Pentaerytrytol
| |||||||||||||||||||||||||
Próbka pentaerytrytolu | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
C5H12O4 | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inne wzory |
C(CH2OH)4 | ||||||||||||||||||||||||
Masa molowa |
136,15 g/mol | ||||||||||||||||||||||||
Wygląd |
biały, bezwonny, krystaliczny proszek | ||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||
DrugBank | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||
Pochodne |
pentryt (tetraazotan) | ||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
Pentaerytrytol, pentaerytryt, C(CH
2OH)
4 – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi polihydroksylowych. Jest tetraolem zbudowanym ze szkieletu neopentanu podstawionego czterema pierwszorzędowymi grupami hydroksylowymi.
Został otrzymany w roku 1891 przez Bernharda Tollensa (1841–1918) i jego ucznia, P. Wiganda, w reakcji acetaldehydu i formaldehydu w środowisku zasadowym[3]:
Po zagęszczeniu mieszaniny reakcyjnej pentaerytrytol wydziela się w formie krystalicznej[3].
Ulega łatwo estryfikacji z kwasem azotowym i wykorzystywany jest jako substrat do produkcji materiału wybuchowego pentrytu (tetraazotanu pentaerytrytolu)[4]. Tetraestry z kwasami karboksylowymi stosowane są jako ciecze elektroizolacyjne[5][6].
Stosuje się go także do otrzymywania stabilizatorów poli(chlorku winylu)[potrzebny przypis].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 3-414, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b c Pentaerytrytol [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, numer katalogowy: 236241 [dostęp 2022-10-28] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b B. Tollens , P. Wigand , Ueber den Penta-Erythrit, einen aus Formaldehyd und Acetaldehyd synthetisch hergestellten vierwerthigen Alkohol, „Justus Liebig's Annalen der Chemie”, 265 (3), 1891, s. 316–340, DOI: 10.1002/jlac.18912650303 [dostęp 2022-10-28] (niem.).
- ↑ pentryt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-10-28] .
- ↑ Peter Kurzweil i inni, Environmental Impact and Aging Properties of Natural and Synthetic Transformer Oils under Electrical Stress Conditions, „Advanced Sustainable Systems”, 5 (8), 2021, s. 2100079, DOI: 10.1002/adsu.202100079 (ang.).
- ↑ Maciej Lalik , Marcin Maleska , Maciej Zdanowski , Badania podstawowych właściwości fizycznych i elektrycznych estru Midel 7131®, 2018, DOI: 10.21008/J.1897-0737.2018.94.0029 .