Rothschildowie
Rothschild – międzynarodowa rodzina niemieckich Żydów, związana z bankowością i finansami, z nadanymi przez rządy Austrii i Wielkiej Brytanii tytułami szlacheckimi, posiadająca silną pozycję w Europie[potrzebny przypis]. Jest to jedna z najbogatszych rodzin na świecie[potrzebny przypis]. W XIX wieku nazwisko Rothschildów było synonimem bogactwa[potrzebny przypis].
Rodzina często jest przedmiotem teorii spiskowych o charakterze antysemickim[1].
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Nazwisko Rothschild jest nazwiskiem niemieckim, wywodzącym się od określenia domu z czerwonym szyldem (język średnio-wysoko-niemiecki: rōt „czerwony” + schild „tarcza”, „znak”, „szyld”), nazwą odnotowaną już w XIII wieku.
Rodzina pochodzi z tak oznaczonego domu w dzielnicy żydowskiej we Frankfurcie nad Menem. Jej protoplastą był Isaac Rothschild, który osiedlił się w tym mieście w 1530 roku[2]. W latach sześćdziesiątych XVIII wieku młody Mayer Amschel Rothschild (1744–1812) założył kantor finansowy. Był też doradcą finansowym landgrafa Hesji w Hanau. W 1867 rodzina przeniosła się do domu Pod Zielonym Szyldem (Zum Grünen Schild).
Na początku XIX wieku jego pięciu synów rozpoczęło ekspansję rodzinnej firmy:
- w 1809 Nathan Mayer Rothschild (1777–1836) rozpoczął działalność w Londynie (N M Rothschild & Sons),
- w 1812 James Mayer Rothschild (1792–1868) w Paryżu (de Rothschild Frères),
- w 1820 Salomon Rothschild (1774–1855) w Wiedniu (S M von Rothschild),
- w 1821 Kalman Rothschild (według innych źródeł: Carl Mayer von Rothschild) (1788–1855) w Neapolu
- zaś najstarszy Amschel Mayer Rothschild (1773–1855) kontynuował działalność we Frankfurcie nad Menem.
Tytuły szlacheckie[edytuj | edytuj kod]
W 1816 czterej bracia otrzymali tytuły baronów z rąk cesarza austriackiego Franciszka I. W 1818 tytuł otrzymał również Nathan.
Działalność inwestycyjna[edytuj | edytuj kod]
Podejmowali spektakularne przedsięwzięcia, m.in. w 1814 finansowali obie strony konfliktu podczas kampanii napoleońskiej, gorączkę złota w Kalifornii i Australii, budowę kanału Sueskiego, rozwój kolejnictwa w Anglii, Francji i Hiszpanii[3] w 1887 rozwijali przemysł wydobycia kamieni szlachetnych w Afryce (De Beers) i Indiach oraz przemysł naftowy, np. w okolicach Baku i Batumi. Syn Natana – baron Lionel Nathan Rothschild (1808–1879), był pierwszym posłem do Izby Gmin pochodzenia żydowskiego. Od 1852 przez ponad 40 lat bank londyński prowadził Mennicę Królewską. W czasie kryzysu w 1929 rodzina uratowała przed upadkiem ówcześnie największy bank kraju Creditanstalt.
W czasie II wojny światowej nie funkcjonowały banki w Paryżu i Wiedniu. Szereg członków rodziny było prześladowanych. Niektórzy znaleźli schronienie w Stanach Zjednoczonych. Jedna osoba (katolicka żona jednego z braci Rothschildów) została złapana przez Niemców i osadzona w obozie koncentracyjnym Ravensbrück, gdzie zginęła. Jej mąż uciekł do Londynu.
Syjonizm[edytuj | edytuj kod]
Rodzina wspomagała powstanie państwa Izrael. Edmond James de Rothschild jest patronem pierwszego osiedla w Palestynie w Riszon le-Cijjon, które wspierał m.in. w 1887 zakładając tam winnicę.
Współczesna działalność[edytuj | edytuj kod]
Po 1960 powrócono do operacji na rynku amerykańskim (Rothschild Inc.). W 1963 powstała w Genewie La Compagnie Financière Edmond de Rothschild. W 1981 bank francuski został znacjonalizowany przez socjalistyczny rząd François Mitterranda. Rothschildowie podjęli decyzję o utworzeniu nowego banku pod nazwą Rothschild & Cie Banque. W 1989 we Frankfurcie nad Menem założył swoją spółkę bank londyński N M Rothschild & Sons. W obliczu postępującej konkurencji i koncentracji kapitału w 2003 banki – londyński, nowojorski i paryski utworzyły holding Rothschilds Continuation Holdings AG. Od 2005 w 20% jest własnością korporacji Jardine, Matheson & Co. z Hongkongu.
Rothschild to również wina z okolic Bordeaux – od 1853 Château Mouton Rothschild, od 1868 Château Lafite-Rothschild, z Płd. Afryki i Argentyny.
Rothschildowie posiadali majątki w całej Europie, m.in. na Śląsku, w latach 1844–1936 pałac w Chałupkach oraz 1845–1938 pobliskie Šilheřovice (Czechy).
Od 1999 w Warszawie działa należący do grupy przedsiębiorstw rodziny bank inwestycyjny pod nazwą RCF Polska Sp. z o.o. [4]
Nazwisko to przyjęło też wielu niezwiązanych z rodziną Żydów aszkenazyjskich.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ James McConnachie, Robin Tudge: the Rough Guide to Conspiracy Theories 1. Rough Guides, 2005. ISBN 978-1-84353-445-7. (ang.).
- ↑ Julius H. Schoeps (red.): Nowy leksykon judaistyczny. 2007.
- ↑ Barton S., Historia Hiszpanii, tłum. Agnieszka Mścichowska i Marcin Mścichowski, Książka i Wiedza, Warszawa 2011.
- ↑ Interesy Rothschild Polska prowadzi Jacek Chwedoruk Polscy specjaliści od przejęć.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hanks, Patrick: Dictionary of American Family Names. (Słownik nazwisk rodzin amerykańskich) Oxford University Press, ISBN 0-19-508137-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- strona rodziny. rothschild.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-31)].
- N.M. Rothschild i Synowie. rothschild.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-14)].
- Edmond de Rothschild Group
- Archiwa Rothschildów
- Chateau Lafite Rothschild
- Chateau Mouton Rothschild
- Stefan Bratkowski, Na scenę wchodzą Rotszyldowie, Wiedza i Życie, nr 7/1996. archiwum.wiz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-28)]. [dostęp 2015-01-13]