Nagroda Literacka Unii Europejskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nagroda Literacka Unii Europejskiej – nagroda ustanowiona w grudniu 2008 r. przez Parlament Europejski. Biorą w niej udział 34 kraje uczestniczące w programie unijnym „Kultura”[1]. Celem nagrody jest zwrócenie uwagi na kreatywność i różnorodność współczesnej literatury europejskiej, promowanie obiegu literatury w Europie oraz zwiększanie zainteresowania dziełami literackimi z innych krajów.

Procedura przyznawania nagrody[edytuj | edytuj kod]

Kraje uczestniczące w projekcie zostały podzielone na trzy grupy liczące po jedenaście lub dwanaście krajów. Polska znalazła się w pierwszej grupie, z Austrią, Chorwacją, Francją, Węgrami, Irlandią, Włochami, Litwą, Norwegią, Portugalią, Słowacją i Szwecją.

Nagrody są przyznawane w trzyletnich transzach. Każdego roku biorą w niej udział pisarze z innej z trzech grup krajów. Wszyscy zwycięzcy z krajów należących do danej grupy są laureatami nagrody. W trzyletnim cyklu funkcjonowania Nagrody będzie więc aż 34 laureatów. W 2009 r. przyznano Nagrodę dla pierwszej grupy krajów, w której znajduje się m.in. Polska. Każdy z laureatów Nagrody otrzymuje 5 tys. euro, ponadto uczestniczy w promocjach organizowanych w Brukseli oraz na międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie nad Menem.

W każdym z tych państw powołano narodowe jury, które przedstawiło nominacje i wybrało zwycięzcę z danego kraju.

W 2022 wprowadzono zmianę w organizacji nagrody. Po raz pierwszy siedmioosobowe europejskie jury wyłoniło jednego zwycięzcę, któremu towarzyszyło pięć wyróżnień. Skutkiem tego z organizacji wycofała się Rada Pisarzy Europejskich, uznając nowe zasady za dyskryminujące dla języków mniejszościowych[2].

Polscy kandydaci do Europejskiej Nagrody Literackiej[edytuj | edytuj kod]

2009[3]

2019[4]

2023[5]

  • Łukasz Barys, Jeśli przecięto cię na pół, Wydawnictwo Cyranka
  • Sabina Jakubowska, Akuszerki, Grupa Wydawnicza Relacja
  • Maria Karpińska, Ucichło, Grupa Wydawnicza Foksal
  • Marta Kozłowska, Berdyczów, Wydawnictwo Ha!art
  • Piotr Siemion, Bella, ciao, Wydawnictwo Filtry

Wszyscy laureaci[edytuj | edytuj kod]

2009[edytuj | edytuj kod]

Na pierwszej uroczystości wręczenia Europejskiej Nagrody Literackiej, która odbyła się w październiku 2009 r. w Brukseli, nagrody wręczono dwunastu równorzędnym laureatom[6].

2010[edytuj | edytuj kod]

2011[edytuj | edytuj kod]

2012[edytuj | edytuj kod]

2013[edytuj | edytuj kod]

2014[edytuj | edytuj kod]

  • Albania: Ben Blushi, Otello, Arapi i Vlorës
  • Bułgaria: Milen Ruskov, Възвишение, wyd. pol. Wzniesienie
  • Czechy: Jan Němec, Dějiny světla, wyd. pol. Historia światła
  • Grecja: Makis Tsitas, Μάρτυς μου ο Θεός, wyd. pol. Bóg mi świadkiem
  • Islandia: Oddný Eir, Jarðnæði
  • Łotwa: Jānis Joņevs, Jelgava '94, wyd. pol. Jełgawa '94
  • Liechtenstein: Armin Öhri, Die dunkle Muse: Historischer Kriminalroman
  • Malta: Pierre J. Mejlak, Dak li l-Lejl Iħallik Tgħid, wyd. pol. Co pozwala powiedzieć noc
  • Czarnogóra: Ognjen Spahić, Puna glava radosti, wyd. pol. Głowa pełna radości
  • Holandia: Marente de Moor, De Nederlandse maagd, wyd. pol. Holenderska dziewczyna
  • Serbia: Uglješa Šajtinac, Sasvim skromni darovi, wyd. pol. Całkiem skromne prezenty
  • Turcja: Birgül Oğuz, Hah, wyd. pol. Ha!
  • Wielka Brytania: Evie Wyld, All the Birds, Singing

