RWD-13
![]() | |
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | |
Typ | |
Konstrukcja |
Mieszana (kadłub spawany z rur stalowych), kryta płótnem, drewniane skrzydła oraz usterzenie. |
Załoga |
1 |
Historia | |
Data oblotu | |
Lata produkcji |
1936-1939 |
Liczba egz. |
ok. 100 |
Dane techniczne | |
Napęd |
PZInż Walter Major |
Moc |
130 KM |
Wymiary | |
Rozpiętość |
11,50 m |
Długość |
7,85 m |
Wysokość |
2,05 m |
Powierzchnia nośna |
16 m² |
Masa | |
Własna |
530 kg |
Użyteczna |
360 kg |
Startowa |
930 kg |
Zapas paliwa |
140 l[potrzebny przypis] |
Osiągi | |
Prędkość maks. |
210 km/h |
Prędkość przelotowa |
180 km/h |
Prędkość minimalna |
67 km/h |
Prędkość wznoszenia |
3,8 m/s |
Pułap |
4200 m |
Zasięg |
900 km |
Długotrwałość lotu | |
Dane operacyjne | |
Liczba miejsc | |
2 | |
Rzuty | |
![]() |
RWD-13 – polski samolot turystyczny skonstruowany przez zespół RWD i produkowany w licznej serii przed II wojną światową.
Historia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/PZIn%C5%BC._Major_Typ_4_MLP_01.jpg/130px-PZIn%C5%BC._Major_Typ_4_MLP_01.jpg)
Samolot RWD-13 został skonstruowany pod koniec 1934 w Doświadczalnych Warsztatach Lotniczych na Okęciu w Warszawie jako rozwinięcie linii samolotów turystycznych (de facto sportowych): RWD-6 – zwycięzcy Międzynarodowych Zawodów Samolotów Turystycznych Challenge 1932 i RWD-9 – zwycięzcy Challenge 1934. Głównymi konstruktorami byli Stanisław Rogalski i Jerzy Drzewiecki, obliczeniami zajmował się Leszek Dulęba. Ponieważ samolot miał być w odróżnieniu od swoich poprzedników maszyną użytkową, a nie zawodniczą, w porównaniu z RWD-9 miał silnik rzędowy o dwukrotnie mniejszej mocy i mniejszą mechanizację skrzydeł. Mimo to zachował zalety takie jak krótki start i lądowanie, dość dużą prędkość jak na moc silnika oraz łatwość pilotażu i stateczność.
Prototyp (nr rej SP-AOA) został oblatany 14 stycznia 1935. Do 1939 zbudowano około 85 samolotów w wersji turystycznej.
Wbrew obiegowym opiniom do budowy prototypu nie został wykorzystany wycofany samolot RWD-6bis. Mit ten wziął się prawdopodobnie stąd, że na pierwszych szkicach samolot miał oznaczenie RWD-6bis zmienione potem na RWD-13. Samolot RWD-13 konstrukcyjnie dużo bliższy był samolotowi RWD-9.
Samolot okazał się bardzo udaną konstrukcją, która pozwoliła zakładom RWD odnieść sukces komercyjny, również za granicą. Samoloty RWD-13 sprzedawane były m. in do Hiszpanii i Brazylii.
W 1937 opracowano wersję samolotu sanitarnego RWD-13S, posiadającą miejsce na nosze po prawej stronie kabiny oraz odpowiednią klapę po prawej stronie kadłuba. Opracowano też wersję turystyczno-sanitarną RWD-13TS (znaną też jako RWD-13ST), wyposażoną w 3 fotele oraz drzwi do noszy. Po zdemontowaniu prawego fotela można było w niej wstawić nosze. Do 1939 zbudowano 15 samolotów RWD-13S, w tym kilka RWD-13TS.
Jeden egzemplarz został przez prezydenta Polski przekazany 14 kwietnia 1939 roku szachowi Iranu. Był to prezent z okazji zaślubin Rezy Szacha z egipską księżniczką Fawitią. Na trasie do Tehereanu samolot pilotowali doktor Eugeniusz Przysiecki oraz kapitan Stefan Kryński. Dalszy los maszyny jest nieznany[3].
Wojnę przetrwało kilka egzemplarzy. Nieliczne zostały sprowadzone do Polski. Jeden z nich użytkowany był przez funkcjonariuszy UB. W latach 50 wszystkie samoloty „obce ideologicznie” zostały zniszczone.[potrzebny przypis] Zachował się tylko jeden egzemplarz o nr rej. SP-BNU, który można oglądać w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, drugi zaś (latający) w Museu Asas de um Sonho w Itu k. São Paulo w Brazylii[4].
Konstrukcja
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/SP-WDL_RWD_13_replica_at_GUT_Gdansk%2C_2015.jpg/220px-SP-WDL_RWD_13_replica_at_GUT_Gdansk%2C_2015.jpg)
Jednosilnikowy trzymiejscowy górnopłat zastrzałowy konstrukcji mieszanej. Kadłub spawany z rur stalowych, kryty płótnem, w przedniej części blachą aluminiową. Proste skrzydła dwudźwigarowe konstrukcji drewnianej kryte płótnem, w przedniej części sklejką, o obrysie prostokątnym, wyposażone w automatyczne sloty. Usterzenie klasyczne, konstrukcji drewnianej, kryte sklejką i płótnem. Podwozie samolotu stałe, klasyczne z płozą ogonową. Kabina trzyosobowa: z przodu dwa fotele z podwójnymi sterownicami, z tyłu jeden fotel i miejsce na bagaż.
Napęd stanowi silnik rzędowy 4-cylindrowy PZInż. Walter Major o mocy startowej 130 KM. Dwa zbiorniki paliwa w płacie mieszczą łącznie 140 litrów paliwa.
Przypisy
- ↑ samolotypolskie.pl - RWD-13 [online], www.samolotypolskie.pl [dostęp 2019-05-12] .
- ↑ Dziesiȩciolecie słuzby zdrowia w lotnictwie, 1928-1938, 1938, s. 74 [dostęp 2019-05-12] (pol.).
- ↑ Kurjer Poznański, 14 kwietnia 1939r, http://www.polona.pl/item/17882409/6/
- ↑ Maciej Stefanicki: Samoloty RWD w Brazylii, Izraelu i USA. [dostęp 14 października 2008]. (pol.).
Bibliografia
- Andrzej Glass: Samolot turystyczny RWD-13 / Andrzej Glass, Piotr Woźniak. Muzeum Lotnictwa Polskiego, 2004. ISBN 83-915921-9-7.