Pampuchy
Pampuchy (pączki/bułki/kluski na parze, pyzy (drożdżowe), kluski parowe, parzaki, parowańce, parowce, buchty) – w kuchni polskiej, rodzaj pączków[1] (klusek, pyz) z drożdżowego ciasta gotowanych na parze. Ugotowana kluska ma kształt kulisty, płaski od spodu, a konsystencję sprężystą, pulchną i miękką[2][3]. Bułki na parze podaje się na ciepło: na słodko (np. z dżemem lub owocami) albo na słono (np. z sosem albo jako dodatek do mięs).
Pyzy w postaci półproduktu do przygotowania w kuchennej łaźni parowej można kupić w sklepach spożywczych.
Czasami pampuchami zwane jest danie deserowe oznaczające placki wyrobione z mąki pszennej i smażone na tłuszczu (racuchy).[potrzebny przypis]
Kujawy
Wyrób z Kujaw, nazwany „Bułki na parze / Pampuchy z Kujaw”, znajduje się od 1 lutego 2017 na „Liście produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi[2].
Potrawa ta należała dawniej do codziennego menu kuchni kujawsko-pomorskiej jako danie obiadowe lub przekąska[2]. Podawane z sosami, na słono także z mięsem oraz na słodko z kwaśną śmietaną i cukrem lub z owocami[2].
Lubelszczyzna
Na „Liście produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajdują się:
- „Parowańce z kaszą jaglaną” – pochodząca z okolic wsi Kąkolewnica w województwie lubelskim potrawa w formie pyz z mało słodkim nadzieniem z kaszy jaglanej[4];
- „Parowańce brzozowickie z kapustą i grzybami” – pochodząca z okolic wsi Brzozowica Mała w gminie Kąkolewnica potrawa w formie pyz z lekko słonym nadzieniem z leśnych grzybów i kapusty[5].
- „Parowańce z serem” – pochodząca z okolic wsi Kąkolewnica w województwie lubelskim potrawa w formie pyz ze słodkawym lub słonym nadzieniem z białego sera[6].
- „Parowańce żakowolskie z soczewicą” – pochodząca z okolic wsi Żakowola Poprzeczna w gminie Kąkolewnica potrawa w formie pyz z lekko słonym nadzieniem z ugotowanej, zmielonej soczewicy z dodatkiem smażonej cebuli[7].
Wielkopolska
W Poznańskiem (gw. kluchy na łachu[8], parowce[9], kluchy z łacha, kluchy na lumpie) ciasto przyrządza się z zaczynu drożdżowego (drożdże z dodatkiem niewielkich ilości mleka, mąki, cukru i soli), który następnie mieszany jest z właściwymi składnikami ciasta (mąka, jaja, mleko). Do wyrobionego ciasta dodaje się roztopioną margarynę[8]. Garnek z wrzącą wodą obwiązywany jest lnianą ściereczką, na którą układane są kulki z przygotowanego ciasta drożdżowego – po przykryciu są gotowane przez ok. 20 minut[8]. Tradycyjnie polegało to na obwiązaniu garnka z wodą fragmentem niezbyt napiętego kawałka płótna, na który układało się pyzy (stąd nazwa "z łacha"), całość zaś przykrywało się pokrywką. Gotowe kluski podawane wraz z modrą kapustą i pieczoną kaczką z jabłkami stanowią typowy dla poznańskiego uroczysty obiad.
W Kaliskiem (pyzy, parówki, pampuchy) ciasto na pyzy przygotowuje się z zaczynu drożdżowego z dodatkiem mleka, cukru i mąki wyrabianego z mąką, jajami, masłem i dodatkiem soli. Tradycyjnie podaje się je do pieczonego schabu i słodko-kwaśnej zasmażanej białej kapusty lub nadziewane owocami z topionym masłem, cukrem i cynamonem.
Górny Śląsk
Na Górnym Śląsku (buchty[3], porównaj ciasto „buchty”) podawane są zazwyczaj z kompotem z jagód (czarnych borówek), powidłami, wieprzowiną, kapustą kiszoną lub polane topionym masłem i posypane cukrem.
Wyrób ze Śląska Opolskiego, nazwany „Buchty śląskie, czyli kluski drożdżowe gotowane na parze”, znajduje się od 6 marca 2007 na „Liście produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi[3].
Zobacz też
- knedliki – potrawa kuchni czeskiej i słowackiej
- baozi – potrawa kuchni chińskich
- idli – potrawa kuchni południowoindyjskiej
- ↑ hasło „pampuch”. [w:] Słownik języka polskiego [on-line]. Wydawnictwo Naukowe PWN SA. [dostęp 2014-08-30].
- ↑ a b c d Bułki na parze / Pampuchy z Kujaw. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. kujawsko-pomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 3 marca 2017].
- ↑ a b c Buchty śląskie, czyli kluski drożdżowe gotowane na parze. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. opolskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 3 marca 2017].
- ↑ Parowańce z kaszą jaglaną. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. lubelskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 29 sierpnia 2015].
- ↑ Parowańce brzozowickie z kapustą i grzybami. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. lubelskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 29 sierpnia 2015].
- ↑ Parowańce z serem. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. lubelskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 29 sierpnia 2015].
- ↑ Parowańce żakowolskie z soczewicą. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. lubelskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 29 sierpnia 2015].
- ↑ a b c Pyzy poznańskie (kluchy na łachu). [w:] Kuchnia wielkopolska [on-line]. Poznań — Miejski Informator Multimedialny. [dostęp 2013-04-29].
- ↑ Wstęp. [w:] Kuchnia wielkopolska [on-line]. Poznań — Miejski Informator Multimedialny. [dostęp 2013-04-29].