Nikołaj Kiriuchin

Nikołaj Kiriuchin
Николай Иванович Кирюхин
	generał lejtnant
Pełne imię i nazwisko	Nikołaj Iwanowicz Kiriuchin
Data i miejsce urodzenia	2 sierpnia 1896 ; Moskwa, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	13 grudnia 1953 ; Moskwa, Rosyjska FSRR
	Przebieg służby
Lata służby	1916–1953
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego (1916–1918); Armia Czerwona/Radziecka (1918–1953)
Stanowiska	dowódca 20 Armii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa;; wojna domowa w Rosji;; II wojna światowa
	Odznaczenia
	;

Nikołaj Iwanowicz Kiriuchin, ros. Николай Иванович Кирюхин (ur. 21 lipca^?/2 sierpnia 1896 w Moskwie, zm. 13 grudnia 1953 tamże) – radziecki generał porucznik, Bohater Związku Radzieckiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Moskwie w rodzinie woźnego. Ukończył 3-klasową szkołę powszechną. Następnie pracował jako zecer w drukarni w Moskwie.

Pracując nawiązał kontakty z działaczami rewolucyjnymi i w 1913 roku wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików). W listopadzie aresztowany i po miesięcznym pobycie w więzieniu, wywieziony został do Tuły, gdzie dalej pracował jako zecer. W listopadzie 1914 roku powtórnie aresztowany i skazany na zesłanie do guberni jenisejskiej.

W sierpniu 1916 roku powołany do armii rosyjskiej, wziął udział w rewolucji lutowej w Piotrogrodzie. Od sierpnia 1917 roku walczył na froncie rumuńskiej, jako podoficer w sekcji karabinów maszynowych. Zdemobilizowany w lutym 1918 roku, wrócił do Moskwy, gdzie pracował jako pracownik magazynowy.

W czerwcu 1918 roku wstąpił do Armii Czerwonej, brał udział w wojnie domowej. Brał udział w walkach na Froncie Zachodnim kolejno jako cekaemista, zastępca komisarza i komisarz pułku oraz pomocnik komisarza brygady strzeleckiej. Od 1920 roku walczy na terenie południowej Rosji, uczestnicząc w walkach o Symbirsk i Samarę, będąc dowódcą kompanii i batalionu strzeleckiego.

Po zakończeniu wojny domowej kolejno dowódca kompanii strzeleckiej, pomocnik dowódcy batalionu i dowódca batalionu. W latach 1924 – 1927 słuchacz Akademii Wojskowej im. Frunzego, następnie zastępca dowódcy pułku ds. liniowych. W 1930 roku ukończył uzupełniający kurs dla wyższych dowódców i został dowódcą pułku strzeleckiego, a potem szefem 4 oddziału Dowództwa Artylerii Armii Czerwonej i zastępcą szefa ds. uzbrojenia strzeleckiego Głównego Dowództwa Artylerii Armii Czerwonej.

W 1935 roku ukończył wyższy kurs dowódców w Wojskowej Akademii Mechanizacji i Motoryzacji Armii Czerwonej. Następnie był dowódcą pułku, dywizji i 14 Korpusu Strzeleckiego. W październiku 1941 roku został inspektorem piechoty, a następnie szef wydziału wyszkolenia bojowego Moskiewskiego Okręgu Wojskowego.

Po ataku Niemiec na ZSRR początkowo nadal szef wydziału, a od września 1941 roku dowódca 324 Dywizji Strzeleckiej, dowodząc nią w czasie walk w rejonie Tuły oraz w czasie operacji rżewsko-wiaziemskiej w 1942 roku. W marcu 1942 roku został zastępcą dowódcy 16 Armii, faktycznie dowodził nią do maja 1942 roku w związku z tym, że jej dowódca gen. mjr Konstanty Rokossowski przebywał w szpitalu gdzie leczył rany.

W czerwcu 1942 roku został dowódcą 9 Korpusu Strzeleckiego Gwardii i jako jego dowódca wziął udział w walkach o miasto Bielow. W październiku 1942 roku został dowódcą 20 Armii. Armią ta dowodzi w czasie operacji zaczepnej rżewsko-syczewskiej. Dowodzona przez niego armia nie zdołała przełamać linii wroga a przy tym doznała znacznych strat, w związku z tym na wniosek dowódcy frontu gen. armii Gieorgija Żukowa został odsunięty od dowodzenia armią w grudniu 1942 roku. Po kilku dniach został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 29 Armii.

W lutym 1943 roku został dowódcą 24 Korpusu Strzeleckiego. Dowodził nim w czasie bitwy na łuku kurskim, a następnie w wyzwalaniu prawobrzeżnej Ukrainy. We wrześniu 1943 roku korpus sforsował Dniepr na północ od Kijowa i zdobył przyczółek. Za to w dniu 17 października 1943 roku otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Następnie dowodził tym korpusem w czasie operacji żytomiersko-berydyczowskiej, równo-łuckiej, proskurowsko-czernichowskiej i lwowsko-sandomierskiej.

We wrześniu 1944 roku został zastępcą dowódcy 38 Armii i brał udział w operacji dukielsko-preszowskiej, zachodniokarpackiej, morawsko-ostrawskiej i praskiej. W czasie operacji zachodniokarpackiej dowodził wydzieloną grupą, która zajęła Nowy Sącz.

Po zakończeniu wojny nadal zastępca dowódcy 38 Armii, a następnie na tym samym stanowisku w 13 Armii i naczelnik Katedry Wojskowej Moskiewskiego Instytutu Inżynieryjno-Ekonomicznego. W 1953 roku przeniesiony do rezerwy.

Mieszkał i zmarł w Moskwie, pochowany został na cmentarzu Nowodziewiczym.

Awanse[edytuj | edytuj kod]

kombrig (13 lutego 1938)
komdiw (9 lutego 1939)
generał-major (4 czerwca 1940 – w związku ze zmianą stopni w Armii Czerwonej)
generał-lejtnant (17 stycznia 1944)

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego
Order Lenina (dwukrotnie)
Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie)
Order Suworowa kl. II
Order Bohdana Chmielnickiego kl. II
Order Czerwonej Gwiazdy
Czechosłowacki Wojskowy Order Lwa Białego „Za zwycięstwo” kl. II
Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Великая Отечественная. Командармы. Военный биографический словарь. Moskwa: Кучково поле, 2005, s. 92-93. ISBN 5-86090-113-5. (ros.).
Кирюхин Николай Иванович. Герои Страны. [dostęp 2011-12-02]. (ros.).