Owczarek australijski (typ amerykański)
 Owczarek australijski o umaszczeniu blue merle | |
| Inne nazwy |
Aussie, Australian Shepherd |
|---|---|
| Kraj patronacki | |
| Wymiary | |
| Wysokość |
51-58 cm (pies) |
| Masa |
16-34 kg |
| Klasyfikacja | |
| FCI |
Grupa I, Sekcja 1, |
| AKC |
Herding |
| ANKC |
Grupa 5 – Working Dogs |
| CKC |
Grupa 7 – Herding |
| KC(UK) |
Pastoral |
| NZKC |
Working |
| UKC |
Grupa 6 – Herding Dog |
| Wzorce rasy | |
Owczarek australijski (typ amerykański) – jedna z ras psów, należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających, zaklasyfikowana do sekcji psów pasterskich (owczarskich). Nie podlega próbom pracy[1].
Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]
Owczarek ten został wyhodowany w USA. Na temat powstania rasy istnieje wiele teorii. Dokładnie nie wiadomo, jak przebiegało jej kształtowanie. Uważa się, że protoplastami aussie były owczarki przywożone przez osadników z różnych krajów, m.in. z Anglii. Na terenie Stanów Zjednoczonych dochodziło do wielu krzyżówek tych psów. Tak powstawała rasa spełniająca kryteria wszechstronnego psa pasterskiego i stróżującego. W XVIII wieku do zachodnich Stanów wraz z baskijskimi pasterzami z Australii dotarły nowe psy pasterskie. Część z nich wywodziła się od psów ze szczątkowym ogonem, zwanych „smithfield dog”, i od collie o umaszczeniu merle. Psy średniego wzrostu są nazywane „little blue dog”, zrobiły wielkie wrażenie na amerykańskich farmerach. Zaczęto je krzyżować z rodzimymi owczarkami i nadano nazwę „owczarek australijski”[potrzebny przypis].
W dobrych warunkach dożywają około 13 lat.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Oczy[edytuj | edytuj kod]
Dopuszczalne są różne kolory oczu, takie jak: złote, zielone, piwne, brązowe, bursztynowe lub niebieskie. Owczarki australijskie mogą również mieć jedno oko niebieskie, a drugie brązowe lub niebiesko-brązowe. Zazwyczaj aussie o umaszczeniu czarnym mają oczy brązowe, a o umaszczeniu czekoladowym – bursztynowe.
Ogon[edytuj | edytuj kod]
Owczarek australijski może mieć długi lub krótki (nbt -natural bobtail) ogon. Niektóre szczenięta rodzą się z ogonem szczątkowym (ang. nbt - natural bobtail) różnej długości - od całkowitego braku po ogon prawie pełnej długości. Ogon szczątkowy spowodowany jest mutacją dominującą. Kopiowanie przeprowadza się często w tych krajach, w których nie ma takiego zakazu, dla ujednolicenia wyglądu rasy.
Szata i umaszczenie[edytuj | edytuj kod]
Okrywa włosowa średniej długości, prosta lub lekko falista, nieprzemakalna, dłuższa sierść tworzy grzywę, pióra i portki. Kolory podstawowe to czarny i czekoladowy. Te kolory modyfikowane są przez gen merle, co daje 4 podstawowe umaszczenia. Do tego psy mogą mieć podpalania i białe znaczenia. W sumie daje to 16 możliwych kombinacji:
Czarny (black)
- self black (cały czarny)
- black bicolor (czarny z białymi znaczeniami)
- black tricolor (czarny z podpalaniem i białymi znaczeniami)
- black and tan (czarny z podpalaniem) *Uwaga: w języku angielskim „tan” określane jest także jako „copper points"
Czekoladowy, wątrobiany (red)[2]
- self red (cały czekoladowy)
- red bicolor (czekoladowy z białymi znaczeniami)
- red tricolor (czekoladowy z podpalaniem i białymi znaczeniami)
- red and tan (czekoladowy z podpalaniem)
Blue merle
- self blue merle (niebieski marmurek bez dodatkowych znaczeń)
- blue merle and white (niebieski marmurek z białymi znaczeniami)
- blue merle and tan points (niebieski marmurek z podpalaniem)
- blue merle, tan (copper) and white (niebieski marmurek z podpalaniem i białymi znaczeniami)
Red merle (czekoladowy marmurek)
- self red merle (czekoladowy marmurek bez dodatkowych znaczeń)
- red merle and white (czekoladowy marmurek z białymi znaczeniami)
- red merle and tan points (czekoladowy marmurek z podpalaniem)
- red merle, tan (copper) and white (czekoladowy marmurek z podpalaniem i białymi znaczeniami)
Zdrowie[edytuj | edytuj kod]
- Dysplazja stawów biodrowych
- Dysplazja stawów łokciowych
- Epilepsja
- CEA - choroba oczu collie
- PRA - postępujący zanik siatkówki
Pielęgnacja[edytuj | edytuj kod]
Owczarek australijski ma tendencję do linienia przez co trzeba poświęcić nieco więcej uwagi jego pielęgnacji. Aussie powinien być czesany codziennie. Miękka sierść za uszami ma tendencję do filcowania się pod wpływem wilgoci.
Temperament[edytuj | edytuj kod]
Owczarki australijskie potrzebują wiele aktywności fizycznej oraz psychicznej, inaczej mogą sprawiać kłopoty. Sprawdzają się w dyscyplinach kynologicznych tj: (agility, dog frisbee, flyball). Z reguły nieufne wobec obcych, przywiązują się do jednej rodziny. Nie sprawia problemów w kontaktach z innymi psami, zwierzętami domowymi oraz dziećmi.
Użytkowość[edytuj | edytuj kod]
Owczarki australijskie są wykorzystywane w pasterstwie, sporcie, ratownictwie, spokojniejsze osobniki nadają się do terapii chorych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. s. 45.
- ↑ Angielskie słowo „red” (rudy), może wprowadzać w błąd, bo tak określa się w różnych rasach różne umaszczenia pod względem genetycznym, dlatego w języku polskim przyjęło się używać bardziej prawidłowej nomenklatury - w tym wypadku słowa „czekoladowy”, co jednoznacznie wskazuje na psa brązowego z brązowym pigmentem nosa, śluzówek itp. (umaszczenie warunkowane przez brązową eumelaninę a nie żółtą czy rudą feomelaninę, jak dzieje się np. u biszkoptowych labradorów czy seterów irlandzkich)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2012. ISBN 978-83-7705-179-5.
- Eva Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 1998, s. 172. ISBN 83-7073-122-8.