Petru Groza

Petru Groza
Data i miejsce urodzenia	7 grudnia 1884 ; Băcia
Data i miejsce śmierci	7 stycznia 1958 ; Bukareszt
	Premier Rumunii
Okres	od 6 marca 1945; do 2 czerwca 1952
Przynależność polityczna	Front Oraczy
Poprzednik	Nicolae Rădescu
Następca	Gheorghe Gheorghiu-Dej
	Przewodniczący Prezydium Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Rumuńskiej Republiki Ludowej
Okres	od 12 czerwca 1952; do 7 stycznia 1958
Poprzednik	Constantin Parhon
Następca	Ion Gheorghe Maurer
	Wiceprzewodniczący Rady Ministrów Rumunii
Okres	od 4 listopada 1944; do 28 lutego 1945
Przynależność polityczna	Front Oraczy
	Minister robót publicznych Rumunii
Okres	od 30 marca 1926; do 14 lipca 1926
Poprzednik	Trajan Moszojo
Następca	Konstantin Meissner
	Minister bez teki Rumunii
Okres	od 16 kwietnia 1921; do 16 grudnia 1921
Następca	Demetrius Bogos
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Petru Groza (ur. 7 grudnia 1884 w miejscowości Băcia, zm. 7 stycznia 1958 w Bukareszcie) – rumuński polityk, premier w latach 1945–1952, Przewodniczący Prezydium Wielkiego Zgromadzenia Narodowego (głowa państwa rumuńskiego) w latach 1952–1958.

Życiorys

Przez swoich przeciwników politycznych nazywany Czerwonym Burżujem, był jedną z głównych postaci na politycznej scenie Rumunii w okresie międzywojennym. Po wojnie został premierem rządu koalicyjnego w latach 1945–1952. Groza założył radykalną organizację rolników nazywaną Frontem Oraczy (rum. Frontul Plugarilor) w czasie Wielkiego Kryzysu. Został premierem 6 marca 1945, gdy generał Nicolae Rădescu, desygnowany przez króla Michała I premierem Rumunii 7 grudnia 1944 w nadziei powstrzymania pełzającego przejmowania władzy przez komunistów przy wsparciu Armii Czerwonej i NKWD^[a], został zmuszony do rezygnacji przez komisarza ludowego ds. zagranicznych ZSRR Andrieja Wyszynskiego w konsekwencji ustaleń konferencji jałtańskiej. W czasie rządów Grozy, w grudniu 1947, rumuński monarcha zmuszony został do abdykacji i opuszczenia Rumunii po tym, jak państwo stało się oficjalnie republiką ludową. Pomimo iż jego władza jako premiera była uzależniona od wsparcia ZSRR (nie był członkiem Rumuńskiej Partii Robotniczej, lecz przywódcą jej satelickiego ugrupowania - Frontu Oraczy), Groza utrzymywał się na tym stanowisku do czasu zastąpienia go przez Gheorghe Gheorghiu-Deja w 1952 roku.

W 1948 otrzymał Order Odrodzenia Polski I klasy^[1].

Uwagi

↑ Bezpośrednio po obaleniu pod kierownictwem króla Michała I rządów Iona Antonescu i przejściu Rumunii na stronę koalicji antyhitlerowskiej premierem został Constantin Sănătescu.

Przypisy

↑ Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 48.

[sanat-1] Bezpośrednio po obaleniu pod kierownictwem króla Michała I rządów Iona Antonescu i przejściu Rumunii na stronę koalicji antyhitlerowskiej premierem został Constantin Sănătescu.

[ws-2] Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 48.

