Adrian Năstase

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Adrian Năstase
Adrian Năstase3.jpg
Data i miejsce urodzenia 22 czerwca 1950
Bukareszt
Premier Rumunii
Okres od 28 grudnia 2000
do 21 grudnia 2004
Przynależność polityczna Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik Mugur Isărescu
Następca Eugen Bejinariu (p.o.)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Adrian Năstase (ur. 22 czerwca 1950 w Bukareszcie) – polityk rumuński. Prawnik, specjalista prawa międzynarodowego, absolwent Wydziału Prawa oraz Wydziału Historii i Filozofii Uniwersytetu w Bukareszcie.

Kariera przed rewolucją 1989 roku[edytuj]

W epoce Ceausescu Năstase, mimo młodego wieku, często brał udział w konferencjach międzynarodowych, wygłaszając i publikując artykuły krytykujące „zachodnią koncepcję praw człowieka”[1]. M.in. w 1989 brał udział w rumuńsko-sowieckiej konferencji młodzieżowej w Moskwie i w XIII Światowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Pjongjangu. Jako prawnik z Instytutu Badań Prawnych udzielił także wywiadu gazecie „Komsomolskaja Prawda”, w którym krytykował pieriestrojkę w ZSRR mówiąc, że Gorbaczow zniszczy komunizm i doprowadzi do przywrócenia kapitalizmu. Jako modelowy przykład podawał „pieriestrojkę” Ceausescu, którą ten przeprowadził w Rumunii już w latach 60. XX w. Krytykował też Gorbaczowa, który w czasie wizyty w Bukareszcie w maju 1987 nalegał na konieczność reform w Rumunii[2].

Po przełomie[edytuj]

Od 1990 Năstase był deputowanym do rumuńskiego parlamentu, w latach 1990–1992 ministrem spraw zagranicznych, w latach 1992–1996 i 2004–2006 przewodniczącym izby deputowanych, a od 1996 do 2000 wiceprzewodniczącym i szefem socjaldemokratycznej opozycji parlamentarnej.

Od grudnia 2000 był premierem Rumunii, od stycznia 2001 także przewodniczącym Partii Socjaldemokratycznej. W czasie jego rządów Rumunia przystąpiła do NATO (członkiem tej organizacji została 29 marca 2004) i prowadziła rozmowy akcesyjne o wstąpieniu do Unii Europejskiej. Przegrał wybory prezydenckie w grudniu 2004 z Traianem Băsescu stosunkiem głosów 51,23%:48,77% (mimo lepszego od kontrkandydata wyniku w pierwszej turze, w której uzyskał 40,94% głosów) i zrezygnował ze stanowiska premiera (20 grudnia 2004). Od 21 grudnia 2004 do 15 marca 2006 roku ponownie przewodniczył izbie deputowanych.

Wyrok za korupcję i szantaż[edytuj]

Adrian Năstase zrezygnował ze stanowiska przewodniczącego niższej izby parlamentu 15 marca 2006 w wyniku oskarżeń o korupcję[3]. Adrian Năstase został ostatecznie skazany 20 czerwca 2012 na karę dwóch lat pozbawienia wolności za defraudację 1,5 miliona euro przeznaczonych na swoją kampanię wyborczą[4][5]. Kiedy policja przybyła do domu byłego premiera, aby go aresztować, Năstase postrzelił się w gardło, próbując rzekomo popełnić samobójstwo. Potem, ukrywając niegroźną ranę przed dziennikarzami, został przetransportowany na sześć dni do szpitala[6][7]. Uważa się, że była to próba tymczasowego uniknięcia aresztowania[6][8]. Năstase został zwolniony z zakładu karnego w marcu 2013 po odbyciu dziewięciu miesięcy z zasądzonego dwuletniego pozbawienia wolności.

W styczniu 2014 rumuński Sąd Najwyższy uznał, że Năstase, będąc premierem, przyjął łapówki o równowartości 638 tysięcy euro i skazał go za to na karę czterech lat pozbawienia wolności[4] oraz na karę trzech lat pozbawienia wolności za szantaż. Năstase bowiem w latach 2002–2004 wykorzystał swoją pozycję, aby z naruszeniem procedury celnej sprowadzić z Chin materiały budowlane i wyposażenie do domu i daczy w Bukareszcie. Wywierał wtedy presję na służby dyplomatyczne i celne w celu uzyskania pozwolenia na przywóz[9][10]. W Rumunii obowiązuje zasada absorpcji krótszej kary, więc nie wydłuży to okresu jego uwięzienia. Dana Năstase, jego żona, została uznana winną udziału w procederze i skazana na karę trzech lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Jako osoba skazana Năstase został 13 stycznia 2014 usunięty z palestry przez bukareszteńską Radę Adwokacką[11].

Przypisy

  1. ↑ Adrian Năstase. Drepturile omului, un concept retrogard. „Scinteia”. s. 2 (rum.). 
  2. ↑ Armand Gosu: 25 noiembrie 1989: Năstase, avocatul lui Nicolae Ceausescu (rum.). Evenimentul Zilei Onlin, 3 Decembrie 2004. [dostęp 2014-01-07].
  3. ↑ Rumunia osądzi za korupcję byłego premiera. gazeta.pl, 2006-11-15. [dostęp 2014-01-25].
  4. ↑ a b Były premier unijnego kraju skazany za korupcję. Dziennik.pl, 2014-01-06. [dostęp 2014-01-07].
  5. ↑ T.W.. Corruption in Romania: Năstase nailed. „The Economist”, 2012-01-31 (ang.). [dostęp 2014-01-07]. 
  6. ↑ a b Former PM Adrian Nastase, first time in public after being taken to jail. „Romania-Insider”, 2012-07-25 (ang.). [dostęp 2014-01-07]. 
  7. ↑ Dan Bilefsky: The Curse of Corruption in Europe's East (ang.). The New York Times.com, 2012-10-26. [dostęp 2014-01-16].
  8. ↑ Geta Roman: Ce îl aşteaptă pe Adrian Năstase la Jilava: cameră intimă pentru vizite, apă caldă cu program. (rum.). evz.ro, 2012-07-23. [dostęp 2014-01-16].
  9. ↑ Update 4: Adrian Năstase, condamnat la trei ani de închisoare cu suspendare pentru şantaj (rum.). RomaniaLibera.ro, 2012-03-30. [dostęp 2014-01-07].
  10. ↑ Romania ex-PM Adrian Nastase jailed in bribery case. „BBC”, 2014-01-06 (ang.). [dostęp 2014-01-07]. 
  11. ↑ Adrian Năstase a fost exclus din Baroul Bucureşti (rum.). România Liberă online, 2014-01-13. [dostęp 2014-01-16].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adrian_Năstase&oldid=49808589”