Obedska bara

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Obedska bara
Обедска бара
Ilustracja
Obedska bara w 2023 roku
specjalny rezerwat przyrody
Państwo

 Serbia

Prowincja autonomiczna

 Wojwodina

Data utworzenia

1951, 1968, 1994[1][2]

Akt prawny

Uredba o zaštiti specijalnog rezervata prirode „Obedska bara”, „Sl. glasnik RS”, br. 56/94[2]

Powierzchnia

9820 ha[2]

Powierzchnia otuliny

19 611 ha[2]

Położenie na mapie Wojwodiny
Mapa konturowa Wojwodiny, na dole znajduje się punkt z opisem „Obedska bara”
Położenie na mapie Serbii
Mapa konturowa Serbii, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Obedska bara”
Ziemia44°42′48,2″N 20°00′24,6″E/44,713389 20,006833
Multimedia w Wikimedia Commons

Obedska bara (serb. Обедска бара) – obszar chroniony znajdujący się w północno-zachodniej Serbii, w południowej części Prowincji Autonomicznej Wojwodiny i historycznego Sremu, w granicach gmin Pećinci i Ruma, obejmujący rozległy, okresowo zalewany teren bagienny położony wzdłuż rzeki Sawy, z licznymi stawami, starorzeczami oraz podmokłymi łąkami i lasami.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Obedska bara z lotu ptaka (2021)

Obedska bara już w XIX wieku (od 1874 roku[2]) była ściśle chronionym terenem łowieckim należącym do monarchii austro-węgierskiej, a po I wojnie światowej – do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców[1]. Polowania, głównie na ptactwo wodne, urządzali tu członkowie rodów królewskich oraz przedstawiciele szlachty[1]. Instytucjonalną ochroną obszar został po raz pierwszy objęty w 1951 roku[1]. W 1968 roku na tym terenie utworzono rezerwat przyrody składający się z trzech części o różnym stopniu ochrony o łącznej powierzchni 17 501 ha. W 1977 roku wpisano go jako pierwszy obiekt z Serbii na listę konwencji ramsarskiej[1][3]. W 1994 roku jego ochronę ujednolicono, ustanawiając specjalny rezerwat przyrody (serb. специјални резерват природе / specijalni rezervat prirode) Obedska bara o powierzchni 9820 ha[4][3].

Od 1989 roku Obedska bara oraz przylegające do niej obszary o łącznej powierzchni 48 265 ha stanowią także ostoję ptaków IBA organizacji BirdLife International[1][5].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Grzybienie białe w Obedskiej barze (2008)

Kompleks Obedskiej bary znajduje się między wsiami Obrež, Ašanja, Kupinovo i Progar a rzeką Sawą[1]. Głównym elementem tego obszaru jest starorzecze Sawy, której główny nurt płynie współcześnie bardziej na południe, mające formę podkowy o maksymalnej szerokości ok. 750 m, rozciągającej się na długość ok. 13,5 km i szerokość ok. 5,5 km[1][6]. Rezerwat oraz tereny przyległe stanowią największą równinę aluwialną w Serbii o powierzchni ok. 12 tys. ha[5]. Obedska bara łączy siedliska bagienne, łąkowe, leśne oraz wodne, a na terenie tym wykazano występowanie ponad 30 różnych zbiorowisk roślinnych[5]. Licznie występują tu rzadkie gatunki chronionych roślin i zwierząt (zwłaszcza reprezentujące ichtio- i awifaunę)[1][2].

Do rzadkich gatunków roślin na terenie Obedskiej bary należą m.in. grzybienie białe (Nymphaea alba L.), osoka aloesowata (Stratiotes aloides L.), nerecznica błotna (Thelypteris palustris Schott)[2], żabiściek pływający (Hydrocharis morsus-ranae L.) oraz tatarak (Acorus sp.) i kosaćce (Iris sp.)[2]. Brzegi stawów licznie porasta trzcina[3], w podmokłych lasach rosną zaś m.in. dąb szypułkowy (Quercus robur L.), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.), topola czarna (Populus nigra L.) i biała (P. alba L.), grab (Carpinus betulus L.), wiąz (Ulmus minor Mill.) oraz klon polny (Acer campestre L.)[2].

Do najważniejszych gatunków zwierząt żyjących na tym obszarze zaliczane są ptaki, takie jak bielik (Haliaeetus albicilla), bocian czarny (Ciconia nigra), kania czarna (Milvus migrans) oraz różne gatunki czapli[4][2]. Rzeka Sawa oraz jej obszary zalewowe stanowią miejsce tarła szczupaka pospolitego i piskorza[2]. Poza tym występują tu żółwie błotne (Emys orbicularis), węże z rodzaju Natrix, płazy z rodzajów Rana, Bufo i Bombina oraz traszki z rodzaju Triturus[2]. Ze ssaków występują bobry, kuny i żbiki, a także nietoperze[2].

Krajobraz kulturowy na terenie rezerwatu tworzą ruiny twierdzy Kupinik(inne języki) z 1388 roku[2], pozostałości klasztoru Obed(inne języki) z końca XV[1] lub początku XVI wieku[2] znanego również jako cerkiew Matki Angeliny[1] oraz cerkiew św. Łukasza w Kupinovie(inne języki)[2].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Obedska bara (2021)
    Obedska bara (2021)
  • Podmokłe lasy nad Sawą (2006)
    Podmokłe lasy nad Sawą (2006)
  • Czapla modronosa (2018)
    Czapla modronosa (2018)
  • Żółw błotny (2018)
    Żółw błotny (2018)
  • Osoka aloesowata (2023)
    Osoka aloesowata (2023)
  • Obedska bara zimą (2009)
    Obedska bara zimą (2009)
  • Monaster Obed (2014)
    Monaster Obed (2014)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Obedska Bara Special Nature Reserve [online], savaparks.eu [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Специјални резерват природе „Обедска бара”. [w:] Република Србија. Аутономна покрајина Војводина. Покрајински секретаријат за урбанизам и заштиту животне средине [on-line]. ekourbapv.vojvodina.gov.rs. [dostęp 2024-01-08]. (serb.).
  3. ↑ a b c Obedska Bara – Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  4. ↑ a b Specijalni rezervat prirode Obedska bara [online], savaparks.eu [dostęp 2024-01-07] (serb.).
  5. ↑ a b c Obedska bara RS009 [online], BirdLife Data Zone [dostęp 2024-01-07].
  6. ↑ Obedska Bara – Information Sheet on Ramsar Wetlands (RIS). 1977-03-28. [dostęp 2024-01-08]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obedska_bara&oldid=72895667”