Plac św. Macieja we Wrocławiu

plac Świętego Macieja
	Nadodrze
	nr rej. A/1576/402/Wm z 3.05.1979 r.
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
	Położenie na mapie Wrocławia plac Świętego Macieja
	Położenie na mapie Polski plac Świętego Macieja
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego plac Świętego Macieja
	51°07′11,869″N 17°02′09,622″E/51,119964 17,036006
	Multimedia w Wikimedia Commons

Plac świętego Macieja (Matthias Platz, Lignicki, Legnicki, Fryderyka Engelsa) – plac położony we Wrocławiu na osiedlu Nadodrze (dawniej Przedmieście Odrzańskie, Oder Vorstadt, Odertorviertel), wydzielonego z osiedla Ołbin, w obrębie dzielnicy Śródmieście. W północnej części plac ma kształt zbliżony do prostokąta, ale od południa mającego ścięte narożniki. Okala go tu charakterystyczna ulica w przebiegu nawiązującym do półkola, która łączy ulice Bolesława Chrobrego i Trzebnicką. Plac ma powierzchnię około 1,8 ha^[1]^[2]. Zespół urbanistyczny w rejonie placu został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/1576/402/Wm z 3.05.1979 r.^[3]

Historia

Obszar, na którym położony jest plac, leży na prawym brzegu rzeki Odry (Odry Głównej) i stanowił niegdyś zabagniony teren niezabudowanego tzw. Pola Maciejowego (Matthiasfeld), stanowiącego środkową część Ołbina – pomiędzy dobrami miejskimi a klasztornymi norbertanów^[4]^[5]. Znajdujący się tu dwór ołbiński (wcześniej będący własnością cysterską) bracia książę Henryk III i Władysław wraz z matką księżną Anną przekazali w 1253 r. szpitalowi św. Macieja (St. Matthias-hospital). W XIV wieku ówczesny Ołbin dzielił się na trzy części, przy czym ta, na której położony jest współczesny plac Świętego Macieja stanowiła enklawę należącą do klasztoru Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. W odniesieniu do tej części stosowano nazwę Pole Maciejowe (Matthiasfeld). Obejmowała ona obszar w przybliżeniu obejmujący teren zawarty między współczesnymi ulicami: Rydygiera, Ołbińską, Jedności Narodowej, Placem Stanisława Staszica i Powstańców Wielkopolskich. Do XVIII wieku zabudowa skupiała się na obrzeżach placu^[1]^[2]^[4]^[5]^[6].

W 1869 powstała Spółka Komandytowa Pola Maciejowego, której plany obejmowały budowę dochodowych kamienic. Nie udało się jednak przeprowadzić ani parcelacji tego obszaru, ani żadnych inwestycji. Dopiero w 1873 roku dokonano podziału działek umożliwiając rozpoczęcie zagospodarowania i zabudowy tego obszaru^[1]^[4].

Plac zaprojektowany został w 1873 roku przez O. Bauera i G. von Drabiziusa, a projekt nawiązywał do angielskiego sąsiedztwa skwerowego. Miał formę prostokąta ze ściętymi w części południowej narożami, z zakomponowaną zielenią i fontanną. Następnie w latach 1874–1885 sukcesywnie wykonywano zgodnie z założeniami tyczenie i wykonywanie poszczególnych elementów zarówno placu, jak i zabudowy wokół niego, na którą składały się kamienice, 3- lub 4-kondygnacyjne, o stylistyce klasycystycznej i neorenesansowej z wieżyczkami i wykuszami w narożach^[1].

W trakcie działań wojennych podczas oblężenia w 1945 r. Wrocławia część zabudowy w tym rejonie uległa zniszczeniu. W latach 60. i 70. XX wieku wybudowano tu w części zachodniej całkowicie nie zharmonizowaną z otoczeniem zabudowę mieszkaniową z wielkiej płyty, a na północ od placu także nie pasujący do otoczenia kompleks szkolny^[1]^[5].

Nazwy placu

Plac w swojej historii nosił następujące nazwy^[1]:

Matthias Platz
Lignicki
Legnicki
Fryderyka Engelsa
Świętego Macieja.

Ulice

Do placu przypisane są ulice o długości ok. 463 m, tj. jezdnia biegnąca od ulicy Bolesława Chrobrego do ulicy Paulińskiej^[7].

Z placu wybiegają następujące ulice:

Bolesława Chrobrego^[8]
Henryka Brodatego^[9]
Henryka Pobożnego^[10]
Henryka Probusa^[11]
Paulińska^[12]
Trzebnicka^[13]^[14]
Władysława Łokietka^[15].

