Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony (ang. List of Intangible Cultural Heritage in Need of Urgent Safeguarding – USL) – lista zjawisk z zakresu dziedzictwa niematerialnego i związanych z nim przestrzeni kulturowych wymagających pilnych działań na rzecz ich ochrony. Lista, stworzona na mocy Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego (ang. Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage )[1] , prowadzona jest przez UNESCO .
Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego odnosi się do współcześnie praktykowanych zjawisk kulturowych przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Zaliczają się do nich:
tradycje i przekazy ustne, w tym język jako nośnik niematerialnego dziedzictwa kulturowego
sztuki widowiskowe i tradycje muzyczne
zwyczaje, obyczaje i obchody świąteczne
wiedza o przyrodzie i wszechświecie oraz związane z nią praktyki
umiejętności związane z tradycyjnym rzemiosłem[2]
Tryb wpisywania zjawisk (tzw. „elementów”) na Listę jest zbliżony do procedury przyjętej dla Listy Światowego Dziedzictwa prowadzonej na mocy Konwencji UNESCO z 1972 r. O wpisie na listę decyduje Międzyrządowy Komitet ds. ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego wybierany przez przedstawicieli rządów krajów, które podpisały Konwencję. Wnioski o wpis mogą być kierowane do Komitetu przez rządy krajów – Państw-Stron Konwencji. Większość rządów krajów działających w ramach konwencji scedowała to uprawnienie na odpowiednie instytucje krajowe[3] .
Stan na rok 2020:
Dżubleta , tradycyjny strój kobiecy: umiejętności, rękodzieło i wykorzystanie[4]
2022
Rytuał Kaljady (Каляда) – Bożonarodzeniowych Carów[8]
2009
Wiosenny obrzęd Jurajski Karahod (Вяснавы абрад „Юраўскі карагод”)[9]
2019
Yaokwa – obrzęd służący zachowaniu porządku społecznego i kosmologicznego[13]
2011
Festiwal Noworoczny Qiang[15]
2009
Projektowanie i budowa chińskich mostów łukowych[16]
2009
Tradycyjne techniki włókiennicze grupy etnicznej Li[17]
2009
Meszrep[18]
2010
Technologia budowania wodoszczelnych przedziałów w chińskich dżonkach [19]
2010
Chińska technika druku z zastosowaniem drewnianych ruchomych czcionek[20]
2010
Opowieści Yimakan ludu Nanajów [21]
2011
Śpiew ojkanje[22]
2010
Tradycyjne pacynki[23]
2018
Ręczne tkactwo w Górnym Egipcie (Sa'eed)[24]
2020
Buklog , system rytuałów dziękczynienia ludu Subanon[25]
2019
Paghjella – świecka i liturgiczna tradycja śpiewu wielogłosowego na Korsyce [26]
2009
Naqqāli – irańska opowieść dramatyczna[30]
2011
Lenj – tradycyjne irańskie statki z Zatoki Perskiej[30]
2011
Sanké mon – rytuał wspólnego połowu ryb[43]
2009
Obrzęd mądrości tajnego stowarzyszenia Kôrêdugaw[44]
2011
Epos mauretański[46]
2011
Aixan/Gana/Ob#ANS TSI/Khasigu, znajomość i umiejętności muzyczne przodków[56]
2020
Suri Jagek (obserwacja słońca), tradycyjne praktyki meteorologiczne i astronomiczne bazujące na obserwacji słońca, księżyca i gwiazd w odniesieniu do lokalnej topografii[57]
2018
Eshuva – śpiewane modlitwy plemienia Huachipair w języku harákmbut[58]
2011
Bigwala – muzyka i taniec Królestwa Busoga [63]
2005/2008
Empaako – tradycje ludów Batooro, Banyoro, Batuku, Batagwenda i Banjabindi w zachodniej Ugandzie[64]
2013
Rytualne oczyszczenie chłopców z plemienia Lango w środkowo-północnej Ugandzie[65]
2014
Koogere – tradycja ustna ludów Basongora, Banjabindi i Batooro[66]
2015
Lira Madi – muzyka i taniec[67]
2016
Tradycje ustne ludu Mapoyo[69]
2014
Kolombijsko-wenezuelskie pieśni przy pracy z Llanos [39] – wpis wraz z Kolumbią
2017
Al Sadu – tradycyjna sztuka tkacka[72] – wpis wraz z Omanem
2012
Al Azi – sztuka poezji pochwalnej, dumy i hartu[73]
2017
↑ Internetowy System Aktów Prawnych : Dz.U. 2011 nr 172 poz. 1018: Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r. . [dostęp 2013-11-18]. (pol. ) .
↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Czym jest niematerialne dziedzictwo kulturowe? . [dostęp 2013-11-18]. (pol. ) .
