Pilzno

Pilzno Plzeň
Śródmieście z katedry św. Bartłomieja
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	pilzneński
Powiat	Pilzno-miasto
Burmistrz	Martin Baxa
Powierzchnia	137,66 km²
Wysokość	430 m n.p.m.
Populacja (2005) • liczba ludności • gęstość	162 537 1336 os./km²
Nr kierunkowy	37
Kod pocztowy	301 00
Tablice rejestracyjne	P
Podział miasta	4 dzielnice
Położenie na mapie Czech Pilzno
49°44′N 13°22′E
Strona internetowa
Portal Czechy

Pilzno (czes. Plzeň, niem. Pilsen) – miasto w zachodnich Czechach, stolica kraju pilzneńskiego i kraju zachodnioczeskiego. Położone jest w kotlinie, gdzie zbiega się wiele potoków, tworząc rzekę Berounkę. Znane jest przede wszystkim z piwa Pilsner Urquell i zakładów Škoda Transportation.

Charakterystyka

Powierzchnia miasta wynosi 137,66 km², zamieszkuje je 164 180 osób (gęstość zaludnienia wynosi 1198 osób na kilometr kwadratowy). Powiat Pilzno-miasto jest powiatem grodzkim oraz siedzibą powiatów Pilzno Północ i Pilzno Południe. Od 1 stycznia 2003 powiaty nie są już jednostką podziału administracyjnego Czech. Podział na powiaty zachowały jednak sądy, policja i niektóre inne urzędy państwowe. Został również zachowany dla celów statystycznych.

Historia miasta

Pilzno w XIX wieku

Najstarsze ślady osiedli ludzkich na tym terenie datuje się na 5000 lat p.n.e., ale początki dzisiejszego miasta to 1295, kiedy to Wacław II założył osadę, która dzięki dogodnemu położeniu szybko rozwinęła się w ośrodek handlowy.

W latach 1599 i 1600 miasto pełniło funkcję stolicy Czech: mieszkał tutaj cesarz Rudolf II Habsburg. Rozwój zahamowała wojna trzydziestoletnia oraz zarazy.

W XIX wieku nastąpił gwałtowny rozwój Pilzna – stało się silnym ośrodkiem przemysłu żelaznego, a główną postacią tego okresu był Emil Škoda, właściciel huty żelaza. Po 1890 huta została przekształcona w zakład zbrojeniowy, a w później samochodowy.

Już Wacław II nadał 260 mieszczanom przywilej warzenia piwa; na początku wieku XVII było w mieście 26 browarów. Jakość produkcji nie zawsze była wysoka, więc w XIX rada miejska przymusiła browarników do połączenia się i w 1842 założono browar Pilsner Urquell – dzisiejszą wizytówkę Pilzna, które wówczas należało do Cesarstwa Austrii.

W okresie II wojny światowej Pilzno stało się częścią Protektoratu Czech i Moraw (granica z III Rzeszą biegła za rogatkami miasta) oraz siedzibą władz administracyjnych (Oberlandratsbezirk Pilsen). W 1945 miasto wyzwoliły wojska amerykańskie, co komunistyczne państwo czechosłowackie starało się ukryć przez cały czas swego istnienia.

Náměstí Republiky

Katedra św. Bartłomieja

Ratusz w Pilźnie

Wielka Synagoga

Struktura powierzchni

Według danych z 31 grudnia 2003 powiat ma obszar 137,66 km², o strukturze:

• użytki rolne – 45,32%, w tym 72,25% gruntów ornych
• inne – 54,68%, w tym 34,49% lasów.

Liczba gospodarstw rolnych wynosi 61.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2003:

Opis	Ogółem	Kobiety	Mężczyźni
Populacja	164 180	85 214 51,9%	78 966 48,1%
Średni wiek	40,5	42,62	39,61

Zatrudnienie

Mieszkańcy ze stałym zatrudnieniem	66 067
Średnia pensja miesięczna	17 557 koron
Bezrobotni	6638
Stopa bezrobocia	7,65%

Szkolnictwo

W Pilźnie działają:

Rodzaj szkoły	Liczba szkół
Przedszkola	49
Szkoły podstawowe	31
Gimnazja	6
Szkoły średnie techniczne	17
Szkoły średnie ogólnokształcące	10
Szkoły wyższe	3

Służba zdrowia

Lekarze	1333
Szpitale	5
Specjalistyczne ośrodki terapeutyczne	2
Gabinety dentystyczne	130
Apteki	44

Sport

ČEZ Aréna

• HC Pilzno 1929 – klub hokejowy
• Viktoria Pilzno – klub piłkarski

Urodzeni w Pilźnie

• Petr Čech – piłkarz
• Karel Gott – piosenkarz
• Peter Grünberg – fizyk
• Andrea Hlaváčková – tenisistka
• Eva Hrdinová - tenisistka
• Emil Škoda – przemysłowiec
• Barbora Strýcová – tenisistka
• Jiří Trnka – animator

Miasta partnerskie

• Jekaterynburg
• Limoges
• Birmingham
• Ratyzbona
• Takasaki
• Winterthur
• Gera

Ciekawostki

• W herbie Pilzna znajduje się wielbłąd. Zwierzę to było podarkiem, jaki przywieźli ze sobą najemnicy czescy walczący w bitwie pod Grunwaldem. Był to jeden z wielbłądów, które Władysław II Jagiełło otrzymał od swych sojuszników: księcia Witolda i Dżalala ad-Dina.

Zobacz też

• tramwaje w Pilźnie

Bibliografia

• Český statistický úřad (czeski urząd statystyczny)

Linki zewnętrzne

• Plzeň (ang.)
• Opis Pilzna w książce Z notatek turysty autorstwa Czesława Jankowskiego, wyd. 1907