2015[edytuj | edytuj kod]

2016[edytuj | edytuj kod]

2017[edytuj | edytuj kod]

Zwycięzcy zostali ogłoszeni 21 kwietnia 2017 roku[8]

2018[edytuj | edytuj kod]

W 2018 roku Europejska Nagroda Literacka obchodziła swoje 10. urodziny. Aby uczcić tę okazję, EUPL zorganizowała konkurs pisarski otwarty wyłącznie dla wszystkich poprzednich 108 zwycięzców EUPL[9].

A European Story: EUPL Winners Write Europe wyłoniło 5 zwycięzców:

  • Luksemburg: Jean Back, Europäesch Wolleken
  • Macedonia Północna: Lidija Dimkovska, Кога заминав од „Карл Либкнехт“
  • Luksemburg: Gast Groeber, Aktuelle Wetterwarnung: überwiegend dichter Nebel
  • Serbia: Jelena Lengold, Jasmin i smrt
  • Rumunia: Ioana Pârvulescu, O voce

2019[edytuj | edytuj kod]

Zwycięzcy zostali ogłoszeni 22 maja 2019 roku[10][11].

  • Austria: Laura Freudenthaler, Geistergeschichte, wyd. pol. Opowieść o duchach
  • Finlandia: Piia Leino, Taivas, wyd. pol. Niebo
  • Francja: Sophie Daull, Au grand lavoir, wyd. pol. Do pralni
  • Węgry: Réka Mán-Várhegyi, Mágneshegy, wyd. pol. Magnetyczna góra
  • Gruzja: Beqa Adamashvili, ამ რომანში ყველა კვდება
  • Grecja: Nikos Chryssos, Kenourgia Mera
  • Irlandia: Jan Carson, The Fire Starters
  • Włochy: Giovanni Dozzini, E Baboucar guidava la fila, wyd. pol. Babukar szedł przodem
  • Litwa: Daina Opolskaitė, Dienų piramidės, wyd. pol. Piramidy dni
  • Polska: Marta Dzido, Frajda
  • Rumunia: Tatiana Țîbuleac, Grădina de sticlă
  • Słowacja: Ivana Dobrakovová, Matky a kamionisti
  • Ukraina: Haśka Szyjan, За спиною, wyd. pol. Za plecami
  • Wielka Brytania: Melissa Harrison, All Among The Barley

2020[edytuj | edytuj kod]

Zwycięzcy zostali ogłoszeni 19 maja 2020 roku[12].

  • Belgia: Nathalie Skowronek, La carte des regrets
  • Bośnia i Hercegowina: Lana Bastašić, Uhvati zeca, wyd. pol. Złap zająca
  • Chorwacja: Maša Kolanović, Poštovani kukci i druge jezive priče
  • Cypr: Stavros Christodoulou, Τη μέρα που πάγωσε ο ποταμός (Ti méra pou págose o potamós)
  • Dania: Asta Olivia Nordenhof, Penge på lommen
  • Estonia: Mudlum (Made Luiga), Poola poisid
  • Niemcy: Matthias Nawrat, Der traurige Gast
  • Kosowo: Shpëtim Selmani, Libërthi i dashurisë
  • Luksemburg: Francis Kirps, Die Mutationen
  • Czarnogóra: Stefan Bošković, Ministar
  • Macedonia Północna: Петар Андоновски (Petar Andonovski), Страв од варвари
  • Norwegia: Maria Navarro Skaranger, Bok om sorg
  • Hiszpania: Irene Solà, Canto jo i la muntanya balla, wyd. pol. Ja śpiewam, a góry tańczą

2021[edytuj | edytuj kod]

Zwycięzcy zostali ogłoszeni 18 maja 2021 roku[13].