↑ Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage . UNESCO. [dostęp 2011-05-24]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Xhubleta, skills, craftsmanship and forms of usage . [dostęp 2023-05-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Knowledge and skills of the water measurers of the foggaras or water bailiffs of Touat and Tidikelt . [dostęp 2018-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Chovqan, a traditional Karabakh horse-riding game in the Republic of Azerbaijan . [dostęp 2013-12-07]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Yalli (Kochari, Tenzere), traditional group dances of Nakhchivan . [dostęp 2018-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Rite of the Kalyady Tsars (Christmas Tsars) . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Spring rite of Juraŭski Karahod . [dostęp 2019-12-26]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Earthenware pottery-making skills in Botswana’s Kgatleng District . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Dikopelo folk music of Bakgatla ba Kgafela in Kgatleng District . [dostęp 2017-12-09]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Seperu folkdance and associated practices . [dostęp 2019-12-26]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Yaokwa, the Enawene Nawe people’s ritual for the maintenance of social and cosmic order . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Quinchamalí and Santa Cruz de Cuca pottery . [dostęp 2023-10-07]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Qiang New Year festival . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Traditional design and practices for building Chinese wooden arch bridges . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Traditional Li textile techniques: spinning, dyeing, weaving and embroidering . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Meshrep . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Watertight-bulkhead technology of Chinese junks . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Wooden movable-type printing of China . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Hezhen Yimakan storytelling . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Ojkanje singing . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Traditional hand puppetry . [dostęp 2018-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Handmade weaving in Upper Egypt (Sa'eed) . [dostęp 2020-12-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Buklog, thanksgiving ritual system of the Subanen . [dostęp 2019-12-26]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Cantu in paghjella, a secular and liturgical oral tradition of Corsica . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Paach ceremony . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Saman dance . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Noken multifunctional knotted or woven bag, handcraft of the people of Papua . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ a b UNESCO ICH: Traditional skills of building and sailing Iranian Lenj boats in the Persian Gulf . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Chapei Dang Veng . [dostęp 2016-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Lkhon Khol Wat Svay Andet . [dostęp 2018-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Traditions and practices associated with the Kayas in the sacred forests of the Mijikenda . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Isukuti dance of Isukha and Idakho communities of Western Kenya . [dostęp 2014-12-20]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Enkipaata, Eunoto and Olng'esherr, three male rites of passage of the Maasai community . [dostęp 2018-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Rituals and practices associated with Kit Mikayi shrine . [dostęp 2019-12-26]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: AAla-kiyiz and Shyrdak, art of Kyrgyz traditional felt carpets . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Traditional Vallenato music of the Greater Magdalena region . [dostęp 2015-12-10]. (ang. ) .
↑ a b UNESCO ICH: Colombian-Venezuelan llano work songs . [dostęp 2017-12-09]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Traditional knowledge and techniques associated with Pasto Varnish mopa-mopa of Putumayo and Nariño . [dostęp 2020-12-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Suiti cultural space . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Glasoechko, male two-part singing in Dolni Polog . [dostęp 2015-12-10]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Sanké mon, collective fishing rite of the Sanké . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Secret society of the Kôrêdugaw, the rite of wisdom in Mali . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Taskiwin, martial dance of the western High Atlas . [dostęp 2017-12-09]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Moorish epic T’heydinn . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Sega tambour Chagos . [dostęp 2019-12-26]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Carolinian wayfinding and canoe making . [dostęp 2021-09-26]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Mongol Biyelgee, Mongolian traditional folk dance . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Mongol Tuuli, Mongolian epic . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Traditional music of the Tsuur . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Folk long song performance technique of Limbe performances – circular breathing . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Mongolian calligraphy . [dostęp 2013-12-07]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Coaxing ritual for camels . [dostęp 2015-12-10]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Mongolian traditional practices of worshipping the sacred sites . [dostęp 2017-12-09]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Aixan/Gana/Ob#ANS TSI //Khasigu, ancestral musical sound knowledge and skills . [dostęp 2020-12-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Suri Jagek (observing the sun), traditional meteorological and astronomical practice based on the observation of the sun, moon and stars in reference to the local topography . [dostęp 2018-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Eshuva, Harákmbut sung prayers of Peru’s Huachipaire people . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Manufacture of cowbells . [dostęp 2015-12-q0]. (ang. ) . zły zapis daty dostępu
↑ UNESCO ICH: Bisalhães black pottery manufacturing process . [dostęp 2016-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Shadow play . [dostęp 2018-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Whistled language . [dostęp 2017-12-09]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Bigwala, gourd trumpet music and dance of the Busoga Kingdom in Uganda . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Empaako tradition of the Batooro, Banyoro, Batuku, Batagwenda and Banyabindi of western Uganda . [dostęp 2013-12-07]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Male-child cleansing ceremony of the Lango of central northern Uganda . [dostęp 2014-12-20]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Koogere oral tradition of the Basongora, Banyabindi and Batooro peoples . [dostęp 2015-12-10]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Ma'di bowl lyre music and dance . [dostęp 2016-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Cossack’s songs of Dnipropetrovsk Region . [dostęp 2016-12-23]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Mapoyo oral tradition and its symbolic reference points within their ancestral territory . [dostęp 2014-12-20]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Ca trù singing . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Xoan singing of Phú Thọ Province, Viet Nam . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Al Sadu, traditional weaving skills in the United Arab Emirates . [dostęp 2013-11-18]. (ang. ) .
↑ UNESCO ICH: Al Azi, art of performing praise, pride and fortitude poetry . [dostęp 2017-12-09]. (ang. ) .