[a-4] Jako wiceprzewodniczący

[b-5] Kolegialna głowa państwa

[c-6] Głowa państwa jako przewodniczący Frontu Ocalenia Narodowego (1989–1990), a następnie
przewodniczący Tymczasowej Rady Jedności Narodowej (1990)

[d-7] Jako przewodniczący Senatu

[a]

[1]

[A]

[B]

[C]

[D]

Księstwo Rumunii	Barbu Catargiu Apostol Arsache (p.o.) Nicolae Crețulescu Mihail Kogălniceanu Constantin Bosianu Nicolae Crețulescu Ion Ghica Lascăr Catargiu Ion Ghica Constantin A. Crețulescu Ștefan Golescu Nicolae Golescu Dimitrie Ghica Alexandru G. Golescu Manolache Costache Epureanu Ion Ghica Lascăr Catargiu Ion Emanuel Florescu Manolache Costache Epureanu Ion Brătianu
Królestwo Rumunii	Dimitrie Brătianu Ion Brătianu Theodor Rosetti Lascăr Catargiu Gheorghe Manu Ion Emanuel Florescu Lascăr Catargiu Dimitrie Sturdza Petre S. Aurelian Dimitrie Sturdza Gheorghe Cantacuzino Petre P. Carp Dimitrie Sturdza Gheorghe Cantacuzino Dimitrie Sturdza Ion I.C. Brătianu Petre P. Carp Titu Maiorescu Ion I.C. Brătianu Alexandru Averescu Alexandru Marghiloman Constantin Coandă Ion I.C. Brătianu Artur Văitoianu Alexandru Vaida-Voievod Alexandru Averescu Take Ionescu Ion I.C. Brătianu Alexandru Averescu Barbu Știrbey Ion I.C. Brătianu Vintilă Brătianu Iuliu Maniu Gheorghe Mironescu Iuliu Maniu Gheorghe Mironescu Nicolae Iorga Alexandru Vaida-Voievod Iuliu Maniu Alexandru Vaida-Voievod Ion Duca Constantin Anghelescu (p.o.) Gheorghe Tătărescu Octavian Goga Miron Cristea Armand Călinescu Gheorghe Argeșanu Constantin Argetoianu Gheorghe Tătărescu Ion Gigurtu Ion Antonescu Constantin Sănătescu Nicolae Rădescu Petru Groza
Rumuńska Republika Ludowa Socjalistyczna Republika Rumunii	Petru Groza Gheorghe Gheorghiu-Dej Chivu Stoica Ion Gheorghe Maurer Manea Mănescu Ilie Verdeț Constantin Dăscălescu
Republika Rumunii	Petre Roman Theodor Stolojan Nicolae Văcăroiu Victor Ciorbea Gavril Dejeu (p.o.) Radu Vasile Alexandru Athanasiu (p.o.) Mugur Isărescu Adrian Năstase Eugen Bejinariu (p.o.) Călin Popescu-Tăriceanu Emil Boc Cătălin Predoiu (p.o.) Mihai Răzvan Ungureanu Victor Ponta Gabriel Oprea (p.o.) Victor Ponta Gabriel Oprea (p.o.) Victor Ponta Sorin Cîmpeanu (p.o.) Dacian Cioloș Sorin Grindeanu Mihai Tudose Mihai-Viorel Fifor (p.o.) Viorica Dăncilă Ludovic Orban Nicolae Ciucă (p.o.) Florin Cîțu Nicolae Ciucă Cătălin Predoiu (p.o.) Marcel Ciolacu

Przewodniczący Tymczasowego Prezydium	Constantin Parhon (1947–1948) Ștefan Voitec, Gheorghe Stere, Ion Niculi i Mihail Sadoveanu (p.o., 1947–1948)^[A]
Przewodniczący Prezydium Wielkiego Zgromadzenia Narodowego	Constantin Parhon (1948–1952) Petru Groza (1952–1958) Mihail Sadoveanu i Anton Moisescu (p.o., 1958)^[A] Ion Gheorghe Maurer (1958–1961)
Przewodniczący Rady Państwa	Gheorghe Gheorghiu-Dej (1961–1965) Ion Gheorghe Maurer, Ștefan Voitec i Avram Bunaciu (p.o., 1965)^[A] Chivu Stoica (1965–1967) Nicolae Ceaușescu (1967–1989)
Prezydenci	Nicolae Ceaușescu (1974–1989) Front Ocalenia Narodowego (1989)^[B] Ion Iliescu (1989–1990)^[C] Ion Iliescu (1990–1996) Emil Constantinescu (1996–2000) Ion Iliescu (2000–2004) Traian Băsescu (2004–2014) Nicolae Văcăroiu (p.o., 2007)^[D] Crin Antonescu (p.o., 2012)^[D] Klaus Iohannis (od 2014)