  • Albania: Enkel Demi (pseudonim: Tom Kuka), Flama
  • Armenia: Aram Pachyan, P/F
  • Bułgaria: Georgi Bardarov, Absolvo te
  • Czechy: Lucie Faulerová, Smrtholka
  • Islandia: Sigrún Pálsdóttir, Delluferðin
  • Łotwa: Laura Vinogradova, Upe
  • Malta: Lara Calleja, Kissirtu kullimkien
  • Holandia: Gerda Blees, Wij zijn licht
  • Portugalia: Frederico Pedreira, A Lição do Sonâmbulo
  • Serbia: Dejan Tiago Stanković, Zamalek
  • Słowenia: Anja Mugerli, Čebelja družina
  • Szwecja: Maxim Grigoriev, Europa
  • Tunezja: Amine Al Ghozzi, Zendali leila 14 janvi 2011

2022[edytuj | edytuj kod]

Zwycięzcy zostali ogłoszeni 22 kwietnia 2022 roku[14][15].

Zwycięzca:

  • Gruzja: Iva Pezuashvili, Bunk'eri, wyd. pol. Zsyp

Wyróżnieni:

  • Belgia: Gaea Schoeters, Trofee
  • Bosnia i Hercegowina: Slađana Nina Perković, U Jarku
  • Irlandia: Tadhg Mac Dhonnagáin, Madame Lazare
  • Hiszpania: Jacobo Bergareche, Los días perfectos
  • Ukraina: Eugenia Kuzniecowa, Спитайте Мієчку, wyd. pol. Nim dojrzeją maliny

Pozostali nominowani:

  • Austria: Peter Karoshi, Zu den Elefanten
  • Grecja: Takis Kampylis, Γενικά Συμπτώματα
  • Włochy: Daniele Mencarelli, Semper tornare
  • Litwa: Tomas Vaiseta, Ch.
  • Macedonia Północna: Vladimir Jankovski, Скриени желби, немирни патувања
  • Norwegia: Kjersti Anfinnsen, Øyeblikk for evigheten, wyd. pol. Chwile wieczności
  • Rumunia: Raluca Nagy, Teo de la 16 la 18
  • Słowacja: Richard Pupala, Ženy aj muži, zvieratá

Jury: Koukla MacLehose (przewodnicząca), Julia Angelin, Kristīne Pīkenena, Thomas Überhoff, Georgi Gospodinow, Sonia Draga[16].

2023[edytuj | edytuj kod]

Zwycięzcy zostali ogłoszeni 28 kwietnia 2023 roku[17][18].

Zwycięzca:

  • Chorwacja: Martina Vidaić, Stjenice

Wyróżnieni:

  • Cypr: Hari N. Spanou, Φυλάκιο
  • Estonia: Tonis Tootsen, Ahvide pasteet. Ühe ahvi mälestusi ja mõtteid
  • Finlandia: Iida Rauma, Hävitys
  • Francja: Maud Simonnot, L’heure des oiseaux
  • Kosowo: Ag Apolloni, Kësulëkuqja, përrallë për të rritur

Pozostali nominowani:

  • Armenia: Lusine Kharatyan, Ս Ր ԱՎ Պ
  • Czarnogóra: Ilija Đurović, Sampas
  • Czechy: Ondřej Štindl, Tolik popela
  • Liechtenstein: Anna Ospelt, Fruhe pflanzung
  • Luksemburg: Jeff Schinker, Ma vie sous les tentes
  • Polska: Sabina Jakubowska, Akuszerki
  • Szwecja: Marit Kapla, Kärlek på svenska

Jury: Andrij Kurkow, Henrik Francke, Imre Barna, Koukla MacLehose, Sharon Galant, Sheila O’Reilly, Svetlozar Zhelev[19].

2024[edytuj | edytuj kod]

Zwycięzcy zostali ogłoszeni 4 kwietnia 2024 roku[20].

