Phacophallus parumpunctatus

	Phacophallus parumpunctatus
	(Gyllenhaal, 1827)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Staphyliniformia
Rodzina	kusakowate
Podrodzina	kusaki
Plemię	wydłużaki
Rodzaj	Phacophallus
Gatunek	Phacophallus parumpunctatus
Synonimy
	Staphylinus parumpunctatus Gyllenhal, 1827; Gyrohypnus parumpunctatus (Gyllenhal, 1827); Xantholinus parumpunctatus (Gyllenhal, 1827); Leptacinus parumpunctatus (Gyllenhal, 1827); Gyrohypnus longicollis Stephens, 1833; Leptacinus longicollis (Stephens, 1833); Leptacinus ampliventris Jacquelin du Val, 1854; Leptacinus pallidipennis Motschulsky, 1858; Phacophallus pallidipennis (Motschulsky, 1858); Xantholinus radiosus Peyron, 1858; Xantholinus amissus Coquerel, 1860; Leptacinus breviceps C. Waterhouse, 1877; Leptacinus papuensis Fauvel, 1878; Leptacinus cephalicus LeConte, 1880; Leptacinus sardous Fiori, 1894; Leptacinus parumpunctatus var. fauveli Cameron, 1922;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Phacophallus parumpunctatus – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków. Znany ze wszystkich krain zoogeograficznych.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1827 roku przez Leonarda Gyllenhaala pod nazwą Staphylinus parumpunctatus. Jako lokalizacją typową wskazano Szwecję^[1].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o wąskim, wydłużonym ciele długości od 5,5 do 6,5 mm. Oskórek jest błyszczący, pozbawiony mikrorzeźby. Głowa jest czarna z czerwonobrunatnymi czułkami i głaszczkami, rozszerzająca się ku tyłowi w zarysie, o powierzchni pokrytej szeroko rozstawionymi, dużymi, głębokimi punktami, zaopatrzona w bardzo głębokie bruzdy czołowe, z których zewnętrzne osiągają środek jej długości. Przedplecze jest czarne, w zarysie zwężające się ku tyłowi, zaopatrzone w grzbietowe szeregi liczące po pięć lub sześć punktów. Pokrywy są dłuższe od przedplecza, czarne z brunatnymi bokami i tyłem. Na powierzchni każdej z nich znajdują się trzy nieregularne szeregi większych punktów. Barwa odnóży jest czerwonobrunatna. Odwłok jest czarny z brunatnym wierzchołkiem, pokryty rozproszonym, delikatnym punktowaniem. Genitalia samca cechują się edeagusem pozbawionym paramer^[2].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owad ten bytuje wśród rozkładających się szczątków organicznych. Częsty jest w środowiskach synantropijnych takich jak stajnie, obory, szklarnie i ziemia kompostowa^[2]^[3]. Szczyt pojawu postaci dorosłych przypada na jesień i wczesną wiosnę. Przylatają do sztucznych źródeł światła^[2].

Gatunek o szerokim zasięgu. W Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Grecji i europejskiej części Rosji^[4]. W Afryce stwierdzono jego występowanie na Azorach, Wyspach Kanaryjskich, Maderze^[4]^[5], w Maroku, Algierii, Tunezji, Libii, Egipcie, Wyspach Zielonego Przylądka, Etiopii, Gabonie, Beninie, Kongu, Kenii, Tanzanii, Południowej Afryce i Lesotho. W Azji znany jest z Syberii, Turcji, Japonii, Indii i Indonezji. W krainie australijskiej podawany jest z Nowej Gwinei, Nowej Kaledonii, Samoa, Australii i Hawajów. W Ameryce Północnej notowany jest z Kanady, Stanów Zjednoczonych i Antyli^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ L. Gyllenhal: Insecta Suecica. Classis I. Coleoptera sive Eleuterata. Tom. I. Pars IV. Cum appendice ad partes priores. Lipsiae: F. Fleischer, 1827, s. 480.
↑ ^a ^b ^c Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.
↑ ^a ^b Phacophallus parumpunctatus (Gyllenhal, 1827). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-11-26].
↑ ^a ^b Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.

[Gyllenhaal-1] L. Gyllenhal: Insecta Suecica. Classis I. Coleoptera sive Eleuterata. Tom. I. Pars IV. Cum appendice ad partes priores. Lipsiae: F. Fleischer, 1827, s. 480.

[Szujecki-2] Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.

[Burakowskietal-3] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.

[fe-4] Phacophallus parumpunctatus (Gyllenhal, 1827). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-11-26].

[Herman-5] Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]