Rogów (powiat kazimierski)
Na mapach: 
50°13′37″N 20°41′33″E/50,226944 20,692500
50°13′37″N 20°41′33″E/50,226944 20,692500
| wieś | |
 Kościół pw. Nawiedzenia NMP | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-520[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TKA |
| SIMC |
0257992[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego  | |
Położenie na mapie gminy Opatowiec  | |
| 50°13′37″N 20°41′33″E/50,226944 20,692500[1]
| |
_(cropped).jpg)
Rogów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Opatowiec[5][6]. Leży przy drodze krajowej nr 79.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0258000 | Potulin | część wsi |
Dawniej istniała gmina Rogów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o Rogowie pochodzą z XV w., kiedy to należał on do rodu Hińczów (Hinczków), podskarbich królewskich[7]. Miejscowy kościół ufundował podskarbi królewski Hinko (Hinczko) z Rogowa. W późniejszym okresie dziedzicem wsi był Eustachy Sprowski herbu Odrowąż. Dziesięcinę o wartości 10 grzywien opłacano z łanów kmiecych biskupstwu krakowskiemu. Dziesięcinę folwarczną o wartości 3 grzywien oddawano plebanowi w Opatowcu.
Według rejestru poborowego powiatu wiślickiego z XVI w. Rogów był własnością kasztelana sandomierskiego. Miał 6 osad, 4 łany, 3 zagrodników z rolą, 2 komorników, 1 biednego i 1 rybaka. W połowie XVI w. wieś należała do rodu Szafrańców. Oddali oni Rogów pod zastaw Włochowi Prosperowi Provanie. Był on gorliwym wyznawcą kalwinizmu, a później poglądów Fausta Socyna. Wspólnie z Szafrańcami Provana przekształcił miejscowy kościół parafialny w zbór ariański. W 1562 r. w Rogowie odbył się zjazd przywódców ruchu antytrynitarskiego.
W XVII w. wieś przeszła na własność rodu Firlejów, którzy znieśli zbór. W 1751 r., ówczesny właściciel Rogowa, podkanclerzy koronny, biskup przemyski Michał z Granowa Wodzicki[7], w miejsce mocno zniszczonego drewnianego kościoła z XV wieku, ufundował nowy. Świątynia dotrwała do 1932 r., kiedy to strawił ją pożar.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Murowany kościół pw. Nawiedzenia NMP z 1934 r. wybudowany w miejsce drewnianej świątyni z 1751 r., zniszczonej w pożarze w 1932 r; obok kościoła znajduje się murowana, barokowa dzwonnica z XVIII w. i kamienna figura Matki Boskiej z 1738 roku, będąca wotum dziękczynnym biskupa Michała Wodzickiego za koronację Augusta III oraz nadanie godności kardynalskiej biskupowi krakowskiemu Janowi Aleksandrowi Lipskiemu, którego Wodzicki był bliskim współpracownikiem[7].
- Do rejestru zabytków nieruchomych wpisana jest dzwonnica-brama z 1751 r. oraz bramka w ogrodzeniu z XVIII w. (nr rej.: A.202/1-2 z 5.05.1972)[8].
- Pozostałości zespołu dworskiego z XVII w., zniszczonego w 1944 r.; zachowane ruiny zabudowań gospodarczych, neorenesansowa baszta oraz park. O okazałym rogowskim dworze ksiądz Jan Wiśniewski w „Historycznym opisie kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Pińczowskiem, Skalbmierskiem i Wiślickiem” w 1927 r. napisał: „Stary modrzewiowy pałac w Rogowie to zabytek pod względem historycznym i archeologicznym jako też piękny okaz dawnego dawnego budownictwa polskiego. Przed wojną jego wnętrze było istnem muzeum przeróżnych pamiątek. Część ich ocalono, wiele pokradli i poniszczyli najeźdźcy (...) Wspaniałe okazy starodawnych, rzeźbą ozdobionych pieców sięgających 1602 roku i in. pamiątek w ciągu długich wieków przechowywały te czcigodne ściany staropolskiego dworca, po Hińczach, Firlejach, Wielopolskich, Wodzickich, Potulickich, Ogińskich...”[7].
- Pozostałości zabudowań dworskich oraz park są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (A.203/1-2 z 10.12.1957 i z 8.05.1971)[8].
- Na obecnym cmentarzu w Rogowie, przez ponad dwa wieki, stał też drugi drewniany kościółek, ufundowany również przez biskupa Michała Wodzickiego[7]. Wraz ze szpitalem dla ubogich wzniesiono go z drewna modrzewiowego w 1763 r. Miał konstrukcję zrębową. Wnętrze pokryte było polichromią z 1864 r. Podupadająca świątynia w 1996 r. została rozebrana, przewieziona do skansenu w Tokarni pod Kielcami i tam zrekonstruowana[9].
- Do niedawna w Rogowie znajdował się także dwukondygnacyjny spichlerz z 1684 r. Dawniej w całości drewniany, został przebudowany w 1870 r. Po przebudowie parter budynku był murowany. Zrębowe ściany piętra miały konstrukcję przysłupową. Ściany poddasza miały konstrukcję sumikowo-łątkową.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 116001
- ↑ Wieś Rogów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-08], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1080 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c d e Janusz Kędracki „Odkrywamy Świętokrzyskie – Rogów” – gazeta.pl, 14.12.2006.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 15 [dostęp 2015-10-23].
- ↑ Krzysztof Żołądek: Tokarnia – Kościół z Rogowa w Parku Etnograficznym. swietokrzyskie.org.pl, 2 maja 2013. [dostęp 2015-10-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria i Przemysław Plichowie, „Ponidzie. Szlaki turystyczne”, Warszawa 1985
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, Warszawa 1880
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dwór w Rogowie : zabytek budownictwa drewnianego XVII wieku (1918) w bibliotece Polona
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Kolonie wsi |
|