Zwycięzca:

  • Dania: Theis Ørntoft, Jordisk

Wyróżnieni:

  • Bułgaria: Todor Todorov, Хагабула
  • Niemcy: Deniz Utlu, Vaters Meer
  • Islandia: María Elísabet Bragadóttir, Sápufuglinn
  • Holandia: Sholeh Rezazadeh, Ik ken een berg die op me wacht
  • Słowenia: Tina Vrščaj, Na Klancu

Pozostali nominowani[21]:

  • Malta: Aleks Farrugia, Ir-Re Borg
  • Tunezja: Arbia Braham, جبل الملح
  • Serbia: Bojan Krivokapić, Vila Fazanka
  • Łotwa: Daina Tabūna, Raganas
  • Portugalia: Gabriela Ruivo, Lei da gravidade
  • Węgry: Puskás Panni, Megmenteni bárkit
  • Albania: Rita Petro, Lindur së prapthi

Jury: Andrij Kurkow, Elena Loewenthal, Kostas Spatharakis, Daniel Medin, Aurélie Bontout Roche, Raluca Selejan, Tauno Vahter[22].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ European Commission – Culture
  2. ↑ Rada Pisarzy Europejskich wycofała się z konsorcjum przyznającego Nagrodę Literacką Unii Europejskiej [online], Booklips.pl [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  3. ↑ Polska "Europejska Nagroda Literacka 2009" dla Jacka Dukaja [online], www.rmfclassic.pl [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  4. ↑ Jedynka - polskieradio.pl [online], Jedynka - Polskie Radio [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  5. ↑ Znamy kandydatów do Nagrody Literackiej Unii Europejskiej 2023, w tym kandydata z Polski! – Wydawca [online], wydawca.com.pl, 14 marca 2023 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  6. ↑ Europa – Press Releases – Dwunastu europejskich autorów wyróżnionych nową Europejską Nagrodą Literacką
  7. ↑ Christophe Van Gerrewey — European Union Prize for Literature [online], www.euprizeliterature.eu [dostęp 2018-03-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-19].
  8. ↑ Laureaci Europejskiej Nagrody Literackiej 2017 - Creative Europe Desk Polska [online], kreatywna-europa.eu [dostęp 2018-03-31] (ang.).
  9. ↑ Patrice-Emmanuel Schmitz, The European Union Public Licence (EUPL), „International Free and Open Source Software Law Review”, 5 (2), 2013, s. 121–136, DOI: 10.5033/ifosslr.v5i2.91, ISSN 1877-6922 [dostęp 2023-05-28].
  10. ↑ Anja Ivić: Announcement of the EUPL 2019 laureates. European Union Prize for Literaure, 2019-05-28. [dostęp 2019-07-10]. (ang.).
  11. ↑ Laureaci Nagrody Literackiej Unii Europejskiej 2019 [online], Kreatywna Europa, 23 maja 2019 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  12. ↑ Jasmina Kanuric, European Union Prize for Literature announces 2020 laureates [online], EU Prize for Literature [dostęp 2020-05-20].
  13. ↑ European Union Prize for Literature announces the 2021 laureates [online], EU Prize for Literature [dostęp 2022-01-17].
  14. ↑ Press release: European Union Prize for Literature announces the 2022 winner and special mentions [online], EU Prize for Literature [dostęp 2022-07-27].
  15. ↑ Nagroda Literacka Unii Europejskiej 2022 | lista nominowanych [online], Kreatywna Europa, 28 lutego 2022 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  16. ↑ European Union Prize for Literature announces the 2022 winner and special mentions | EU Prize for Literature [online], euprizeliterature.eu [dostęp 2024-04-03].
  17. ↑ Nagroda Literacka Unii Europejskiej 2023 | lista nominowanych [online], Kreatywna Europa, 7 marca 2023 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  18. ↑ Laureaci Literackiej Nagrody Unii Europejskiej 2023 [online], Kreatywna Europa, 28 kwietnia 2023 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
  19. ↑ Meet the European Jury! #EUPL2023 | EU Prize for Literature [online], euprizeliterature.eu [dostęp 2024-04-03].
  20. ↑ European Union Prize for Literature announces the 2024 winner and special mentions | EU Prize for Literature [online], www.euprizeliterature.eu [dostęp 2024-04-04].
  21. ↑ Nominees | EU Prize for Literature [online], euprizeliterature.eu [dostęp 2024-03-12].
  22. ↑ European jury | EU Prize for Literature [online], www.euprizeliterature.eu [dostęp 2024-04-03].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nagroda_Literacka_Unii_Europejskiej&oldid=73419547”