysa” za popularyzację historii i kultury regionu[25]
  • 2019 − Kryształowy Laur Umiejętności i Kompetencji (wraz z żoną Krystyną) (Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach)[26]

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jest synem Stefana Szarańca i Stefanii z domu Kowalik. Jego małżonką jest historyczka Krystyna Szaraniec (emerytowana Dyrektor Teatru Śląskiego w Katowicach), z którą ma syna Marka[1]. Interesuje się i zajmuje m.in. fotografiką, kolekcjonowaniem kart pocztowych z okresu międzywojennego[27], uprawia malarstwo i pisze wiersze[3][28]. Mieszka w Katowicach.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Szaraniec, Lech, [w:] Kto jest kim w województwie katowickim '98, Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury, 1998, 449−450, ISBN 83-86023-94-5 (pol.).
  2. ↑ a b c Szaraniec Lech, [w:] Leksykon czeskich i polskich muzealników Górnego Śląska. Edycja próbna, Katowice: Stowarzyszenie Muzealników Polskich, Oddziały Opolski i Śląski, Muzeum Śląskie, 2007, s. 191, ISBN 978-83-60353-49-3 (pol.).
  3. ↑ a b Lech Szaraniec, Moje Katowice, (O autorze), Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, 2014, ISBN 978-83-7164-808-3 (pol.).
  4. ↑ a b c d e f Olga Krzyżyk, Lech Szaraniec świętował swoje 80. urodziny, „Dziennik Zachodni”, 2 marca 2020 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  5. ↑ Piotr Szymon, Józef Dańda i jego fotograficzna pasja, „Kronika Katowic. Rocznika Muzeum Historii Katowic”, t. III, www.kozmice.wieliczka.eu, Katowice 1989, s. 112−168, ISSN 0239-8141 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  6. ↑ Nowy dyrektor Muzeum Śląskiego, Śląskie. Zarząd Województwa Śląskiego, 11 lutego 2008 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  7. ↑ a b c d e f Lech Szaraniec, [w:] Uzasadnienie nadania złotej „Odznaki Honorowej za Zasługi dla Województwa Śląskiego”, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, 2004 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  8. ↑ Do 2011 roku powstanie nowa siedziba Muzeum Śląskiego, Nauka w Polsce, 3 listopada 2006 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  9. ↑ Michał Włodarczyk, Mamy projekt nowego Muzeum Śląskiego. Konkurs na projekt nowego Muzeum Śląskiego został rozstrzygnięty, W-A.pl − aktualnosci − architektura, design, budownictwo, 16 czerwca 2007 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  10. ↑ Muzeum Śląskie w Katowicach wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów, wyborcza.pl, 19 lipca 2006 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  11. ↑ Państwowy Rejestr Muzeów, (stan na 8 lutego 2023), Biuletyn Informacji Publicznej. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa narodowego, 8 lutego 2023 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  12. ↑ Autor: Lech Szaraniec, (hasło osobowe w katalogu bibliotecznym), Prolib Integro. Biblioteka Śląska w Katowicach, [2023] [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  13. ↑ Wirtualne zwiedzanie zabytków, TUR-INFO.PL − Serwis Informacyjny Branży Turystycznej, 21 maja 2004 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  14. ↑ Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, [w:] Leon Łoś (red.), Słownik polskich towarzystw naukowych, t. t. 3: Towarzystwa upowszechniające naukę działające obecnie w Polsce, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 133 (pol.).
  15. ↑ Śląskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych [dostęp 2008-08-07].
  16. ↑ Muzeum PRL-u, Muzeum PRL-u, 2007 [dostęp 2023-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2008-06-23] (pol.), web.archive.org.
  17. ↑ Śląski Honorowy Komitet Poparcia Donalda Tuska, Platforma Obywatelska. Śląsk, 17 października 2005 [dostęp 2023-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-16] (pol.).
  18. ↑ Nadanie orderów, Prawo.pl, 5 lipca 2004 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  19. ↑ Medal Zasłużony Kulturze − Gloria Artis, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 9 stycznia 2007 [dostęp 2023-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-26] (pol.).
  20. ↑ Medal Zasłużony Kulturze − Gloria Artis, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 25 maja 2017 [dostęp 2023-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-26] (pol.).
  21. ↑ Medal im. T. Dobrowolskiego, Stowarzyszenie Muzealników Polskich – Oddział Śląski, 2023 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  22. ↑ Nagrody Allianz 2003, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, 2003 [dostęp 2023-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-13] (pol.).
  23. ↑ Uroczystość wręczenia Laurów Umiejętności i Kompetencji 2005, Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach, 2005 [dostęp 2008-08-07] (pol.).
  24. ↑ E. Josinska, Nagrody rozdane. Marszałek Województwa Śląskiego Janusz Moszyński przyznał doroczne wyróżnienia w dziedzinie kultury, mojekatowice.pl, 11 grudnia 2007 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  25. ↑ Ruda Śląska. Hanysy rozdane, e-teatr.pl, 29 października 2007 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  26. ↑ Tomasz Raudner, Monika Taranczewska, Laury Umiejętności i Kompetencji 2019 – oto laureaci, ŚląskiBiznes.pl, 22 lutego 2020 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  27. ↑ Lech Szaraniec ''Katowice w dawnej i współczesnej fotografii'', [w:] Wydawnictwo Muzeum Śląskiego, [2003] [dostęp 2023-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-09] (pol.).
  28. ↑ Maciej M. Szczawiński, Lech Szaraniec „Powroty”, 18 października 2007 [dostęp 2023-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2008-04-05] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

  • Dr Lech Szaraniec, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2023-03-12].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lech_Szaraniec&oldid=69979055”