Rezerwat przyrody Františkov
50°08′35″N 17°02′55″E/50,143056 17,048611kod: 2496
| |
| rezerwat leśny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Położenie | |
| Mezoregion |
Wysoki Jesionik |
| Data utworzenia |
11 czerwca 1954 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
10,50 ha |
| Powierzchnia otuliny |
10,80 ha |
Położenie na mapie kraju ołomunieckiego  | |
Położenie na mapie Czech  | |
| 50°08′35″N 17°02′55″E/50,143056 17,048611
| |
Rezerwat przyrody Františkov (cz. Přírodní rezervace Františkov) – rezerwat przyrody, znajdujący się w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník), w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, na Morawach, w pobliżu miejscowości Branná, w powiecie Šumperk (cz. Okres Šumperk), położony na stoku szczytu Kutiště, graniczącego ze stokiem sąsiedniej góry Štolný hřbet[1].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Rezerwat znajduje się w obrębie wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), a utworzonego w celu ochrony utworów skalnych, ziemnych i roślinnych oraz rzadkich gatunków zwierząt, położony w części (mikroregionie) Wysokiego Jesionika o nazwie Masyw Keprníka (cz. Keprnická hornatina)[1]. Rezerwat przyrody Františkov[2] położony jest na wysokościach (708–886) m n.p.m.[3] stoku szczytu Kutiště i ma powierzchnię 10,50 ha (wraz z dodatkową powierzchnią otulającej strefy ochronnej (buforowej) nawet 20,88 ha)[4]. Jest położony w odległości około 3 km na północny zachód od szczytu góry Černá stráň i około 3 km na południowy wschód od miejscowości Branná[1]. Rezerwat został utworzony 11 czerwca 1954 roku przez Ministerstwo kultury rządu Czechosłowacji na wniosek prof. Aloisa Zlatníka (pracującego na Uniwersytecie Mendla w Brnie)[5] w celu ochrony pierwotnego lasu mieszanego[a] bukowo-świerkowego[6][7]. Występują tu zróżnicowane formy krajobrazu jak: kaniony, głębokie doliny i strome stoki[6], mające miejscowo nachylenia dochodzące do 30°, a opadające do płynącego u podnóża rezerwatu potoku Hučava[8][7]. W 1980 roku na skutek silnych wiatrów został znacznie naruszony ekosystem rezerwatu, który został szybko odbudowany[6]. Przez rezerwat nie poprowadzono żadnego szlaku turystycznego ani żadnej ścieżki dydaktycznej[1]. Przechodzi przez jego obszar jedynie nieoznakowana ścieżka biegnąca od osady Františkov, doliną potoku Hučava[7], skąd należy skręcić w prawo do rezerwatu, ale z uwagi na ochronę cennego ekosystemu, głębsze penetrowanie obszaru rezerwatu nie jest zalecane.
Flora
[edytuj | edytuj kod]Z większych roślin w rezerwacie występują tu m.in.: buk zwyczajny (łac. Fagus silvatica), świerk pospolity (Picea abies), brzoza brodawkowata (Betula pendula) oraz jodła pospolita (Abies alba)[9], z mniejszych m.in. widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), widłak goździsty (Lycopodium clavatum), wroniec widlasty (Huperzia selago), podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant), żywiec dziewięciolistny (Dentaria enneaphyllos), turzyca żółta (Carex flava) czy przetacznik górski (Veronica montana). W rezerwacie stwierdzono również występowanie m.in. grzybów: płomienniczka trocinowego (Flammulaster limulatus) czy strzępiaka owłosionego (Inocybe calamistrata)[10].
Fauna
[edytuj | edytuj kod]W rezerwacie gniazduje wiele gatunków zwierząt, m.in. ptaki: siniak (Columba oenas) czy dzięcioł duży (Dendrocopos major)[6]. Z większych zwierząt występują tu m.in. jeleń szlachetny (Cervus elaphus) i sarna (Capreolus)[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Drzewostan całego Obszaru Chronionego Krajobrazu Jesioniki obejmuje: świerk pospolity 84%, buk zwyczajny 10%, modrzew europejski 1,5%, klon jawor 1,1%, brzoza 1%, olsza czarna 0,8%, kosodrzewina 0,4%, olsza szara 0,3% (jodła pospolita, jesion wyniosły i lipa) 0,2%, sosna zwyczajna 0,1%, pozostałe (sosna błotna, dąb, grab, klon zwyczajny, wiąz, jarząb, olsza zielona, topola osika, topola i wierzba iwa) 0,2% (→ Analýza vlivu lesního hospodaření na lesní ekosystémy v CHKO Jeseníky. hnutiduha.cz ↓).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Rezerwat przyrody Františkov (mapa turystyczna) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2017-05-13].
- ↑ Přírodní rezervace Františkov. (Fotogaleria) [online], chranene-uzemi.sije.cz [zarchiwizowane z adresu 2023-03-09] (cz.).
- ↑ a b Přírodní rezervace Františkov, [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], old.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane z adresu 2023-03-18] (cz.).
- ↑ Plán péče o přírodní rezervaci Františkov na období 2015–2023 ↓, s. 2.
- ↑ Plán péče o přírodní rezervaci Františkov na období 2015–2023 ↓, s. 2, 6.
- ↑ a b c d Františkov – Přírodní rezervace [online], turistika.cz [dostęp 2017-05-13] (cz.).
- ↑ a b c Rezerwat przyrody Františkov (mapa lotnicza) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2017-05-13].
- ↑ Potok Hučava [online], turistika.cz [dostęp 2017-05-13] (cz.).
- ↑ Plán péče o přírodní rezervaci Františkov na období 2015–2023 ↓, s. 8.
- ↑ Plán péče o přírodní rezervaci Františkov na období 2015–2023 ↓, s. 4–5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Piotr Banaszkiewicz, Jerzy Parzewski, Jesioniki, Góry Opawskie. Mapa turystyczna: skala 1:50 000, wyd. 1, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, 2019, ISBN 978-83-7605-941-9, OCLC 1150586280 (pol. • cz.).
- Waldemar Brygier i inni, Jesioniki. Pradziad, Jeseník: skala 1:40 000, wyd. 4, Wrocław: Studio Plan, 2017, ISBN 978-83-65689-75-7, OCLC 1036547484 (pol. • cz.).
- Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky sever. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-17-8, OCLC 865043841 (cz.).
- Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech), [w:] Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [online], ags.cuzk.cz (cz.).
- Historie jesenické přírody. (PDF), jeseniky.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane 2021-11-13] (cz.).
- Hnutí DUHA a přátelé Jeseníků: Analýza vlivu lesního hospodaření na lesní ekosystémy v CHKO Jeseníky. (PDF). hnutiduha.cz, 2002-03. (cz.).
- Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:40 000, Zádveřice: SHOCart, 2018, ISBN 978-80-7224-736-3, OCLC 1103831608 (cz.).
- Plán péče o CHKO JESENÍKY na období 2024–2033. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], mzp.cz [zarchiwizowane z adresu 2024-05-23] (cz.).
- Plán péče o přírodní rezervaci Františkov na období 2015–2023. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiki [online], drusop.nature.cz [zarchiwizowane z adresu 2021-05-10] (cz.).
- Plán péče o přírodní rezervaci Františkov na období 2024–2033. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiki [online], drusop.nature.cz [zarchiwizowane z adresu 2024-05-23] (cz.).
- Wysoki Jesionik (mapa turystyczna) 1:192 000 [online], pl.mapy.cz (cz. • pol.).