Zabudowa i zagospodarowanie

Centralną cześć placu otoczoną ulicami stanowi skwer^[1], gdzie w 2013 zasadzono magnolię upamiętniającą Annę German^[16], która mieszkała przy ul. Trzebnickiej 5^[17]. Na skwerze znajduje się też szalet miejski^[18]. Zabudowę wokół placu stanowią kamienice i uzupełniająca zabudowa powojenna. Za północną jezdnią położony jest kompleks szkolny^[1].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Harasimowicz 2006 ↓, s. 887 (Św. Macieja, plac).
↑ ^a ^b Harasimowicz 2006 ↓, s. 721-722 (Przemieście Odrzańskie).
↑ Nid 2013 ↓, s. 200.
↑ ^a ^b ^c Harasimowicz 2006 ↓, s. 688 (Pole Maciejowe).
↑ ^a ^b ^c Harasimowicz 2006 ↓, s. 621 (Ołbin).
↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 873 (Szpital Św. Macieja).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 4398 (Św. Macieja plac).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 532 (Chrobrego Bolesława).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 322 (Brodatego Henryka).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 3264 (Pobożnego Henryka).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 3418 (Probusa Henryka).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 3097 (Paulińska).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 4530 (Trzebnicka).
↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 921 (Trzebnicka, ulica).
↑ ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 2230 (Łokietka Władysława).
↑ Magnolia Anny German.
↑ [1].
↑ Toalety 2015 ↓.

Bibliografia

JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
Nid, Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, www.nid.pl (Narodowy Instytut Dziedzictwa), 31 grudnia 2013 [dostęp 2014-11-21] (pol.).
Toalety publiczne – gdzie pójść za potrzebą?, Oficjalny portal internetowy Wrocławia, Wrocław, 30 czerwca 2015 [dostęp 2016-06-29] (pol.).
Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice”, Krzysztof Kubicki; sporządziła: Jolanta Gac /NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 8 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-29] (pol.).

Linki zewnętrzne

Plac Macieja, św., [w:] woj. dolnośląskie, Wrocław, Nadodrze [online], fotopolska.eu [dostęp 2016-07-01] (pol.).
pl. Macieja, św., [w:] Wrocław, Nadodrze [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2016-07-01] (pol.).
Plac Świętego Macieja, wikimapia.org [dostęp 2016-07-01] (pol.).

[CITEREFHarasimowicz2006887_(Św._Macieja,_plac)-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Harasimowicz 2006 ↓, s. 887 (Św. Macieja, plac).

[CITEREFHarasimowicz2006721-722_(Przemieście_Odrzańskie)-2] Harasimowicz 2006 ↓, s. 721-722 (Przemieście Odrzańskie).

[CITEREFNid2013200-3] Nid 2013 ↓, s. 200.

[CITEREFHarasimowicz2006688_(Pole_Maciejowe)-4] Harasimowicz 2006 ↓, s. 688 (Pole Maciejowe).

[CITEREFHarasimowicz2006621_(Ołbin)-5] Harasimowicz 2006 ↓, s. 621 (Ołbin).

[CITEREFHarasimowicz2006873_(Szpital_Św._Macieja)-6] Harasimowicz 2006 ↓, s. 873 (Szpital Św. Macieja).

[CITEREFZDiUM2016poz._4398_(Św._Macieja_plac)-7] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 4398 (Św. Macieja plac).

[CITEREFZDiUM2016poz._532_(Chrobrego_Bolesława)-8] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 532 (Chrobrego Bolesława).

[CITEREFZDiUM2016poz._322_(Brodatego_Henryka)-9] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 322 (Brodatego Henryka).

[CITEREFZDiUM2016poz._3264_(Pobożnego_Henryka)-10] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 3264 (Pobożnego Henryka).

[CITEREFZDiUM2016poz._3418_(Probusa_Henryka)-11] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 3418 (Probusa Henryka).

[CITEREFZDiUM2016poz._3097_(Paulińska)-12] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 3097 (Paulińska).

[CITEREFZDiUM2016poz._4530_(Trzebnicka)-13] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 4530 (Trzebnicka).

[CITEREFHarasimowicz2006921_(Trzebnicka,_ulica)-14] Harasimowicz 2006 ↓, s. 921 (Trzebnicka, ulica).

[CITEREFZDiUM2016poz._2230_(Łokietka_Władysława)-15] ZDiUM 2016 ↓, s. poz. 2230 (Łokietka Władysława).

[AG-16] Magnolia Anny German.

[GW-17] [1].

[CITEREFToalety2015-18] Toalety 2015 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]